4.1.2 Effect van de coronamaatregelen op het gebruik van cocaïne

In deze paragraaf vatten wij gegevens samen uit specifieke studies naar de impact van de coronacrisis op het cocaïnegebruik.

Er zijn verschillende onderzoeken en monitors die een beeld geven van het cocaïnegebruik tijdens de coronapandemie (§ 4.2, ​[1–3]​). De onderzoeken suggereren in hoofdlijnen dat de coronamaatregelen verschillende effecten hebben gehad op het gebruik van cocaïne. Sommigen zijn minder gaan gebruiken, maar anderen zijn juist meer gaan gebruiken. Degenen die minder zijn gaan gebruiken, lijken echter in de meerderheid vergeleken met hen die meer zijn gaan gebruiken. Wel werd per keer meer cocaïne gebruikt. Van belang is ook dat de resultaten uit deze onderzoeken een momentopname zijn geweest. De coronamaatregelen zijn sinds de verschillende perioden van dataverzameling weer aangepast. De impact daarvan is nog niet bekend. Verder dienen de resultaten van de onderzoeken voorzichtig te worden geïnterpreteerd, vanwege de verschillende onderzoekspopulaties en meetmomenten.

Uitgaanders in Nederland

In het kader van het Grote Uitgaansonderzoek 2020 (HGU 2020) zijn de effecten van de coronacrisis op het middelengebruik onder jongeren en jongvolwassenen twee keer in kaart gebracht. Het eerste onderzoek werd uitgevoerd in april en mei 2020, tijdens de eerste lockdown ​[1]​. De resultaten van het eerste onderzoek zijn samengevat te vinden in ​[1]​. In september en oktober is een tweede onderzoek uitgevoerd ​[2]​. In dit vervolgonderzoek is teruggekeken op zowel de periode van de eerste lockdown (15 maart – 1 juni 2020) als de periode van de versoepeling van de coronamaatregelen tijdens de zomer van 2020 (1 juni – 1 september 2020)  ​[2]​. 

• Het percentage uitgaanders dat cocaïne gebruikte lag tijdens de eerste lockdown lager dan in dezelfde periode in 2019 (18,9% vs. 21,8%), dit geldt ook voor de periode van versoepelingen van de coronamaatregelen in vergelijking met dezelfde periode in 2019 (20,9% vs. 23,5%).
• Onder degenen die in 2020 wel eens cocaïne hadden gebruikt, gebruikte tijdens de lockdown 39,7% van de respondenten cocaïne op minder dagen dan in 2019, 31,9% gebruikte cocaïne op meer dagen en 28,4% op evenveel dagen. Tijdens de versoepelingen bleven deze percentages min of meer gelijk (zie onderstaande tabel). Zowel tijdens de lockdown als tijdens de versoepelingen is het aandeel mensen dat op minder dagen is gaan gebruiken het grootst ​[2]​.
• Per keer dat cocaïne werd gebruikt was 16,4% een grotere hoeveelheid gaan gebruiken, had 48,1% dezelfde hoeveelheid gebruikt en de rest minder ​[1]​.
• Concluderend is het aandeel uitgaanders dat cocaïne gebruikt niet veranderd tijdens de lockdown en de versoepelingen, maar zijn relatief gezien meer mensen die cocaïne gebruiken minder vaak gaan gebruiken in plaats van vaker. Dit heeft mogelijk te maken met het feit dat cocaïne veelal in het uitgaansleven werd gebruikt.
• Tijdens de lockdown werd cocaïne voornamelijk gebruikt bij afspraken met vrienden binnenshuis (57,4%), thuis (54,6%) en op een huisfeest (47,1%). Ook tijdens de versoepelingen waren dit de top 3 locaties voor gebruik, hoewel er toen veel vaker in een café werd gebruikt (tijdens versoepelingen: 24,6%, tijdens lockdown: 5,4%) ​[2]​.
• De meest gerapporteerde ongewenste effecten na cocaïnegebruik waren zenuwachtigheid (19% van de uitgaanders die cocaïne hadden gebruikt), verstoorde coördinatie (15%) en een angst- of paniekaanval (15%) ​[2]​.
• De belangrijkste redenen om tijdens de lockdown minder cocaïne te gebruiken waren het minder uit kunnen gaan en geen interesse in het middel ​[2]​.

Cocaïnegebruikers uit de Global Drug Survey

Op 4 mei 2020 startte de Global Drug Survey (GDS) een online onderzoek naar de impact van corona op het gebruik van alcohol en drugs ​[3]​. De eerste resultaten werden gepubliceerd op 2 juni 2020. Er deden meer dan 40.000 respondenten mee aan dit wereldwijde internationale onderzoek, waarvan 3.300 uit Nederland.

• Voor Nederland werd gevonden dat het aantal dagen waarop men cocaïne gebruikte sterk was gedaald bij 22,0% van de laatste-jaar-gebruikers van cocaïne, enigszins gedaald bij 12,8%, gelijk gebleven bij 39,5%, enigszins gestegen bij 17,9% en sterk gestegen bij 7,8%.

Tabel 4.0 Samenvatting van resultaten van onderzoek naar de impact van COVID-19 en de coronamaatregelen op het gebruik van cocaïne

Aanvullende informatie