6.1.2 Effect van de coronamaatregelen op het gebruik van ecstasy

In deze paragraaf vatten wij gegevens samen uit onderzoeken onder de algemene bevolking, studenten in het hoger onderwijs en specifieke studies naar de impact van de coronacrisis op het ecstasygebruik.

Er zijn verschillende onderzoeken en monitors die een beeld geven van het ecstasygebruik tijdens de coronapandemie ​[1–4]​. In hoofdlijnen suggereren de bevindingen dat het ecstasygebruik als gevolg van de coronamaatregelen is afgenomen, althans tijdelijk. Deze afname hangt vermoedelijk samen met het wegvallen van festivals en sluiting van nachtclubs, waar ecstasy met name gebruikt wordt. Festivals hebben voor het grootste gedeelte van de coronapandemie niet plaats gevonden als gevolg van de coronamaatregelen. Nachtclubs zijn tijdens de coronapandemie doorlopend aan verschillende beperkingen onderhevig geweest. Na een korte volledige openstelling in juli 2021, zijn nachtclubs na 10 juli beperkt open geweest, aanvankelijk tot 0:00 uur en vanaf 13 november tot 20:00. Mogelijk is het gebruik hierdoor weer (tijdelijk) toegenomen, maar cijfers om dit te onderbouwen ontbreken. De toename in het aantal ecstasypillen die in nazomer van 2021 bij het DIMS werden ingeleverd zijn hier mogelijk een indicatie voor. Een recent beeld van het ecstasygebruik ontbreekt echter, de laatste data dateert alweer van mei 2021. Verder dienen de resultaten van de onderzoeken voorzichtig te worden geïnterpreteerd, vanwege de verschillende onderzoekspopulaties en meetmomenten. De corona-maatregelen veranderen doorlopend en met name maatregelen die invloed hebben op de nachtclubs en festivals hebben invloed op het gebruik van ecstasy.

Studenten in Nederland 

De Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs onderzocht in 2021 voor het eerst de mentale gezondheid en het middelengebruik onder studenten in het Hoger Beroepsonderwijs (HBO) en het wetenschappelijke onderwijs (universiteit) ​[2]​. Het gaat om een landelijk onderzoek waaraan 28.442 studenten deelnamen, verdeeld over 15 instellingen voor hoger onderwijs. Studenten werden ook bevraagd over de verandering in hun ecstasygebruik ten gevolge van de coronapandemie. De meeste studenten (79%) gaven aan dat de vraag voor hen niet van toepassing was, vermoedelijk omdat zij geen ecstasy gebruikten. Van de overige studenten gaf meer dan de helft (54%) aan dat hun ecstasygebruik niet veranderd was, een derde (33%) gaf aan minder ecstasy te gebruiken en een kleinere groep (13%) gaf aan vaker ecstasy te gebruiken dan voor de coronapandemie.

Uitgaanders in Nederland

In het kader van het Grote Uitgaansonderzoek 2020 ​zijn de effecten van de coronacrisis op het middelengebruik onder jongeren en jongvolwassenen twee keer in kaart gebracht ​[5]​. Het eerste onderzoek werd uitgevoerd in april en mei 2020, tijdens de eerste lockdown ​[6]​​​​. De resultaten zijn samengevat in de tabel hieronder.

In september en oktober is een tweede onderzoek uitgevoerd ​​[1]​​. In dit vervolgonderzoek is teruggekeken op zowel de periode van de eerste lockdown (15 maart – 1 juni 2020) als de periode van de versoepelingen van de coronamaatregelen (1 juni – 1 september 2020). In beide periodes was het percentage uitgaanders dat ecstasy gebruikte lager dan in dezelfde periode in 2019. In de periode van de lockdown hebben de meeste ecstasygebruikers op minder dagen ecstasy gebruikt (50,8%) vergeleken met dezelfde periode in 2019. Een derde (29,6%) gebruikte op evenveel dagen en een vijfde (19,6%) gebruikte dan op meer dagen vergeleken met 2019. Tijdens de periode van de versoepelingen gebruikten was het aandeel ecstasygebruikers dat minder gebruikte ten opzichte van 2019 zelfs nog groter (62,8%) en het aandeel dat meer was gaan gebruiken kleiner (14,4%). In die periode gebruikte een vijfde (22,7%) van de ecstasygebruikers even vaak ecstasy als in 2019.

Ecstasygebruikers uit de Global Drug Survey (GDS)

Op 4 mei 2020 startte de Global Drug Survey (GDS), een online onderzoek naar de impact van corona op het gebruik van alcohol en drugs ​[7]​​. De eerste resultaten werden gepubliceerd op 2 juni 2020. Er deden meer dan 40.000 respondenten mee aan dit wereldwijde internationale onderzoek, waarvan 3.300 uit Nederland. Voor Nederland werd gevonden dat onder laatste-jaar-ecstasygebruikers het aantal dagen waarop men cannabis gebruikte was gedaald bij 16,7%, gelijk gebleven bij 46,1%, en gestegen bij 37,2%.

Aanvullende informatie