De Nederlandse regering wil een nieuwe vangnetbepaling in de Opiumwet invoeren, om hele groepen stoffen te verbieden (zie ook de inleiding en § 2.4). In Europa hebben het Verenigd Koninkrijk, België, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Kroatië, Ierland en Zweden al een zogeheten vangnetbepaling opgenomen in hun drugswetten. Australië en Nieuw-Zeeland hebben ook NPS-verboden ingevoerd. Een recente overzichtsstudie suggereert dat het verbieden van stoffen doorgaans juist leidt tot verschuivingen naar meer schadelijke stoffen, wat betekent dat deze verboden vaak een paradoxaal effect hebben en niet de schade aan de volksgezondheid verminderen zoals bedoeld [1]. Ook de hieronder beschreven bevindingen suggereren dat het verbieden van NPS maar beperkt effectief is en dat ernstigere incidenten kunnen toenemen.
- In het Verenigd Koninkrijk ging de algemene NPS-wet op 26 mei 2016 in kracht. Analyses tonen een daling aan van het aantal informatieverzoeken van gezondheidsprofessionals aan het Britse Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum, evenals een daling van het aantal ziekenhuisopnames als gevolg van een NPS-intoxicatie. In beide gevallen vond de daling echter plaats vóór de NPS-wet in kracht ging, wat suggereert dat de daling niet direct door het verbod werd veroorzaakt. Bovendien nam het aandeel intoxicaties met traditionele drugs tegelijkertijd toe [2,3].
- Bevindingen uit Zweden laten zien dat NPS meestal verdwenen na classificatie, maar dat ze worden vervangen door andere, nog-niet-geclassificeerde stoffen. Enkele NPS vormden hierop een uitzondering, zoals MDPV en alpha-PVP; ze namen in populariteit toe nadat ze waren geclassificeerd [4].
- Een studie uit Australië toonde aan dat na het verbod op specifieke synthetische cannabinoïden in oktober 2016 een toename van het aantal ambulance-inzetten werd waargenomen, waarschijnlijk omdat andere schadelijke varianten van synthetische cannabinoïden op de drugsmarkt geïntroduceerd werden. Na de invoering van de algemene wetgeving die gericht was op alle NPS (in november 2017) was er een vermindering van het aantal ambulance-inzetten vanwege synthetische cannabinoïden. Er was echter een toename van het aantal gevallen die vanwege een intoxicatie met synthetische cannabinoïden naar het ziekenhuis moesten, wat duidt op de opkomst van meer schadelijke stoffen en een grotere ernst van incidenten [5].
- In Duitsland en Nieuw-Zeeland blijkt dat het verbieden van synthetische cannabinoïden slechts beperkte effecten had op het spectrum van NPS dat wordt aangeboden in online shops en wordt gebruikt door drugsgebruikers. Het verbod op 5F-ADB in China had daarentegen duidelijk een effect op de beschikbaarheid ervan en leidde in 2019 tot een verschuiving naar structureel vergelijkbare synthetische cannabinoïden [6,7].
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Nutt D. New psychoactive substances: Pharmacology influencing UK practice, policy and the law. Vol. 86, British Journal of Clinical Pharmacology. 2020. p. 445–451.
- 2.Al-Banaa I, Hawkins L, Hill SL, Lupton DJ, Jackson G, Sandilands EA, et al. Effect of the UK Psychoactive Substances Act 2016 on episodes of toxicity related to new psychoactive substances as reported to the National Poisons Information Service. A time series analysis [Internet]. Vol. 77, International Journal of Drug Policy. Elsevier; 2020. p. 102672. Available from: https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2020.102672
- 3.Office H. Review of the Psychoactive Substances Act 2016 [Internet]. 2018. Available from: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/756896/Review_of_the_Psychoactive_Substances_Act__2016___web_.pdf
- 4.Helander A, Bäckberg M, Beck O. Drug trends and harm related to new psychoactive substances (NPS) in Sweden from 2010 to 2016: Experiences from the STRIDA project. Vol. 15, PLoS ONE. 2020. p. 1–15.
- 5.Grigg J, Killian JJ, Matthews S, Scott D, Arunogiri S, Manning V, et al. The impact of legislation on acute synthetic cannabinoid harms resulting in ambulance attendance. Vol. 79, International Journal of Drug Policy. Elsevier; 2020.
- 6.Halter S, Haschimi B, Mogler L, Auwärter V. Impact of legislation on NPS markets in Germany – The rise and fall of 5F-ADB [Internet]. Vol. 12, Drug Testing and Analysis. 2020. p. 853–856. Available from: https://doi.org/10.1002/dta.2786
- 7.Stansfield CR, Somerville RF, Hassan VR, Kolbe E, Partington HK, Walsh KAJ, et al. Effects of external influences on synthetic cannabinoid trends in New Zealand, 2014 to 2020. Vol. 316, Forensic Science International. 2020.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.