5.1.2 Effect van de coronamaatregelen op het gebruik van opiaten

Er zijn verschillende onderzoeken en monitors die een beeld geven van het gebruik van diverse drugs, alcohol en tabak tijdens de coronapandemie ​[1–4]​. Het gebruik van opiaten is in deze onderzoeken echter niet meegenomen. Ook zijn er geen gegevens beschikbaar over de invloed van de coronacrisis op het gebruik van opiaten in een representatieve steekproef van de algemene bevolking (zie § 5.2.1). In deze paragraaf vatten wij daarom gegevens samen uit andere specifieke studies naar de impact van de coronacrisis op het opiatengebruik.

Harm reduction

Met name de sociaal-gemarginaliseerde heroïnegebruikers zijn voor hun hulpverlening veelal aangewezen op harm reduction voorzieningen. Sinds half maart 2020 zijn het Harm Reduction Netwerk van het Trimbos-instituut, Stichting Mainline en de Belangenvereniging Druggebruikers MDHG gaan samenwerken om een beeld te krijgen van de effecten van de coronamaatregelen op de harm reduction in Nederland ​[5]​. De volgende knelpunten werden gesignaleerd:

• Sommige instellingen namen geen nieuwe methadoncliënten meer aan, terwijl er wel nieuwe aanmeldingen waren. Sommigen hadden zich aangemeld voor methadon vanwege een tekort aan heroïne.
• Vanwege een gebrek aan heroïne en methadon verbleven sommige gebruikers met serieuze ontwenningsverschijnselen op straat.
• Sommige zieke patiënten kwamen toch nog steeds met het openbaar vervoer naar de heroïneverstrekking, met alle coronarisico’s van dien.
• In gebruiksruimtes waren niet genoeg voorzieningen om de hygiënemaatregelen op te volgen.
• In gebruiksruimtes kon men niet altijd 1,5 meter afstand van elkaar houden.
• Dakloze gebruikers gingen overdag meer op straat hangen, doordat overdag de voorzieningen gesloten waren. De meeste dagbestedingsprojecten hadden namelijk hun activiteiten gestaakt.
• In sommige steden werden voorzieningen om schone spuiten te krijgen minder toegankelijk.

Voor zover heroïne minder beschikbaar was geworden, leek dit vooral te komen doordat dealers hun bereikbaarheid aanpasten, of doordat de dagbesteding wegviel met de daaruit voortvloeiende vergoeding voor heroïnegebruikers ​[6]​. Knelpunten in de voorzieningen voor harm reduction en slechtere verkrijgbaarheid van heroïne hebben zich overigens voorgedaan in de hele Europese Unie ​[7]​.

Aanvullende informatie