Vragenlijstonderzoek onder scholieren in Europa: ESPAD

De cijfers op deze pagina zijn afkomstig uit het ESPAD-onderzoek (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs). Dit is de grootste internationale studie naar middelengebruik onder scholieren van 15-16 jaar in Europa. Het onderzoek wordt sinds 1995 elke vier jaar uitgevoerd in ongeveer 40 landen.

In 2024 is het ESPAD-onderzoek voor de achtste keer uitgevoerd. In totaal namen 113.882 scholieren van 15-16 jaar uit de ESPAD-landen deel aan het onderzoek. In elk land verzamelden onderzoeksteams gegevens met dezelfde vragenlijst en methode, al waren er kleine verschillen tussen landen, bijvoorbeeld in de afnamemethode: digitaal, op papier of mixed-mode. Dankzij de geharmoniseerde aanpak is het middelengebruik tussen de deelnemende landen goed vergelijkbaar.

Nederland doet sinds 1999 mee aan het ESPAD-onderzoek. De Nederlandse dataverzameling wordt uitgevoerd door het Trimbos-instituut en vindt tegelijkertijd plaats met het Peilstationsonderzoek scholieren. In Nederland deden 1.893 scholieren mee aan het onderzoek. 

Beperkingen van het ESPAD-onderzoek

Het ESPAD-onderzoek kent enkele beperkingen. Hoewel het onderzoek in alle deelnemende landen op eenzelfde manier wordt uitgevoerd, zijn er soms beperkingen in de representativiteit van de steekproef en kan de interpretatie van vragen verschillen tussen culturen en landen. In landen waar een sterk stigma rondom drugsgebruik heerst, geven scholieren daarnaast mogelijk minder eerlijk antwoord over hun gebruik, wat kan leiden tot een onderschatting van het werkelijke niveau van drugsgebruik. Daarnaast wordt het onderzoek niet in alle 51 Europese landen uitgevoerd, waardoor de gegevens geen volledig beeld geven van het middelengebruik onder 15- en 16-jarige scholieren in heel Europa. Ook is er bij de berekening van de gemiddelde percentages geen rekening gehouden met verschillen in bevolkingsomvang. Elk land telt even zwaar mee.

Zie voor meer informatie over het ESPAD-onderzoek: www.espad.org.