Hoeveel mensen overlijden er als gevolg van het gebruik van GHB in Nederland?

In het kort: Het aantal sterfgevallen door het gebruik van GHB in Nederland is niet bekend, mede doordat dit niet specifiek wordt bijgehouden in de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS. De sterfte door GHB is daarnaast moeilijk vast te stellen, omdat GHB snel afbreekt en er grote tolerantieverschillen zijn. GHB kan ernstige gezondheidsrisico’s zoals ademhalingsproblemen en overlijden veroorzaken, vooral bij combinatiegebruik met andere middelen.

Onbekend aantal sterfgevallen door GHB in Nederland

Het is niet bekend hoeveel mensen in Nederland overlijden door het gebruik van GHB. Dit komt doordat GHB in de Doodsoorzakenstatistiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geen specifieke registratiecode (ICD-10) heeft. Met de Doodsoorzakenstatistiek worden onderliggende doodsoorzaken van alle overleden inwoners van Nederland verzameld. De doodsoorzakenverklaringen worden door artsen ingevuld en vervolgens door het CBS gecodeerd volgens de International Classification of Diseases (ICD-10) normen. Het is dus niet mogelijk om het precieze aantal sterfgevallen door GHB vast te stellen. Wel wordt GHB soms vermeld op de oorspronkelijke doodsoorzakenformulieren. In 2023 kwam dit 6 keer voor. Tussen 2013 en 2022 werden jaarlijks tussen de 2 en 9 meldingen geregistreerd. Het is niet bekend of het in deze gevallen om de onderliggende oorzaak van overlijden ging, of dat het GHB-gebruik, naast andere factoren, alleen een bijdrage heeft geleverd aan het overlijden. Daarnaast is de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS niet specifiek toegerust op het registreren van druggerelateerde sterfte. Momenteel is er een speciaal register in ontwikkeling om meer inzicht te verkrijgen in de drugsgerelateerde sterfte in Nederland ​[1]​.

Ook het aantal indirecte sterfgevallen door GHB, bijvoorbeeld door ongelukken onder invloed van GHB, is onbekend.

Sterfte door GHB moeilijk vast te stellen

Het aantal sterfgevallen door het gebruik van GHB is moeilijk vast te stellen. GHB wordt snel afgebroken in het lichaam en is daardoor slechts kort aantoonbaar in bloed of urine ​[2]​. Dit maakt het lastig om te achterhalen of GHB daadwerkelijk een rol heeft gespeeld in een overlijden. Bovendien kunnen er grote verschillen in tolerantie zijn tussen gebruikers, sommige mensen zijn gevoeliger voor de effecten van het middel dan anderen. Dit bemoeilijkt de vaststelling van het risico op overlijden. GHB kan ook na overlijden in het lichaam zelf worden gevormd ​[3]​, zelfs als het middel niet werd gebruikt. Deze factoren zorgen ervoor dat de bijdrage van GHB aan een sterfgeval vaak moeilijk te bepalen is.

GHB kan dodelijk zijn, vooral in combinatie met andere middelen

GHB kan zorgen voor ernstige gezondheidseffecten, zoals ademhalingsdepressie ​[4–6]​ of longoedeem ​[7]​ en kan potentieel dodelijk zijn ​[2,3,8–19]​. Braken komt vaak voor, wat het risico op longontsteking vergroot bij iemand in coma. Er zijn ook gevallen van letsel en zelfmoord door GHB ​[12,16,20]​. De meeste overlijdens door GHB zijn onopzettelijk ​[21]​.

De hoeveelheid die dodelijk kan zijn, verschilt per persoon ​[22]​. Mensen die zijn overleden, hadden meestal een hoge dosis ingenomen ​[12]​. Het gebruik van GBL is extra gevaarlijk, omdat het snel in het lichaam wordt opgenomen en omgezet wordt in GHB, wat zorgt voor een hoge concentratie GHB ​[4]​.

Het combineren van GHB met andere middelen verhoogt het risico op coma en overlijden ​[21,23–25]​.

Aanvullende informatie