HomeADHD-medicatie15.6 Hulpvraag en incidenten

15.6 Hulpvraag en incidenten

In het kort: Er zijn geen gegevens over het aantal mensen dat vanwege het gebruik van ADHD-medicatie hulp zoekt bij de verslavingszorg of wordt opgenomen in algemene ziekenhuizen. Ook hebben we geen goed beeld van incidenten gerelateerd aan het gebruik van ADHD-medicijnen. Onderzoek van het NVIC naar intentionele vergiftigingen onder jongeren (zoals een zelfmoordpoging) laat zien dat methylfenidaat na paracetamol en ibuprofen hierbij het meest wordt ingenomen door jongeren.

De Monitor Drugsincidenten richt zich primair op incidenten met illegale drugs ​[1]​. Ritalin (methylfenidaat) wordt niet standaard geregistreerd, de monitor geeft dus geen goed beeld van de omvang van aan Ritalin gerelateerde incidenten.

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) registreert informatieverzoeken van artsen en hulpverleners over de mogelijke gezondheidseffecten en behandeling van acute vergiftigingen ​[2]​. Het NVIC is onderdeel van de Divisie Vitale Functies van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) en is telefonisch te raadplegen via de 24-uursinformatietelefoon. De meeste drugsgerelateerde telefonische informatieverzoeken hebben betrekking op een patiënt die in aanraking is gekomen met een middel: een blootstelling. Een blootstelling leidt niet per definitie tot vergiftigingsverschijnselen, het gaat dus om een mogelijke/potentiële vergiftiging. Naast de mogelijkheid om het NVIC telefonisch te raadplegen, kunnen hulpverleners via de website www.vergiftigingen.info/ toxicologische informatie opvragen voor bijvoorbeeld een risicoanalyse om de ernst van een blootstelling te berekenen, of om rechtstreeks stofmonografieën en therapieteksten te raadplegen (zonder uitvoering van een risicoanalyse). De website kan worden geraadpleegd bij een daadwerkelijke blootstelling van een patiënt, maar ook ter oriëntatie of bijscholing.

Bij beide bronnen worden intoxicaties niet analytisch/toxicologisch geverifieerd.

Informatieverzoeken over acute vergiftigingen

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) voorziet artsen en andere hulpverleners van informatie over de mogelijke gezondheidseffecten en behandeling van acute vergiftiging ​[2]​. De hieronder genoemde gegevens betreffen enkel informatieverzoeken, dit geeft geen informatie over het daadwerkelijke aantal blootstellingen of -vergiftigingen aan ADHD-medicatie. Het is ook niet bekend of het hierbij om eigenlijk (op recept) of oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie gaat. Daarnaast zal de mate waarin de hulpverleners kennis hebben (opgebouwd) over het middel van invloed zijn op het aantal informatieverzoeken. Bij het interpreteren van trendgegevens moet hier rekening mee worden gehouden. Daarnaast bestaat in Nederland geen meldingsplicht voor acute vergiftigingen.

  • In 2022 ontving het NVIC 451 telefonische informatieverzoeken voor methylfenidaat, vergeleken met 449 keer in 2021. Daarmee staat methylfenidaat op plaats 7 van de humane geneesmiddelen met het hoogste aantal telefonische informatieverzoeken. Van deze informatieverzoeken ging het 92 keer om kinderen tussen 0 en 12 jaar. Het is waarschijnlijk dat deze kinderen methylfenidaat op doktersrecept kregen.
  • Op de website www.vergiftigingen.info waren in 2022 voor methylfenidaat 3.418 online raadplegingen. Methylfenidaat stond hiermee op de zesde plaats in de categorie humane geneesmiddelen.
  • Het NVIC heeft daarnaast retrospectief onderzoek gedaan naar intentionele (“doelbewuste”) vergiftigingen, bijvoorbeeld een zelfmoordpoging, bij jongeren (13-17 jaar) die in de periode 2016-2021 aan het NVIC werden gemeld ​[3]​. In totaal ging het om 6.915 vergiftigingen. Methylfenidaat (7%) werd na paracetamol (36%) en ibuprofen (14%) het meest ingenomen door jongeren. Intentionele vergiftigingen met methylfenidaat kwamen aanzienlijk vaker voor bij jongens (12%) dan bij meisjes (6%).

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Schürmann L, Valkenberg H, Croes E. Monitor Drugsincidenten: Jaarrapportage 2022. Trimbos-insituut en VeiligheidNL; 2024.
  2. 2.
    Nugteren-van Lonkhuyzen JJ, Mulder-Spijkerboer HN, Van Velzen AG, Visser CC, Dijkman MA, De Lange DW, et al. Acute vergiftigingen bij mens en dier: NVIC Jaaroverzicht 2022: NVIC Rapport 01/2023. Utrecht: Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC), Divisie Vitale Functies, Universitair Medisch Centrum Utrecht; 2023.
  3. 3.
    Koppen A, Thoonen I, Hunault C, Velzen A, Lange D, Rietjens S. Significant Increase in Deliberate Self-Poisonings Among Adolescents During the Second Year of the COVID-19 Pandemic. Vol. 73, The Journal of adolescent health : official publication of the Society for Adolescent Medicine. 2023.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.