Hoe verhoudt het alcoholgebruik onder jongeren in Nederland zich tot andere landen in Europa?

In het kort: In 2024 had gemiddeld 73% van de 15- en 16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen ooit alcohol gebruikt, met Hongarije en Denemarken als koplopers. In Nederland lag het alcoholgebruik (67%) onder het gemiddelde. Het gebruik van alcohol onder 15-16-jarige scholieren in Europa is in de afgelopen decennia gedaald, dit geldt voor zowel het gebruik ooit in het leven, in de laatste maand en binge drinken.

Alcoholgebruik onder 15-16-jarige scholieren in Nederland lager dan gemiddeld

In 2024 had gemiddeld 73% van de 15-16-jarige scholieren uit 37 ESPAD-landen ooit in het leven alcohol gebruikt, en 42% gebruikte alcohol in de laatste maand. Gemiddeld 30% had in de afgelopen maand vijf of meer alcoholische drankjes gedronken bij één gelegenheid, we noemen dit ook wel ‘binge drinken’ ​[1]​. Het gemiddelde is berekend over de deelnemende landen, zonder rekening te houden met verschillen in bevolkingsomvang. Zie ook: ‘Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina’.

Het gebruik ooit in het leven was het hoogst in Hongarije (91%) en Denemarken (90%), en het laagst in IJsland (41%) en Kosovo (29%). Nederland scoorde met 67% onder het gemiddelde.

Het gebruik in de laatste maand was het hoogst in Denemarken (68%) en Duitsland (62%), en het laagst in Kosovo (14%) en IJsland (12%). Nederland scoorde met 40% onder het gemiddelde.

Binge drinken kwam het meest voor in Denemarken (55%) en Duitsland (49%), en het minst in Kosovo (16%) en IJsland (8,9%). Nederland scoorde met 27% iets onder het gemiddelde.

Alcoholgebruik onder Europese scholieren iets hoger onder meisjes dan onder jongens

In 2024 was in de ESPAD-landen het percentage 15- en 16-jarige scholieren dat ooit alcohol had gedronken gemiddeld iets hoger onder meisjes (74%) dan onder jongens (72%). Er waren wat dit betreft grote verschillen tussen landen. In Nederland was er bijvoorbeeld geen verschil tussen jongens en meisjes (allebei 67%), terwijl in Kosovo anderhalf keer zoveel jongens als meisjes ooit alcohol hadden gedronken (37% vergeleken met 23%)

Georgische, Moldavische en Bulgaarse scholieren beginnen het vaakst op jonge leeftijd met alcoholgebruik

In 2024 had in de ESPAD-landen, gemiddeld één derde van de scholieren op hun 13^e levensjaar of eerder al eens een glas alcohol gedronken. Daarnaast gaf 8% aan voor hun 13^e al eens dronken te zijn geweest. Jongens gaven iets vaker aan dat ze al eens alcohol hadden gedronken (34%) en dronken waren geweest (8,2%) dan meisjes (33% en 7,8%).

Het drinken van het eerste glas alcohol op 13-jarige leeftijd of eerder kwam het vaakst voor in Georgië (64%) en Moldavië (49%), en het minst vaak in Kosovo en Noorwegen (allebei 14%) en IJsland (12%). Nederland scoorde met 23% onder het Europese gemiddelde

Dronkenschap op 13-jarige leeftijd of eerder kwam het vaakst voor in Georgië (25%) en Bulgarije (14%), en het minst vaak in Frankrijk en Portugal (allebei 3,6%) en Kosovo (3%). Nederland scoorde met 4,6% onder het gemiddelde.

Deense, Duitse en Griekse scholieren vinden alcohol makkelijker verkrijgbaar dan andere Europese scholieren

In 2024 vond gemiddeld driekwart (75%) van de 15-16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan alcohol konden komen. Scholieren in Denemarken en Duitsland vonden alcohol het makkelijkst verkrijgbaar: 94% zegt dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan alcohol konden komen. Nederland scoorde met 71% iets onder het gemiddelde.

Alcoholgebruik onder scholieren in Europa sinds 1995 gedaald

Voor de trends over de tijd zijn de cijfers gemiddeld over 32 landen die voor minstens vier peiljaren (waaronder 2024) gegevens hebben. Tussen 1995 en 2024 is het alcoholgebruik ooit in het leven gedaald van 88% naar 74%. Het hoogste niveau werd gemeten in 2003, met 91%, waarna het gebruik geleidelijk afnam.  

Ook het alcoholgebruik in de laatste maand is met 43% in 2024 lager vergeleken met de eerste meting in 1995 (55%). Net als voor het gebruik ooit in het leven was sprake van een piek in 2003 (63%) waarna het gebruik in de laatste maand geleidelijk afnam.

Het percentage jongeren dat in de laatste maand aan binge drinken deed, daalde van 36% in 1995 naar 30% in 2024. De piek lag in 2007 (42%), na een stijging sinds 1995.

In Nederland zien we vergelijkbare trends. Sinds 2015 ligt het percentage jongeren dat ooit alcohol heeft gedronken onder het Europese gemiddelde (met een eerdere uitzondering in 1999). In 2024 geldt dit voor het eerst ook voor alcoholgebruik in de afgelopen maand en voor binge drinken.

Aanvullende informatie