6.5 Gebruik: internationale vergelijking

6.5.1 Algemene bevolking internationaal

Gegevensbronnen

Het EMCDDA verzamelt gegevens over het drugsgebruik in de algemene bevolking, waaronder jongvolwassenen, in de lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, en Turkije ​[1]​. In de Verenigde Staten wordt het bevolkingsonderzoek naar drugsgebruik uitgevoerd door de Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) ​[2,3]​. In Canada bestaat er hiervoor de Canadian Alcohol and Drugs Survey (CADS) ​[4]​ en in Australië is er het Australian Institute of Health and Welfare (AIHW) ​[5]​​. Voor de bevolkingsonderzoeken geldt dat verschillen in peiljaar, meetmethoden en steekproeven een precieze vergelijking bemoeilijken. Van invloed is onder andere de leeftijdsgroep. Vergeleken met sommige andere landen, is het gebruik van ecstasy in Nederland meer geaccepteerd, waardoor gebruikers in een bevolkingsonderzoek mogelijk eerder zullen rapporteren ecstasy te gebruiken. Voor Nederland kunnen hierdoor hogere percentages worden gevonden, vergeleken met die landen waar het gebruik minder is geaccepteerd. De mate waarin dit een rol speelt is echter onbekend. 

Voor het vergelijken van verschillende landen en regio’s richt de NDM zich vooral op de resultaten van bevolkingsonderzoeken en wordt maar beperkt gebruik gemaakt van analyses van het rioolwater. Wel worden deze analyses hieronder genoemd. Voor deze analyses van het rioolwater is nog onduidelijk in hoeverre deze een goede vergelijking mogelijk maken tussen verschillende landen en regio’s in de mate van het drugsgebruik (zie bijlage B7). Het gaat hieronder om de rioolwateranalyses met gegevens over het drugsgebruik in ongeveer tachtig Europese steden, waarbij voor ecstasy gegevens beschikbaar waren uit 76 steden ​[6]​.

Vergelijking tussen landen

Onderstaande figuren en tabel presenteren gegevens over het gebruik van ecstasy in een aantal lidstaten van de EU-14, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen volgens de standaard leeftijdsgroepen van het EMCDDA (15-64 jaar en 15-34 jaar), tenzij anders aangegeven. Gegevens voor de Verenigde Staten, Canada en Australië staan in de tabel daaronder. Voor zover beschikbaar, zijn gegevens voor andere EU-lidstaten in bijlage C vermeld. Het Europees gemiddelde zoals berekend door het EMCDDA is daarbij een schatting die is gewogen op basis van de bevolkingsomvang. Landen met veel inwoners tellen daardoor zwaarder mee. Voor dit Europees gemiddelde zijn voor Nederland de cijfers van 2020 gebruikt. De cijfers van 2021 voor Nederland waren nog niet beschikbaar voor het EMCDDA.

• In 2020 had in Nederland 11,9% van de bevolking van 15-64 jaar ervaring met ecstasy. Inclusief Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Turkije, heeft het EMCDDA gegevens over het gebruik van ecstasy gepubliceerd voor in totaal 30 landen​. Voor zover vergelijkbaar, komt Nederland met 11,9% ooitgebruik binnen deze landen op de eerste plaats gevolgd door Ierland (10,3%), en het Verenigd Koninkrijk (Engeland en Wales, 9,1%) (zie onderstaande tabel en bijlage C). De laagste percentages werden gevonden in Griekenland (0,6%) en Turkije (0,4%).
• Het percentage laatste-jaar-gebruik van ecstasy onder de 15-64-jarigen varieert in de 30 landen die het EMCDDA noemt van 0,1% in Portugal en Turkije tot 4,0% in Nederland, waarmee Nederland ver uit steekt boven de andere landen. Hierna volgen Ierland met 2,7% en Tsjechië met 1,9%. Het EU-gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik onder 15-64-jarigen lag op 0,9% ​[1]​.
• Ook het gebruik van ecstasy onder de jongvolwassenen van 15-34 jaar is in Nederland het hoogst van de onderzochte landen. Het laatste-jaar-gebruik lag in Nederland onder de 15-34-jarigen op 7,7%. Het EU-gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik in deze leeftijdsgroep lag op 1,9% ​[1]​.
• In Europa is sprake van een gevarieerd beeld zonder een duidelijke trend. Voor veertien landen, waarvoor gegevens beschikbaar zijn, werd in zeven landen een stijging gezien, een stabilisering in zes landen en een daling in een land ​[1]​.
• De cijfers uit de overige landen suggereren dat vooral het gebruik in Australië hoog is. Australië rapporteert daarbij ook een toename in het gebruik van ecstasy tussen 2016 en 2019 ​[5]​.

Tabel 6.5.1a         Gebruik van ecstasy onder de algemene bevolking van enkele lidstaten van de EU-14 en Noorwegen: leeftijdsgroepen 15-64 jaar en 15-34 jaar

.

Tabel 6.5.1b         Gebruik van ecstasy onder de algemene bevolking van enkele EU-14 lidstaten, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada en Australië: overige leeftijdsgroepen^I

Rioolwateranalyses

In 2021 analyseerde het EMCDDA gegevens van rioolwateranalyses uit ongeveer tachtig Europese steden, waarbij voor ecstasy gegevens beschikbaar waren uit 76 steden ​[6]​.

• Voor ecstasy werd gevonden dat, van de 76 Europese steden met ecstasygegevens, Amsterdam bovenaan stond, gevolgd door Antwerpen-Zuid op de tweede plaats, Eindhoven op de derde plaats en Utrecht op de zesde plaats. In Amsterdam lag de gemiddelde dagelijkse load ecstasy op 125,00 mg per 1.000 inwoners. Eindhoven had een load van 82,63 mg per 1.000 inwoners, en Utrecht had een load van 48,10 mg per 1.000 inwoners.
• De rioolwateranalyses in Nederlandse steden vertoonde, in lijn met andere indicatoren, een dalende trend in de coronajaren. Op de lange termijn steeg de hoeveelheid aangetroffen MDMA in het rioolwater tussen 2011 en 2021 in Amsterdam, van 77,24 naar 125,00 mg. Echter, ten opzichte van de piek in 2019 (287,44 mg) daalde de load in 2020 (137,89 mg) en 2021 (125,00 mg). In Eindhoven steeg de load tussen 2011 (66,68 mg) en 2017 (165,08 mg), maar daalde net als in Amsterdam vanaf 2019 (119,67 mg) naar 101,21 mg in 2020 en 82,63mg in 2021. In Utrecht is in 2021 (48,10) de load per 1000 inwoners ten opzichte van 2012 (161,86 mg) juist lager, maar metingen in Utrecht vertoonde sterke schommelingen in de jaren daartussen. In Utrecht begon de daling in de hoeveelheid aangetroffen MDMA eerder dan in Amsterdam en Eindhoven, namelijk al in 2018 (160,32mg). De jaren hierna werd telkens minder MDMA aangetroffen. In 2020 en 2021 is het waarschijnlijk dat de loads zijn gedaald door de coronamaatregelen, waardoor sommige gebruikers door de sluiting van het nachtleven minder ecstasy zijn gaan gebruiken, en er minder toeristen waren.

Aanvullende informatie