Ecstasy (MDMA)
Home ❯ Ecstasy (MDMA) ❯ 6.5 Gebruik: internationale vergelijking

6.5 Gebruik: internationale vergelijking

Wijzigingsdatum: 11 | 06 | 2025

In deze paragraaf:

6.5.1 Ecstasygebruik onder volwassenen internationaal

Hoe verhoudt het ecstasygebruik in Nederland zich tot andere landen?

In het kort: In de Europese Unie (+ Noorwegen en Turkije) gebruikte 1,1% van de volwassenen in het laatste jaar ecstasy, met Nederland en Ierland als koplopers. Nederlandse en Belgische steden behoren tot de steden met de hoogst gemeten hoeveelheden ecstasy in het rioolwater. Vanwege verschillen in onder andere leeftijdsgroepen en meetmethoden kunnen we de gegevens over ecstasygebruik niet goed vergelijken met andere westerse landen buiten de EU.

Snel naar:
Europese Unie
Engeland en Wales  
Verenigde Staten
Canada
Australië

De cijfers van deze landen zijn niet direct te vergelijken door verschillen in onderzoeksmethoden en -populaties. Daarom kunnen we geen sterke conclusies trekken uit kleine verschillen. De resultaten laten wel zien welke landen een relatief hoog of laag percentage gebruikers hebben. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Hoe verhoudt het ecstasygebruik in Nederland zich tot andere landen in Europa?

Ecstasygebruik onder volwassenen (15-64 jaar) in Nederland het hoogst van de EU

Ecstasy is de derde meest gebruikte illegale drug in de Europese Unie (+ Noorwegen en Turkije). Van de volwassenen van 15-64 jaar, had gemiddeld 1,1% in het laatste jaar ecstasy gebruikt. Dat zijn ongeveer 3,1 miljoen mensen. Het gebruik in het laatste jaar was het hoogst in Nederland (4,8% in 2023) en Ierland (2,7% in 2019), en het laagst in Turkije (0,1% in 2017) en Portugal (0,1% in 2022) ​[1]​.

Ecstasygebruik onder jongvolwassenen (15-34 jaar) het hoogst van de EU

Onder jongvolwassenen van 15-34 jaar in de Europese Unie (+ Noorwegen en Turkije) gebruikte 2,6% ecstasy in het laatste jaar. Dit komt neer op ongeveer 2,6 miljoen mensen. Het gebruik in het laatste jaar was het hoogst in Nederland (9,3% in 2023) en Tsjechië (6,6% in 2023), en het laagst in Turkije (0,2% in 2017) en Portugal (0,3% in 2022) ​[1]​.

Meeste MDMA in rioolwater in Nederlandse en Belgische steden

Rioolwateronderzoek in Europese steden in 2024 laat zien dat de hoeveelheid MDMA (ecstasy) in het rioolwater relatief hoog was in steden in Nederland en België. Nederland viel op doordat vier van de vijf deelnemende steden in de top 10 staan, met Amsterdam op de eerste plaats ​[2]​. In meer dan driekwart van de steden in Europa waren de hoeveelheden ecstasy in het rioolwater het hoogst in het weekend. Dit wijst doorgaans op recreatief gebruik.

De hoeveelheid MDMA in rioolwater werd gemeten door de stof MDMA zelf te meten. We weten hierdoor niet zeker of de MDMA door mensen is gebruikt of op een andere manier in het rioolwater terecht is gekomen, bijvoorbeeld door dumpingen. Zo was er in 2024 in Eindhoven sprake van een dumping van MDMA. Hierdoor zijn er geen gegevens over MDMA in deze stad.

Daarnaast kan de aanwezigheid van (drugs)toeristen leiden tot een vertekend beeld van het daadwerkelijke drugsgebruik onder de lokale bevolking, omdat de metingen niet alleen de inwoners maar ook de tijdelijke bezoekers omvatten. Hierdoor kunnen de berekeningen per 1.000 inwoners onnauwkeurig zijn. 

Wisselende hoeveelheden MDMA in rioolwater tussen 2011 en 2024

In vergelijking met de meting van 2023 is in 2024 de hoeveelheid MDMA in het rioolwater in Amsterdam toegenomen, terwijl deze in Rotterdam is afgenomen en in Utrecht stabiel bleef. Tussen de eerste meting in 2011 en 2024 schommelden de gemeten hoeveelheden in Amsterdam, Utrecht en Eindhoven ​[2]​.

In Rotterdam en Leeuwarden zijn in 2023 zijn voor het eerst metingen uitgevoerd, en in 2024 in Groningen en Zwolle. Hierdoor ontbreken (lange termijn) trendgegevens voor deze steden.

Hoeveel mensen buiten de Europese Unie gebruiken ecstasy?

Buiten de EU worden in westerse landen zoals Engeland en Wales, de Verenigde Staten, Canada en Australië ook gegevens verzameld over het gebruik van ecstasy. De resultaten worden hieronder kort beschreven maar zijn door verschillen in onder andere leeftijdsgroepen en meetmethoden niet goed vergelijkbaar met de Nederlandse gegevens. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Iets meer dan 1% van de volwassen (16-59 jaar) in Engeland en Wales gebruikte in het laatste jaar ecstasy

In 2023/2024 gebruikte 1,2% van de 16-59-jarige volwassenen in Engeland en Wales ecstasy in het laatste jaar. Dit is niet veranderd ten opzichte van de vorige meting in 2022/2023 (1,1%), maar wel lager vergeleken met de meting van 2013/2014 (1,6%) ​[3]​.

Minder dan 1% van de volwassenen (18 jaar en ouder) in de Verenigde Staten gebruikte in het laatste jaar ecstasy

In 2022 gebruikte 0,8% van de volwassenen van 18 jaar en ouder in de Verenigde Staten ecstasy in het laatste jaar ​[4]​.

1 op de 50 mensen (15 jaar en ouder) in Canada gebruikte in het laatste jaar ecstasy

In 2023 gebruikte 1,8% van de mensen van 15 jaar en ouder in Canada ecstasy (of soortgelijke designerdrugs) in het laatste jaar ​[5]​.

1 op de 50 mensen (14 jaar en ouder) in Australië gebruikte in het laatste jaar ecstasy

In 2022/2023 gebruikte 2,1% mensen van 14 jaar en ouder in Australië ecstasy in het laatste jaar. Dit is het laagste niveau sinds 2004 ​[6]​.

Sinds 1 juli 2023 kunnen medicijnen met de stof MDMA (in ecstasy) in Australië worden voorgeschreven door specifiek bevoegde psychiaters voor de behandeling van bepaalde psychische aandoeningen ​[7]​. In de periode 2022-2023 werden in het onderzoek naar drugsgebruik in Australië geen vragen gesteld over medisch gebruik van MDMA. Al het gebruik van MDMA is opgenomen in de gegevens over illegaal drugsgebruik.

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina
Vragenlijstonderzoeken in de algemene bevolking

In verschillende landen wordt regelmatig onderzoek gedaan naar het drugsgebruik onder de algemene bevolking. De gegevens komen uit vragenlijstonderzoeken onder representatieve groepen volwassenen. De cijfers op deze pagina zijn afkomst uit lidstaten van de Europese Unie (+Noorwegen en Turkije) ​[1]​, Engeland en Wales ​[3]​, de Verenigde Staten ​[4]​, Canada ​[5]​ en Australië ​[6]​. Deze landen hebben relatief vergelijkbare sociaaleconomische en culturele omstandigheden als Nederland, hoewel er ook verschillen zijn die invloed kunnen hebben op het ecstasygebruik. Dit maakt het interessant om het ecstasygebruik in Nederland te vergelijken met deze landen.

De resultaten van deze onderzoeken zijn echter niet rechtstreeks vergelijkbaar vanwege verschillen in peiljaar, leeftijdsgroepen, meetmethoden en steekproefgrootte. Bovendien worden bepaalde groepen vaak volledig buiten de steekproeven van algemene bevolkingsonderzoeken gelaten, wat relevant is omdat deze groepen mogelijk hogere percentages drugsgebruik hebben. Dit betreft bijvoorbeeld daklozen en mensen die in bepaalde instellingen verblijven, zoals gevangenissen. In Engeland en Wales worden bijvoorbeeld ook studenten die in studentenhuizen wonen, niet meegenomen. In landen waar een sterk stigma rondom drugsgebruik heerst, kunnen mensen daarnaast minder eerlijk antwoorden geven over hun gebruik, wat kan leiden tot een onderschatting van het werkelijke niveau van drugsgebruik.

Er zijn ook wereldwijde gegevens over het gebruik van ecstasy beschikbaar, afkomstig uit het World Drug Report van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Deze gegevens worden aangeleverd door lidstaten, maar er kunnen aanzienlijke verschillen zijn in de kwaliteit van deze gegevens. Dit komt door variaties in onderzoeksmethoden, beschikbare middelen/capaciteit om onderzoek te doen, definities van drugsgebruik, stigma en de frequentie van de gegevensverzameling. Vanwege deze beperkingen rapporteren wij voor landen niet de gegevens uit deze wereldwijde studies, maar de gegevens van onderzoek dat door de afzonderlijke landen zelf is gedaan.

Rioolwateranalyses: aanvulling op vragenlijstonderzoeken

Als aanvulling op de vragenlijstonderzoeken onder de algemene bevolking, bieden rioolwateranalyses inzicht in de totale hoeveelheid drugs die in het rioolwater van steden wordt aangetroffen​​. In 2024 zijn gedurende één week per jaar metingen verricht in verschillende Europese steden ​[2]​, waaronder Amsterdam, Eindhoven, Utrecht, Rotterdam, Groningen en Zwolle. De metingen in het rioolwater richtten zich op cannabis, cocaïne, ecstasy (MDMA), (meth)amfetamine en ketamine.

Een belangrijk voordeel van deze methode is dat het niet afhankelijk is van zelfrapportage of de bereidheid van mensen om deel te nemen aan onderzoek. Bij vragenlijstonderzoek is er vaak sprake van onderrapportage, vooral omdat zware of problematische gebruikers vaak niet deelnemen. Maar rioolwateranalyses hebben ook beperkingen: het is niet mogelijk vast te stellen hoeveel gebruikers er zijn en wat hun kenmerken zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een klein aantal mensen veel gebruikt, of dat een grotere groep slechts beperkt gebruikt. Bovendien kan alleen voor cannabis en cocaïne met zekerheid worden vastgesteld dat de aangetroffen stoffen afkomstig zijn van menselijk gebruik door de waarneming van afbraakproducten (metabolieten). Voor andere middelen, zoals MDMA, (meth)amfetamine en ketamine, worden alleen de urine-biomarkers van de stof zelf gemeten. De gemeten hoeveelheden van deze middelen kunnen afkomstig zijn van gebruikers, maar ook van dumpingen van drugs.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    European Drug Report 2025. European Union Drugs Agency; 2025.
  2. 2.
    Wastewater analysis and drugs — a European multi-city study. European Union Drugs Agency; 2025.
  3. 3.
    Drug misuse in England and Wales: year ending March 2024. Office for National Statistics; 2024.
  4. 4.
    2022 National Survey on Drug use and Health (NSDUH) Detailed Tables . Substance Abuse and Mental Health Services Administration; 2023.
  5. 5.
    Canadian Substance Use Survey (CSUS): summary of results for 2023. Health Canada; 2024.
  6. 6.
    National Drug Strategy Household Survey 2022–2023. Australian Institute of Health and Welfare ; 2025.
  7. 7.
    Change to classification of psilocybin and MDMA to enable prescribing by authorised psychiatrists. Therapeutic Goods Administration. 2023.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH