Ketamine
Home ❯ Ketamine ❯ 14.5 Gebruik: internationale vergelijking

14.5 Gebruik: internationale vergelijking

Wijzigingsdatum: 11 | 06 | 2025

In deze paragraaf:

14.5.1 Ketaminegebruik onder volwassenen internationaal

Hoe verhoudt het ketaminegebruik in Nederland zich tot andere landen?

In het kort: Er zijn geen gegevens beschikbaar waarmee het gebruik van ketamine in Nederland goed vergeleken kan worden met andere EU-landen of westerse landen buiten de EU.

Snel naar:
Europese Unie
Engeland en Wales  
Verenigde Staten
Canada
Australië

De cijfers van deze landen zijn niet direct te vergelijken door verschillen in onderzoeksmethoden en -populaties. Daarom kunnen we geen sterke conclusies trekken uit kleine verschillen. De resultaten laten wel zien welke landen een relatief hoog of laag percentage gebruikers hebben. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Hoe verhoudt het ketaminegebruik in Nederland zich tot andere landen in Europa?

Geen gegevens bekend over ketaminegebruik in de EU

In de Europese Unie (EU) worden gegevens over het gebruik van ketamine niet systematisch verzameld. Recente schattingen van het gebruik van ketamine in het laatste jaar onder jongvolwassenen (15-34 jaar) lopen van 0,8% in Roemenië (in 2019) tot 3,2% in Nederland (in 2023) ​[1]​.

Meeste ketamine in rioolwater in Nederlandse steden

Rioolwateronderzoek in Europese in 2024 laat zien dat de hoeveelheid ketamine in het rioolwater relatief hoog is in Nederlandse steden. Vier van de zes deelnemende Nederlandse steden stonden in de top 10, met Amsterdam op de eerste plaats en Eindhoven op de tweede plaats ​[2]​.

De hoeveelheid ketamine in rioolwater werd gemeten door de stof zelf te meten. We weten hierdoor niet zeker of de ketamine door mensen is gebruikt of op een andere manier in het rioolwater terecht is gekomen, bijvoorbeeld door dumpingen.

Daarnaast kan de aanwezigheid van (drugs)toeristen leiden tot een vertekend beeld van het daadwerkelijke drugsgebruik onder de lokale bevolking, omdat de metingen niet alleen de inwoners maar ook de tijdelijke bezoekers omvatten. Hierdoor kunnen de berekeningen per 1.000 inwoners onnauwkeurig zijn. 

Afname hoeveelheid ketamine in Rotterdams rioolwater tussen 2023 en 2024

In vergelijking met de meting van 2023 is in 2024 de dagelijkse hoeveelheid ketamine in het rioolwater in Rotterdam afgenomen, van 76,69 mg naar 61,44 mg per 1.000 inwoners ​[2]​.  

In 2023 zijn voor het eerst metingen uitgevoerd in Rotterdam, en in 2024 ook in Amsterdam, Utrecht, Groningen en Zwolle. Hierdoor ontbreken trendgegevens voor deze laatste steden.

Hoeveel mensen buiten de Europese Unie gebruiken ketamine?

Buiten de EU worden in westerse landen zoals Engeland en Wales, de Verenigde Staten en Australië ook gegevens verzameld over het gebruik van ketamine. In Canada zijn er geen aparte cijfers over ketamine, maar wel over dissociatieven, waar ketamine onder valt. De resultaten worden hieronder kort beschreven maar zijn door verschillen in onder andere leeftijdsgroepen en meetmethoden niet goed vergelijkbaar met de Nederlandse gegevens. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Minder dan 1% van de volwassen (16-59 jaar) in Engeland en Wales gebruikte in het laatste jaar ketamine

In 2023/2024 gebruikte 0,8% van de 16-59-jarige volwassenen in Engeland en Wales ketamine in het laatste jaar. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting in 2022/2023 (0,9%) ​[3]​.

Minder dan 1% van de volwassenen gebruikt ketamine in de Verenigde Staten

In 2022 gebruikte 0,3% van de volwassenen van 18 jaar en ouder in de Verenigde Staten ketamine in het laatste jaar ​[4]​. Bij jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar was dit 0,6%, terwijl 0,2% van de mensen ouder dan 26 het gebruikte.

Geen gegevens bekend over ketaminegebruik in Canada

Er zijn geen gegevens bekend over het gebruik van ketamine in het laatste jaar in Canada. Er zijn wel gegevens bekend over het gebruik van dissociatieven, waar ketamine onder valt. In 2023 gebruikte 0,7% de mensen van 15 jaar en ouder dissocatieven (“PCP (angel dust) of ketamine (Special K)”) in het laatste jaar ​[5]​.

Iets meer dan 1% van de mensen in Australië (14 jaar en ouder) gebruikte in het laatste jaar ketamine

In 2022/2023 gebruikte 1,4% van de mensen van 14 jaar en ouder in Australië ketamine in het laatste jaar. Dit is hoger dan de vorige meting in 2019 (0,9%) ​[6]​.

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina
Vragenlijstonderzoeken in de algemene bevolking

In verschillende landen wordt regelmatig onderzoek gedaan naar het drugsgebruik onder de algemene bevolking. De gegevens komen uit vragenlijstonderzoeken onder representatieve groepen volwassenen. De cijfers op deze pagina zijn afkomst uit lidstaten van de Europese Unie (+Noorwegen en Turkije) ​[1]​, Engeland en Wales ​[3]​, de Verenigde Staten ​[4]​, Canada ​[5]​ en Australië ​[6]​. Deze landen hebben relatief vergelijkbare sociaaleconomische en culturele omstandigheden als Nederland, hoewel er ook verschillen zijn die invloed kunnen hebben op het ketaminegebruik. Dit maakt het interessant om het ketaminegebruik in Nederland te vergelijken met deze landen.

De resultaten van deze onderzoeken zijn echter niet rechtstreeks vergelijkbaar vanwege verschillen in peiljaar, leeftijdsgroepen, meetmethoden en steekproefgrootte. Bovendien worden bepaalde groepen vaak volledig buiten de steekproeven van algemene bevolkingsonderzoeken gelaten, wat relevant is omdat deze groepen mogelijk hogere percentages drugsgebruik hebben. Dit betreft bijvoorbeeld daklozen en mensen die in bepaalde instellingen verblijven, zoals gevangenissen. In Engeland en Wales worden bijvoorbeeld ook studenten die in studentenhuizen wonen, niet meegenomen. In landen waar een sterk stigma rondom drugsgebruik heerst, kunnen mensen daarnaast minder eerlijk antwoorden geven over hun gebruik, wat kan leiden tot een onderschatting van het werkelijke niveau van drugsgebruik.

Rioolwateranalyses: aanvulling op vragenlijstonderzoeken

Als aanvulling op de vragenlijstonderzoeken onder de algemene bevolking, bieden rioolwateranalyses inzicht in de totale hoeveelheid drugs die in het rioolwater van steden wordt aangetroffen​​. In 2024 zijn gedurende één week per jaar metingen verricht in verschillende Europese steden ​[2]​, waaronder Amsterdam, Eindhoven, Utrecht, Rotterdam, Groningen en Zwolle. De metingen in het rioolwater richtten zich op cannabis, cocaïne, ecstasy (MDMA), (meth)amfetamine en ketamine.

Een belangrijk voordeel van deze methode is dat het niet afhankelijk is van zelfrapportage of de bereidheid van mensen om deel te nemen aan onderzoek. Bij vragenlijstonderzoek is er vaak sprake van onderrapportage, vooral omdat zware of problematische gebruikers vaak niet deelnemen. Maar rioolwateranalyses hebben ook beperkingen: het is niet mogelijk vast te stellen hoeveel gebruikers er zijn en wat hun kenmerken zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een klein aantal mensen veel gebruikt, of dat een grotere groep slechts beperkt gebruikt. Bovendien kan alleen voor cannabis en cocaïne met zekerheid worden vastgesteld dat de aangetroffen stoffen afkomstig zijn van menselijk gebruik door de waarneming van afbraakproducten (metabolieten). Voor andere middelen, zoals MDMA, (meth)amfetamine en ketamine, worden alleen de urine-biomarkers van de stof zelf gemeten. De gemeten hoeveelheden van deze middelen kunnen afkomstig zijn van gebruikers, maar ook van dumpingen van drugs.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    European Drug Report 2025. European Union Drugs Agency; 2025.
  2. 2.
    Wastewater analysis and drugs — a European multi-city study. European Union Drugs Agency; 2025.
  3. 3.
    Drug misuse in England and Wales: year ending March 2024. Office for National Statistics; 2024.
  4. 4.
    2022 National Survey on Drug use and Health (NSDUH) Detailed Tables . Substance Abuse and Mental Health Services Administration; 2023.
  5. 5.
    Canadian Substance Use Survey (CSUS): summary of results for 2023. Health Canada; 2024.
  6. 6.
    National Drug Strategy Household Survey 2022–2023. Australian Institute of Health and Welfare ; 2025.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH