10.7.2 Sterfte

In het kort: In de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS werden in 2021 in totaal 70 sterfgevallen geregistreerd waarbij het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen de doodsoorzaak was. Het merendeel van de gevallen (86%) betrof suïcides.

Doodsoorzakenstatistiek van het CBS

De Doodsoorzakenstatistiek van het CBS bevat gegevens over de direct-acute sterfte (ofwel overdosering) door onder andere benzodiazepinen, barbituraten, en overige sedativa. Als slaap- of kalmeringsmiddel zijn de barbituraten momenteel vervangen door de benzodiazepinen. Het betreft in deze paragraaf alleen het aantal gevallen waarin deze middelen als de onderliggende doodsoorzaak zijn geregistreerd. Daarnaast is er nog een onbekend aantal gevallen waarin deze middelen, vaak in combinatie met andere middelen, een bijdrage hebben geleverd aan het overlijden. Ook kunnen slaap- of kalmeringsmiddelen indirect bijdragen aan het overlijden, bijvoorbeeld doordat iemand onder invloed van deze middelen betrokken raakt bij een dodelijk verkeersongeluk.

Vanwege de overgang naar automatische codering in 2013 van de natuurlijke overlijdens kunnen de gegevens vanaf 2013 niet rechtstreeks vergeleken worden met de gegevens van de voorafgaande jaren. Bovendien kunnen wijzigingen in de registratie (zoals het elektronisch aanleveren van de doodsoorzakenformulieren) en het detecteren van aan middelen geregistreerde sterfte, zoals een toename van kwantitatief of kwalitatief toxicologisch onderzoek door forensisch artsen, van invloed zijn geweest op de aantallen en de trends (zie bijlage B4). De cijfers moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd.

In 2021 stonden er in totaal 70 sterfgevallen geregistreerd waarbij het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen de doodsoorzaak was. Het merendeel van de gevallen (86%) betrof suïcides.

• Tussen 2009 en 2012 schommelde het aantal gevallen rond gemiddeld 39 gevallen per jaar (zie onderstaand figuur).
• Tussen 2013 en 2016 is het aantal gevallen bijna verdubbeld van 61 naar 110, vooral door een stijging in de gevallen waarin barbituraten een rol speelden. Tussen 2016 en 2021 daalde het aantal gevallen met enige fluctuaties met 36% naar 70 gevallen.
• Van 2013 tot en met 2021 samengenomen ging het bij de gevallen waarin benzodiazepinen betrokken waren, in 87,0% van de gevallen om suïcide. Bij de gevallen waarin overige sedativa betrokken waren, ging het in 86,5% van de gevallen om suïcide. In de gevallen waarin barbituraten betrokken waren, ging het in 99,5% van de gevallen om suïcide.

Figuur 10.7.1       Sterfgevallen door overdosering van slaap- of kalmeringsmiddelen in Nederland, vanaf 2010

Aanvullende informatie