14.6.1 Verslavingszorg

Hoeveel mensen worden behandeld in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek?

In het kort: In 2024 werden 649 mensen behandeld in de verslavingszorg voor een primaire stoornis in het gebruik van ketamine. Dat is minder dan 1% van het totaal aantal mensen in behandeling in de verslavingszorg voor drugsproblematiek. Mogelijk gaat het hier nog om een onderschatting, omdat ketamine bij de instellingen niet altijd even goed wordt geregistreerd. Ketaminecliënten zijn met name mannen (70%) en relatief jong. Tussen 2015 en 2024 nam het aantal cliënten in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek sterk toe, al bleef het aandeel ten opzichte van het totaal aantal cliënten in de verslavingszorg vanwege drugs minder dan 1%.

In 2024 werden 649 mensen behandeld in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek

In 2024 werden volgens het LADIS 649 mensen behandeld in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek ​​[1]​​. Dat is minder dan 1% van het totaal aantal mensen in behandeling in de verslavingszorg voor drugsproblematiek. Het gaat hierbij alleen om mensen bij wie de ketamineproblematiek staat geregistreerd als de enige of de belangrijkste reden voor de behandeling. We noemen dit ook wel ‘primaire’ ketaminecliënten.

Ketamine valt in de gegevens van het LADIS onder de restcategorie “overige middelen”. De registratie van de specifieke middelen in deze categorie wordt nog niet bij alle instellingen even goed uitgevoerd, maar verbetert wel over de tijd. Zo werden er in 2024 290 gevallen geregistreerd als “overige drugs”, 694 als “overige opwekkende middelen”, en 51 gevallen als “drugsverslaving”; mogelijk zaten hier ook cliënten met ketamineproblematiek tussen. Het kan dus zijn dat het hier om een onderrapportage gaat.   

Niet alle verslavingszorg instellingen leveren gegevens aan het LADIS, het genoemde aantal is dus een onderschatting van het totaal aantal cliënten in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek. Volgens het LADIS leverden in 2024 ongeveer 85-90% van gespecialiseerde verslavingszorginstellingen data aan (zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina).

Meer dan twee keer zoveel mannen als vrouwen in behandeling voor ketamineproblematiek

In 2024 was het grootste deel van de cliënten in behandeling in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek man (70%), iets minder dan één op de drie was vrouw (30%).

Ketaminecliënten zijn relatief jong, de meesten zijn tussen de 19 en 29 jaar

In 2024 was de gemiddelde leeftijd van de cliënten in behandeling voor ketamineproblematiek 28 jaar. Dit is jonger dan bij cannabis (32) of ecstasy (30). De meeste cliënten met primaire ketamineproblematiek vielen in de leeftijdscategorie 19-29 jaar (66%).

Drie op de vijf ketaminecliënten zijn al eerder behandeld in de verslavingszorg

In 2024 waren drie op de vijf primaire ketaminecliënten (65%) al eens eerder in behandeling in de verslavingszorg.

Is het aantal mensen dat wordt behandeld in de verslavingszorg voor ketamineproblematiek veranderd?

Het aantal ketaminecliënten nam toe in de periode 2015-2024

Tussen 2015 en 2024 is het aantal cliënten in behandeling voor primaire ketamineproblematiek sterk gestegen, van 29 naar 649 cliënten. Deze stijging deed zich voornamelijk voor tussen 2020 en 2023. In de loop van de jaren zijn er steeds meer instellingen bijgekomen die gegevens aanleveren aan het LADIS (zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina). Ook als we alleen kijken naar de instellingen die gedurende de gehele periode tussen 2015 en 2024 gegevens hebben aangeleverd (de constante instellingen), dan stijgt het aantal primaire ketaminecliënten tussen 2015 en 2024 van 29 naar 498. Vergeleken met andere middelenproblematiek is het aantal ketaminecliënten nog steeds erg laag. Het aandeel cliënten met primaire ketamineproblematiek onder alle cliënten in de verslavingszorg vanwege drugs bleef in de periode 2015-2024 minder dan 1%.

Tussen 2015 en 2024 is de bevolking van Nederland gegroeid. Om hier rekening mee te houden is ook gekeken naar het aantal cliënten per 100.000 inwoners. Per 100.000 inwoners van 15 jaar en ouder nam het aantal primaire ketaminecliënten toe tussen 2015 (0,2) en 2024 (4,3).

De stijgende trend kan mogelijk (deels) verklaard worden door een eerdere toename in het aantal gebruikers, maar ook door een verbetering in het registreren van het specifieke middel bij de instellingen.

Hoe behandelt de verslavingszorg mensen met ketamineproblematiek?

De verslavingszorg is onderdeel van de gezondheidszorg. De verslavingszorg helpt mensen die een stoornis hebben in drugs-, alcohol-, of medicatiegebruik, of een gokstoornis of een andere gedragsverslaving. Er is minder onderzoek gedaan naar de behandeling van verslaving aan ketamine en het middel is niet opgenomen in de ‘Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines’ ​​​[2]​. Wel is er in 2023 een handreiking ketamineverslaving uitgebracht door de programmaraad verslaving en de werkgroep ketamine van de Parnassia Groep ​[3]​​.

In deze handreiking wordt geadviseerd om bij ketamineverslaving een behandeling aan te bieden die gebruikelijk is bij het behandelen van andere verslavingen. Er is extra aandacht nodig voor mogelijke lichamelijke gevolgen. Een opname in een kliniek tijdens het ontgiften kan beter zijn als er lichamelijke problemen of bijkomende psychische klachten zoals depressie en PTSS zijn.

Aanvullende informatie