In het kort: Bij de MDI worden ketamine-intoxicaties doorgaans gemeld door EHBO-posten, maar steeds vaker ook door ziekenhuizen. Op EHBO’s presenteerden de meeste ketaminepatiënten zich met lichte klachten (o.a. angst, pijn op de borst, misselijkheid en buikpijn). Vooral in hoge doseringen kan ketamine zorgen voor bewustzijnsverlies. Bij het NVIC is het aantal telefonische informatieverzoeken voor ketamine, na een opvallende toename in 2021, nauwelijks gestegen in 2022.
Snel naar:
Drugsgerelateerde incidenten
In 2022 werden in totaal 6.411 drugsincidenten geregistreerd [1]. Het gebruik van ketamine werd bij 396 (6%) van de incidenten gemeld, waarvan 163 (41%) als enige gebruikte drug (monogebruik) met of zonder alcohol. Op EHBO-posten steeg tussen 2009 en 2019 het aantal incidenten met ketamine (mono- en mengintoxicaties) sterk, van 2% naar 10%. Na een kleine dip in de coronajaren 2020 (8%) en 2021 (7%), steeg het aandeel in 2022 weer naar 9%. Sinds 2021 is er een sterke toename aan ketamine-intoxicaties (mono- en mengintoxicaties) op de SEH: in de periode 2018-2020 ging het om ongeveer 1% van de incidenten, tegenover 5% in 2021 en 7% in 2022. Deze incidenten deden zich in de helft van de gevallen voor in de thuissetting en in 17% in de openbare ruimte (straat of park). Daarnaast werden er in 2022 ook relatief meer incidenten met ketamine gezien bij de ambulancediensten. Dit zou volgens de MDI kunnen duiden op een toename in ketaminegebruik in de thuissetting.
- In 2022 werd 20% van de 163 geregistreerde incidenten met ketamine als enige gebruikte drug (met of zonder alcohol) gemeld door ambulancediensten, 14% door SEH-MDI-ziekenhuizen, 4% door forensisch artsen en 62% door EHBO’s. Er werden geen incidenten met ketamine gemeld door SEH-LIS-ziekenhuizen.
- De meest voorkomende klachten bij patiënten die onder invloed zijn van ketamine (zonder andere drugs) zijn: verhoogde bloeddruk (36%), bewusteloosheid/niet aanspreekbaar (34%), versnelde hartslag (34%) en braken/misselijkheid (32%). Daarnaast waren patiënten relatief vaak verminderd aanspreekbaar (23%) en verward (24%) en hadden zij last van malaise (22%).
- Patiënten met een ketamine-intoxicatie zijn iets jonger dan gemiddeld. De mediane leeftijd van patiënten met een ketamine-intoxicatie bedroeg in 2022 26 jaar. Ter vergelijking: de mediane leeftijd van de gemiddelde patiënt die werd gezien voor een drugsintoxicatie bedroeg 28 jaar in 2022.
- Incidenten die worden geregistreerd bij de MDI worden ingedeeld naar de mate van intoxicatie (licht, matig of ernstig). In het LIS wordt de mate van intoxicatie niet bijgehouden. Op EHBO’s op feesten en festivals waren mono-intoxicaties met ketamine voornamelijk licht van aard (66% tussen 2018 en 2022). Deze incidenten gaan vaak gepaard met angst, pijn op de borst, misselijkheid en buikpijn. Bij ambulancediensten was een derde van de ketamine-patiënten ernstig onder invloed, in ziekenhuizen 74%. Vanwege bewusteloosheid, hevige agitatie, psychose of insulten is met deze patiënten vaak geen contact te maken.
- Ketamine wordt relatief vaak gecombineerd met andere drugs en alcohol.
- Sinds 2018 zijn drie op de vijf geregistreerde intoxicaties met ketamine mengintoxicaties. Veelvoorkomende combinaties met andere drugs zijn: ecstasy, cocaïne, amfetamine en/of GHB.
- Sinds 2018 wordt bij bijna de helft van de ketamine-incidenten (mono- en mengintoxicaties) combinatiegebruik met alcohol gemeld. Combinatiegebruik van ketamine en alcohol verhoogt het risico op een ernstigere intoxicatie.
Informatieverzoeken over acute vergiftigingen
Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) voorziet artsen en andere hulpverleners van informatie over de mogelijke gezondheidseffecten en behandeling van acute vergiftiging [2]. De hieronder genoemde gegevens betreffen enkel informatieverzoeken, dit geeft geen informatie over het daadwerkelijke aantal ketamineblootstellingen of -vergiftigingen. Ook de mate waarin de hulpverleners kennis hebben (opgebouwd) over het middel zal van invloed zijn op het aantal informatieverzoeken. Bij het interpreteren van trendgegevens moet hier rekening mee worden gehouden. Daarnaast bestaat in Nederland geen meldingsplicht voor acute vergiftigingen.
- Ketamine stond in 2022 op plek 6 van de drugs (exclusief NPS) met het hoogste aantal telefonische informatieverzoeken en het hoogste aantal online raadplegingen.
- Het aantal telefonische informatieverzoeken voor ketamine bij personen van 13 jaar en ouder was 79 in 2022. Daarmee is het aantal vergiftigingen met ketamine, na een opvallende toename in 2021, nauwelijks gestegen in 2022.
- Voor ketamine werden in 2022 353 online raadplegingen uitgevoerd via www.vergiftigingen.info.
- De meeste informatieverzoeken betroffen mengintoxicaties met alcohol en/of andere drugs. Dit vergroot de kans op ernstige klachten.
- Langdurig gebruik van ketamine kan leiden tot urinewegproblemen (zoals is beschreven op deze pagina). In 2022 heeft het NVIC ten minste 3 meldingen (1 in 2021) ontvangen van patiënten met mogelijke blaasproblemen bij een ketamineverslaving.
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Schürmann L, Valkenberg H, Croes E. Monitor Drugsincidenten: Jaarrapportage 2022. Trimbos-insituut en VeiligheidNL; 2024.
- 2.Nugteren-van Lonkhuyzen JJ, Mulder-Spijkerboer HN, Van Velzen AG, Visser CC, Dijkman MA, De Lange DW, et al. Acute vergiftigingen bij mens en dier: NVIC Jaaroverzicht 2022: NVIC Rapport 01/2023. Utrecht: Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC), Divisie Vitale Functies, Universitair Medisch Centrum Utrecht; 2023.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.