HomeAmfetamine7.5 Gebruik: internationale vergelijking

7.5 Gebruik: internationale vergelijking

In het kort: Het gebruik van amfetamine onder volwassenen in Nederland ligt boven het Europese gemiddelde, Nederland staat zowel bij jongvolwassenen (16-34 jaar) als bij volwassenen (15-64 jaar) in de top vijf. Ook resultaten van Europees rioolwateronderzoek wijzen erop dat het gebruik in Nederland relatief hoog is.

Snel naar:

Het EMCDDA verzamelt gegevens over het drugsgebruik in de algemene bevolking, waaronder jongvolwassenen, in de lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen en Turkije ​[1]​. In de Verenigde Staten wordt het bevolkingsonderzoek naar drugsgebruik uitgevoerd door de Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) ​[2,3]​. In Canada bestaat er hiervoor de Canadian Alcohol and Drugs Survey (CADS) ​[4]​ en in Australië is er het Australian Institute of Health and Welfare (AIHW) ​[5]​.

Onderstaande figuren en tabel presenteren gegevens over het gebruik van amfetamine in een aantal lidstaten van de EU-14, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen volgens de standaard leeftijdsgroepen van het EMCDDA (15-64 jaar en 15-34 jaar), tenzij anders aangegeven. Gegevens voor de Verenigde Staten, Canada en Australië staan in de tabel daaronder. Voor zover beschikbaar, zijn gegevens voor andere EU-lidstaten in bijlage C vermeld. Het Europees gemiddelde zoals berekend door het EMCDDA is daarbij een schatting die is gewogen op basis van de bevolkingsomvang. Landen met veel inwoners tellen daardoor zwaarder mee. Voor dit Europees gemiddelde zijn voor Nederland de cijfers van 2021 gebruikt. De cijfers van 2022 voor Nederland waren nog niet beschikbaar voor het EMCDDA.

Voor de bevolkingsonderzoeken geldt dat verschillen in peiljaar, meetmethoden en steekproeven een precieze vergelijking bemoeilijken. Van invloed is onder andere de leeftijdsgroep. Vergeleken met sommige andere landen, is het stigma op drugsgebruik in Nederland mogelijk lager dan in andere landen, waardoor gebruikers in een bevolkingsonderzoek mogelijk eerder zullen rapporteren amfetamine te gebruiken. Voor Nederland kunnen hierdoor hogere percentages worden gevonden, vergeleken met landen waar het gebruik van drugs meer gestigmatiseerd is. Maar de mate waarin dit een rol speelt is onbekend.

Voor het vergelijken van verschillende landen en regio’s richt de NDM zich vooral op de resultaten van bevolkingsonderzoeken en wordt maar beperkt gebruik gemaakt van analyses van het rioolwater. Wel worden deze analyses hieronder genoemd. Voor deze analyses van het rioolwater is nog onduidelijk in hoeverre deze een goede vergelijking mogelijk maken tussen verschillende landen en regio’s in de mate van het drugsgebruik (zie bijlage B7). Het gaat hieronder om de rioolwateranalyses met gegevens over het drugsgebruik in 156 Europese steden ​[6]​. Voor amfetamine werden gegevens verzameld in 101 steden en voor methamfetamine werden gegevens verzameld in 95 steden ​[6]​.

7.5.1 Algemene bevolking internationaal

Vergelijking tussen landen

  • In 2021 had in Nederland 6,5% van de bevolking van 15-64 jaar ervaring met amfetamine. Inclusief Noorwegen en Turkije, heeft het EMCDDA gegevens over het gebruik van amfetamine gepubliceerd voor in totaal 29 landen ​[1]​. Voor zover vergelijkbaar, komt Nederland met 6,5% ooitgebruik binnen deze 29 landen op de tweede plaats na Denemarken (7,9%) (zie onderstaande tabel en bijlage C). De laagste percentages (minder dan 1%) werden gevonden in Slowakije, Cyprus, Portugal, Malta, Roemenië en Turkije ​[1]​.
  • Het percentage laatste-jaar-gebruik van amfetamine varieert in de 29 landen die het EMCDDA noemt van minder dan 0,1% in Portugal tot 1,8% in Kroatië en Oostenrijk. Nederland ligt met 1,6% op de vierde plaats in Europa ​[1]​.
  • Ook het gebruik van amfetamine onder de jongvolwassenen van 15-34 jaar ligt in Nederland hoog vergeleken met andere EU landen (zie onderstaande tabel). Het laatste-jaar-gebruik lag in Nederland op 2,7%. Het EU-gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik in deze leeftijdsgroep lag op 1,3% ​[1]​.
  • In landen als Australië, de Verenigde Staten en Canada gaat het bij amfetamine vaker om methamfetamine. In de Verenigde Staten is expliciet gevraagd naar het gebruik van methamfetamine (zie de onderste tabel op deze pagina).

Tabel 7.5.1a   Gebruik van amfetamine in de algemene bevolking van enkele lidstaten van de EU-14, Verenigd Koninkrijk en Noorwegen: leeftijdsgroepen 15-64 jaar en 15-34 jaar (tenzij anders aangegeven)I

Tabel 7.5.1b         Gebruik van (meth)amfetamine in de algemene bevolking van de Verenigde Staten, Canada en AustraliëI

Rioolwateranalyses

In 2022 analyseerde het EMCDDA gegevens van rioolwateranalyses uit 156 Europese steden ​[6]​. Voor amfetamine werden gegevens verzameld in 101 steden en voor methamfetamine werden gegevens verzameld in 95 steden.

  • Voor amfetamine werd in 2022 gevonden dat van de 101 Europese steden met gegevens over amfetamine de stad Gävle in Zweden bovenaan stond. In Gävle lag de gemiddelde dagelijkse load amfetamine op 873,35 mg per 1.000 inwoners. Utrecht stond op de zesde plaats met een load van 221,78 mg per 1.000 inwoners. Amsterdam stond op de vijftiende plaats met een load van 148,8 mg per 1.000 inwoners ​[6]​.
  • Voor methamfetamine werd gevonden dat van de 95 Europese steden met gegevens over methamfetamine de stad Ostrava in Tsjechië op de eerste plaats stond met een gemiddelde dagelijkse load methamfetamine van 914,7 mg per 1.000 inwoners. Amsterdam stond op de 18e plaats met een load van 39,96 mg per 1.000 inwoners. Utrecht stond op de 51e plaats met een load van 6,86 mg per 1.000 inwoners.
  • Voor amfetamine vertonen de Nederlandse steden een stijgende trend. In Utrecht steeg de hoeveelheid aangetroffen amfetamine van 74,89 mg in 2017 naar 221,78 mg in 2022. In Amsterdam steeg de gemiddelde dagelijkse load amfetamine van 123,29 mg in 2017 naar 148,8 mg in 2022 ​[6]​.
  • Ook voor methamfetamine vertonen de Nederlandse steden een stijgende trend. Tussen 2012 en 2021 steeg in Amsterdam de load voor methamfetamine van 6,41 naar 39,96 en in Utrecht van 1,40 naar 6,86 mg per 1.000 inwoners.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    EMCDDA. European Drug Report 2023: Trends and Developments. Luxembourg: Publications Office of the European Union; 2023.
  2. 2.
    SAMHSA. Key Substance Use and Mental Health Indicators in the United States: Results from the 2021 National Survey on Drug Use and Health. Rockville, MD: SAMHSA; 2022.
  3. 3.
    SAMHSA. Results from the 2021 National Suvey on Drug Use and Health: Detailed Tables [Internet]. 2022. Available from: https://www.samhsa.gov/data/report/2021-nsduh-detailed-tables
  4. 4.
    CADS. Canadian Alcohol and Drugs Survey (CADS): summary of results for 2019 [Internet]. 2021. Available from: https://www.canada.ca/en/health-canada/services/canadian-alcohol-drugs-survey/2019-summary.html
  5. 5.
    AIHW. National Drug Strategy Household Survey 2019 [Internet]. Canberra: AIHW; 2020. Available from: https://www.aihw.gov.au/reports/illicit-use-of-drugs/national-drug-strategy-household-survey-2019/data
  6. 6.
    EMCDDA. Wastewater analysis and drugs — a European multicity study: Page last updated: 22 March 2023 [Internet]. 2023. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/html/pods/waste-water-analysis_en

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.