7.5 Gebruik: internationale vergelijking

7.5.1 Algemene bevolking internationaal

Gegevensbronnen

Het EMCDDA verzamelt gegevens over het drugsgebruik in de algemene bevolking, waaronder jongvolwassenen, in de lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, en Turkije ​[1]​. In de Verenigde Staten wordt het bevolkingsonderzoek naar drugsgebruik uitgevoerd door de Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) ​[2,3]​. In Canada bestaat er hiervoor de Canadian Alcohol and Drugs Survey (CADS) ​[4]​ en in Australië is er het Australian Institute of Health and Welfare (AIHW) ​[5]​. Voor de bevolkingsonderzoeken geldt dat verschillen in peiljaar, meetmethoden en steekproeven een precieze vergelijking bemoeilijken. Van invloed is onder andere de leeftijdsgroep. Vergeleken met sommige andere landen, is het gebruik van amfetamine in Nederland meer geaccepteerd, waardoor gebruikers in een bevolkingsonderzoek mogelijk eerder zullen rapporteren amfetamine te gebruiken. Voor Nederland kunnen hierdoor hogere percentages worden gevonden, vergeleken met landen waar het gebruik van amfetamine minder is geaccepteerd. Maar de mate waarin dit een rol speelt is onbekend.

Voor het vergelijken van verschillende landen en regio’s richt de NDM zich vooral op de resultaten van bevolkingsonderzoeken en wordt maar beperkt gebruik gemaakt van analyses van het rioolwater. Wel worden deze analyses hieronder genoemd. Voor deze analyses van het rioolwater is nog onduidelijk in hoeverre deze een goede vergelijking mogelijk maken tussen verschillende landen en regio’s in de mate van het drugsgebruik (zie bijlage B7). Het gaat hieronder om de rioolwateranalyses met gegevens over het drugsgebruik in ongeveer tachtig Europese steden ​[6]​. Voor amfetamine werden gegevens verzameld in 62 steden en voor methamfetamine werden gegevens verzameld in 69 steden.

Vergelijking tussen landen

Onderstaande tabel presenteert gegevens over het gebruik van amfetamine in een aantal lidstaten van de EU-14, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen volgens de standaard leeftijdsgroepen van het EMCDDA (15-64 jaar en 15-34 jaar), tenzij anders aangegeven. Gegevens voor de Verenigde Staten, Canada en Australië staan in de tabel daaronder. Voor zover beschikbaar, zijn gegevens voor andere EU-lidstaten in bijlage C vermeld. Het Europees gemiddelde zoals berekend door het EMCDDA is daarbij een schatting die is gewogen op basis van de bevolkingsomvang. Landen met veel inwoners tellen daardoor zwaarder mee. Voor dit Europees gemiddelde zijn voor Nederland de cijfers van 2020 gebruikt. De cijfers van 2021 voor Nederland waren nog niet beschikbaar voor het EMCDDA.

• In 2020 had in Nederland 5,3% van de bevolking van 15-64 jaar ervaring met amfetamine. Inclusief Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Turkije, heeft het EMCDDA gegevens over het gebruik van amfetamine gepubliceerd voor in totaal 27 landen. Voor zover vergelijkbaar, komt Nederland met 5,3% ooitgebruik binnen deze 27 landen op de vierde plaats na het Verenigd Koninkrijk (Engeland en Wales, 8,6%), Denemarken (7,9%), en Estland (6,1%) (zie onderstaande tabel en bijlage C). De laagste percentages (minder dan 1%) werden gevonden in Slowakije, Cyprus, Portugal, Malta, Roemenië, en Turkije ​[1]​.
• Het percentage laatste-jaar-gebruik van amfetamine varieert in de 27 landen die het EMCDDA noemt van minder dan 0,1% in Portugal tot 1,7% in Finland, 1,8% in Kroatië en Oostenrijk en 2,1% in Nederland, waarmee Nederland het hoogste percentage heeft. Het EU-gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik onder 15-64-jarigen lag op 0,7% ​[1]​.
• Ook het gebruik van amfetamine onder de jongvolwassenen van 15-34 jaar ligt in Nederland hoog vergeleken met andere EU landen (zie onderstaande tabel). Het laatste-jaar-gebruik lag in Nederland op 2,7%. Het EU-gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik in deze leeftijdsgroep lag op 1,4% ​[1]​.
• In landen als Australië, de Verenigde Staten en Canada gaat het bij amfetamine vaker om methamfetamine. In de Verenigde Staten is expliciet gevraagd naar het gebruik van methamfetamine (zie de onderste tabel op deze pagina).

Tabel 7.5.1a   Gebruik van amfetamine in de algemene bevolking van enkele lidstaten van de EU-14, Verenigd Koninkrijk en Noorwegen: leeftijdsgroepen 15-64 jaar en 15-34 jaar (tenzij anders aangegeven)I

Tabel 7.5.1b         Gebruik van (meth)amfetamine in de algemene bevolking van de Verenigde Staten, Canada en Australië^I

Rioolwateranalyses

In 2021 analyseerde het EMCDDA gegevens van rioolwateranalyses uit ongeveer tachtig Europese steden ​[6]​. Voor amfetamine werden gegevens verzameld in 62 steden en voor methamfetamine werden gegevens verzameld in 69 steden. In Eindhoven werd daarbij in 2021 een ongekend hoge lading gevonden voor amfetamine. Naar alle waarschijnlijkheid was dit het gevolg van dumpingen in het riool door drugsproducenten, waarmee deze hoge lading voornamelijk een weerslag is van dumpingen van amfetamine in het riool en niet van het gebruik. Het EMCDDA heeft de gegevens uit Eindhoven voor amfetamine en methamfetamine dan ook niet meer meegenomen in de analyses voor 2021. Daarmee blijven voor amfetamine gegevens beschikbaar uit 61 steden en voor methamfetamine uit 68 steden. In 2020 stond Eindhoven voor amfetamine nog op de tiende plaats met een load van 271,53 mg per 1.000 inwoners.

• Voor amfetamine werd in 2021 gevonden dat van de 61 Europese steden met amfetaminegegevens de stad Sandviken in Zweden bovenaan stond. In Sandviken lag de gemiddelde dagelijkse load amfetamine op 503,04 mg per 1.000 inwoners. Utrecht stond op de zesde plaats met een load van 236,80 mg per 1.000 inwoners. Amsterdam stond op de dertiende plaats met een load van 146,77 mg per 1.000 inwoners.
• Voor methamfetamine werd gevonden dat van de 68 Europese steden met methamfetaminegegevens de stad Ostrava in Tsjechië op de eerste plaats stond met een gemiddelde dagelijkse load methamfetamine van 684,14 mg per 1.000 inwoners. Amsterdam stond op de 22e plaats met een load van 38,18 mg per 1.000 inwoners. Utrecht stond op de 41e plaats met een load van 5,70 mg per 1.000 inwoners.
• Voor amfetamine vertonen de Nederlandse steden geen duidelijke trend. Tussen 2012 en 2020 daalde de load in Eindhoven van 416,75 naar 271,53 mg per 1.000 inwoners. In Utrecht daarentegen steeg de hoeveelheid aangetroffen amfetamine vanaf 2017 (74,89mg) tot 236,80mg in 2021. en 2021 de load van 83,46 naar 236,80. De hoeveelheid amfetamine die in Amsterdam werd aangetroffen vertoonde in deze periode een grillig verloop.
• Voor methamfetamine vertonen de Nederlandse steden een duidelijk stijgende trend. In Eindhoven steeg de load tussen 2016 en 2020 van 2,31 naar 26,61. Tussen 2012 en 2021 steeg in Amsterdam de load voor methamfetamine van 6,41 naar 38,18 en in Utrecht van 1,40 naar 5,70 mg per 1.000 inwoners.

Aanvullende informatie