Welke soorten amfetaminen zijn er?
De term amfetaminen wordt internationaal vaak gebruikt als verzamelterm voor verschillende soorten amfetaminen, waar soms ook het middel MDMA onder geschaard wordt. De gegevens op de pagina amfetamine in de Nationale Drug Monitor hebben alleen betrekking op de volgende twee amfetaminen:
- Amfetamine wordt door gebruikers ook wel “speed” of “pep” genoemd. De amfetamine die op de illegale markt in Nederland verkocht wordt bevat vaak ook cafeïne.
- Methamfetamine is een sterkere variant van amfetamine. Het wordt door gebruikers ook wel “crystal meth”, “ice” of “tina” genoemd.
Stoffen die lijken op amfetamine worden soms ook voorgeschreven aan mensen die ADHD of narcolepsie hebben. Dextroamfetamine en methylfenidaat, ook bekend onder de merknamen Adderall en Ritalin, zijn bijvoorbeeld geneesmiddelen die worden voorgeschreven bij ADHD en narcolepsie. Meer informatie over het gebruik van ADHD-medicijnen vindt u in het onderdeel ADHD-medicatie.
Wat zijn de effecten van (meth)amfetamine?
Amfetamine en methamfetamine zijn drugs die onder de categorie stimulantia vallen. Stimulantia hebben een stimulerende werking, ze geven energie en gaan vermoeidheid tegen. Andere stimulantia zijn bijvoorbeeld cocaïne, cafeïne, of 3-MMC. De stimulerende werking van amfetamine is sterker dan die van cocaïne en de effecten houden langer aan. De effecten van amfetamine ontstaan door de stimulerende werking van amfetamine op het sympathische zenuwstelsel. Het is van invloed op de neurotransmitters noradrenaline, adrenaline en dopamine. De effecten van methamfetamine zijn sterker en houden langer aan dan van amfetamine doordat methamfetamine de bloed-hersenbarrière gemakkelijker binnendringt dan amfetamine [1]. Hierdoor is methamfetamine ook verslavender dan amfetamine [1].
Op welke manier wordt (meth)amfetamine gebruikt?
Amfetamine wordt meestal gesnoven of geslikt. Soms wordt amfetamine ook geïnjecteerd. Methamfetamine wordt gesnoven of gerookt (“gebased”), maar kan ook worden geïnjecteerd in Nederland dan vaak in de context van seksueel gebruik ‘slammen’.
Wie gebruiken (meth)amfetamine en waarom?
Amfetamine wordt in het uitgaansleven, thuis, of in werkgerelateerde settings gebruikt als prestatieverhogend middel of om wakker te blijven. Gebruik van methamfetamine komt in Nederland sporadisch voor. Het gebruik van methamfetamine beperkt zich voornamelijk tot enkele speciale groepen, zoals mannen die seks hebben met mannen (MSM) [2], en andere groepen mensen die het middel in seksuele context gebruiken. Zowel amfetamine als methamfetamine worden ook door gemarginaliseerde groepen gebruikt.
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Cruickshank CC, Dyer KR. A review of the clinical pharmacology of methamphetamine. Vol. 104, Addiction. 2009. p. 1085–1099.
- 2.Knoops L, Van de Poll S, Albers T. Slammen in Nederland: het injecteren van drugs in een seksuele setting. Amsterdam: Mainline; 2021.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.