Hoe verhoudt het cannabisgebruik onder jongeren in Nederland zich tot andere landen in Europa?

In het kort: In 2024 had gemiddeld 12% van de 15-16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen ooit cannabis gebruikt, met Tsjechië en Liechtenstein als koplopers. In Nederland lag het percentage boven het gemiddelde (15%). Cannabis is nog steeds de meest gebruikte illegale drug onder 15-16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen, hoewel het gebruik ooit in het leven is gedaald tot het laagste niveau sinds 1995. 

Cannabisgebruik onder 15-16-jarige scholieren in Nederland hoger dan gemiddeld

Cannabis is de meest gebruikte illegale drug onder scholieren in Europa: in 2024 had gemiddeld 12% van de 15-16-jarige scholieren uit 37 ESPAD-landen ooit in het leven cannabis gebruikt, en 5% gebruikte cannabis in de laatste maand ​[1]​. Het gemiddelde is berekend over de deelnemende landen, zonder rekening te houden met verschillen in bevolkingsomvang. Zie ook: ‘Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina’.

Het gebruik ooit in het leven was het hoogst in Tsjechië (24%) en Liechtenstein (23%), en het laagst in Georgië (3,0%) en Moldavië (2,0%). Nederland scoorde met 15% iets boven het gemiddelde.

Het gebruik in de laatste maand was het hoogst in Liechtenstein (9,6%), Italië en Slovenië (allebei 8,6%), en het laagst in Georgië, Roemenië (allebei 1,4%) en Moldavië (1,1%). Nederland scoorde met 8,1% ruim boven het gemiddelde.

Cannabisgebruik in Europa is hoger onder jongens dan onder meisjes, maar verschillen worden steeds kleiner

In 2024 was in de ESPAD-landen het percentage 15- en 16-jarige scholieren dat ooit cannabis heeft gebruikt hoger onder jongens dan onder meisjes (13% versus 11%). Dit verschil was het grootst in Oekraïne, waar het cannabisgebruik ruim twee keer zo hoog was onder jongens (15,1%) als onder meisjes (6,7%). Ook in Nederland was het cannabisgebruik hoger onder jongens (16%) dan onder meisjes (14%).

In een aantal landen is het verschil tussen jongens en meisjes in de loop der tijd steeds kleiner geworden. Zo waren in 2024 de verschillen tussen jongens en meisjes in 11 van de 37 landen klein (≤1 procentpunt). In Malta was het cannabisgebruik ooit in het leven juist hoger onder meisjes (14,0%) dan onder jongens (8,6%).

Oekraïense en Tsjechische scholieren beginnen het vaakst op jonge leeftijd met cannabisgebruik

In 2024 had in de ESPAD-landen gemiddeld 2,4% van de 15-16-jarige scholieren op hun 13^e levensjaar al eens cannabis gebruikt.  

Gebruik van cannabis op 13-jarige leeftijd of eerder kwam het vaakst voor in Oekraïne (4,9%) en Tsjechië (4,1%), en het minst vaak in Georgië, Liechtenstein (allebei 1,2%) en Moldavië (0,7%). Nederland scoorde met 3,4% boven het gemiddelde.

Riskant cannabisgebruik komt het meest voor onder Tsjechische, Sloveense, Kroatische en Italiaanse scholieren; maar ook hoog onder Nederlandse scholieren

Riskant cannabisgebruik kwam het meest voor in Tsjechië, Slovenië (allebei 5,9%),Kroatië en Italië (allebei 5,2%), en het minst in Georgië (0,9%) en Moldavië (0,2%). Nederland stond met 5,0% op plaats vijf.

De CAST is een korte screeningslijst om na te gaan of iemand een hoger risico heeft op een cannabisstoornis. Een score van 2 of hoger op de CAST kan hierop wijzen. Op basis van de CAST kan géén diagnose van een stoornis worden gesteld.

Deense, Duitse en Sloveense scholieren vinden cannabis makkelijker verkrijgbaar dan andere Europese scholieren

Cannabis wordt gezien als de meest toegankelijke illegale drug: in 2024 vond gemiddeld een kwart (26%) van de 15-16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan cannabis konden komen. Scholieren in Denemarken, Duitsland en Slovenië vinden cannabis het makkelijkst verkrijgbaar: 41% zegt dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan cannabis konden komen. Nederland scoorde met 33% boven het gemiddelde.

Cannabisgebruik onder scholieren in Europa sinds vorige meting gedaald

Voor de trends over de tijd zijn de cijfers gemiddeld over 32 landen die voor minstens vier van de zeven peiljaren (waaronder 2024) gegevens hebben. Het gebruik van cannabis ooit in het leven onder 15-16-jarige scholieren is met 12% in 2024 lager vergeleken met de vorige meting in 2019 (16,0%). Ook vergeleken met de jaren daarvoor lag het percentage in 2024 lager, met uitzondering van 1995.

Ook het cannabisgebruik in de laatste maand is met 5,0% in 2024 lager vergeleken met de vorige meting in 2019 (7,1%) en de metingen daarvoor. Alleen in 1995 (4,1%) lag het percentage lager.

De trends in het cannabisgebruik (ooit en in de afgelopen maand) laten voor Nederland ongeveer dezelfde patronen zien.

Aanvullende informatie