3.8 Aanbod en markt

Gegevensbronnen

Deze paragraaf beschrijft gegevens over het aantal coffeeshops op basis van de coffeeshop monitor, en over de kwaliteit en prijs van wiet en hasj in Nederlandse coffeeshops op basis van de THC-monitor. Verdere gegevens over de markt en het aanbod van cannabis worden gepresenteerd van uiteenlopend onderzoek.

3.8.1 Coffeeshops, productie, export en soorten cannabis

Coffeeshops en overige verkooppunten

Cannabis wordt het meest gekocht in coffeeshops, de gedoogde verkooppunten. Recente schattingen van het aandeel cannabis dat via coffeeshops wordt verkocht ontbreken echter. Er zijn aanwijzingen dat illegale verkopers steeds vaker op bestellingen en via het internet werken.

• In 2014 is het marktaandeel van coffeeshops geschat op 55%-70% ​[1]​.
• Het merendeel van de cannabisgebruikers die hun cannabis zelf kopen, doet dit in een coffeeshop. Aankoop via illegale verkooppunten, zoals thuisdealers en straatdealers komt onder de algemene bevolking minder voor ​[2,3]​ (zie § 3.2).

Het aantal coffeeshops in Nederland nam het afgelopen decennium geleidelijk af. De meerderheid van de gemeentes heeft geen enkele coffeeshop ​[4]​.

• Eind 2020 telde Nederland 564 officieel gedoogde coffeeshops verspreid over 102 gemeenten. Het aantal coffeeshops en het aantal coffeeshopgemeenten is niet veranderd ten opzichte van eind 2019. De stabilisatie van het aantal coffeeshops, die al zichtbaar is sinds 2016, zet hiermee dus door.
• In 1999 waren er nog 846 coffeeshops. Sindsdien nam het aantal coffeeshops gedurende vele jaren geleidelijk af.
• Eind 2020 hadden 246 van de 355 gemeenten (69.3%) een nulbeleid en dus géén coffeeshop. Dit is vergelijkbaar met de vorige meeting, toen 70% een nulbeleid hadden. Binnen de landelijke kaders kunnen gemeenten zelf hun beleid bepalen rondom de vestiging van coffeeshops (zie ook § 2.1).
• Eind 2020 waren Amsterdam, Rotterdam en Den Haag de enige gemeenten met meer dan 20 coffeeshops. Amsterdam heeft 166, Rotterdam heeft 39 en Den Haag heeft 36 coffeeshops. Samen hebben zij 241 coffeeshops, hetgeen neerkomt op 42,7% van het totale aantal coffeeshops in Nederland.
• Ongeveer de helft (51%) van de coffeeshops bevond zich in 2020 in steden met meer dan 200.000 inwoners.

Tabel 3.8.1     Aantal coffeeshops in Nederland naar inwonertal, vanaf 2006

Productie, consumptie en export van in Nederland geteelde cannabis

Het meest recente onderzoek naar de omvang van de cannabisteelt in Nederland dateert uit 2014 ​[1]​. Het onderzoek was gericht op het schatten van de export. De schatting is gemaakt vanuit meerdere rekenmodellen voor productie en consumptie van in Nederland geteelde cannabis. Er worden onder- en bovengrenzen gerapporteerd in plaats van een ‘meest aannemelijke puntschatting’.

• De productie van nederwiet werd geschat op 171 tot 965 ton.
• De consumptie van in Nederland geteelde cannabis werd geschat op tussen de 28 en 119 ton, al naar gelang de consumptie door niet-ingezetenen als ‘binnenlandse consumptie’, dan wel als ‘export’ werd berekend.
• De gemiddelde consumptie per cannabisgebruiker per jaar werd geschat op 69-93 gram.
• Tussen de 80% en 95% van de consumptie zou nederwiet betreffen, dit is het leeuwendeel van de in Nederland geteelde cannabis.
• De export is in 2014 geschat op tussen de 53 en 937 ton (31%-97% van de productie).
• Een Monte Carlo-simulatie op de data resulteerde in een smaller, maar nog steeds breed bereik. De geschatte export komt volgens deze simulatie op 206-549 ton (78%-91% van de Nederlandse cannabisproductie) wanneer gebruik door niet-ingezetenen als binnenlandse consumptie wordt gedefinieerd, en de schatting komt op 231-573 ton (86%-95%) als dit gebruik als export wordt gedefinieerd.

Soorten hasj- en wietvariëteiten verkocht in de coffeeshop

In 2018 heeft het Trimbos-instituut een Quick scan uitgevoerd om te onderzoeken hoeveel soorten hasj en wietvariëteiten coffeeshops gemiddeld verkochten en om welke varianten dit vooral ging ​[5]​. Het gaat in dit onderzoek om variëteiten en soorten die als zodanig onder een bepaalde naam worden verkocht. Deze naam garandeert niet een zelfde chemische samenstelling.

• Er staan gemiddeld 10 tot 12 variëteiten wiet en 6 tot 8 soorten hasj op menukaarten van coffeeshops.
• Sommige soorten worden al heel lang verkocht in veel coffeeshops, terwijl er ook coffeeshops zijn die hele aparte specifieke soorten verkopen, die niet veel andere coffeeshops verkopen.
• Er is een grote variatie in het aantal soorten dat op het menu staat tussen verschillende coffeeshops en regio’s.
• De afgelopen 15 jaar is het aantal wietvariëteiten dat verkocht wordt in de coffeeshop meer dan verdubbeld, voor hasj geldt slechts een lichte stijging.
• Sinds 2016 wordt een nieuwe soort cannabis in coffeeshops verkocht, het betreft hasj die in Marokko gemaakt wordt van planten afkomstig uit Nederland.

Een schatting van het aantal soorten cannabis dat in Nederland verkrijgbaar is, komt van de website ‘Greenmeister’ ​[6]​.

• In 2021 waren er op deze website 577 coffeeshops geregistreerd met in totaal 5.933 soorten wiet en hasj.
• Het registreren op de website is gratis voor coffeeshops en bezoekers van de website kunnen gemakkelijk ontbrekende informatie invullen. Echter niet ieder menu van iedere coffeeshop is ingevuld, dus de daadwerkelijke aantallen in soorten wiet, en hasj liggen waarschijnlijk hoger.

Aanvullende informatie