Welke soorten cocaïne zijn er?
Cocaïne is afkomstig van de coca plant. De cocabladeren worden chemisch behandeld en verwerkt tot de witte poederachtige substantie die als cocaïne wordt verkocht (cocaïnehydrochloride). Deze vorm van cocaïne wordt ook snuifcocaïne genoemd omdat het meestal gesnoven wordt.
Crack cocaïne (ook wel ‘crack’, ‘basecoke’, ‘freebase’, of ‘gekookte coke’ genoemd) is een sterkere vorm van snuifcocaïne. Crack cocaïne wordt verkregen na het verhitten (‘koken’) van een oplossing van cocaïnepoeder en een basisch middel, zoals natriumbicarbonaat of ammonia.
De gegevens in dit hoofdstuk gelden voor alle vormen van cocaïne samen, tenzij anders aangegeven.
Wat zijn de effecten van cocaïne?
Cocaïne werkt stimulerend. Als cocaïne gesnoven wordt, begint het al na enige minuten te werken. De effecten houden ongeveer een halfuur aan. Cocaïne wordt vaak voor recreatieve doeleinden gebruikt. Toch kan de drug leiden tot verslaving.
Crack cocaïne heeft sterkere effecten dan snuifcocaïne, omdat crack wordt gerookt en de drug zo sneller het brein bereikt. Daarom is het risico op verslaving groter bij crack dan bij snuifcocaïne [1].
Op welke manier wordt cocaïne gebruikt?
Cocaïne kan in verschillende vormen worden toegediend. Cocaïnepoeder wordt in Nederland meestal gesnoven. Het wordt zelden geïnjecteerd of in een sigaret gerookt [2].
Crack cocaïne wordt gerookt: het wordt geïnhaleerd via een pijpje of ingeademd vanaf aluminiumfolie dat wordt verhit. In de jaren tachtig maakten gebruikers zelf de crack cocaïne. Tegenwoordig wordt crack cocaïne veelal kant-en-klaar op straat verkocht. Crack cocaïne is vooral populair onder probleemgebruikers van heroïne.
Is er een verandering in de beschikbaarheid van cocaïne?
Er is al langere tijd sprake van een toename van de beschikbaarheid van cocaïne op de Europese drugsmarkt. Dit blijkt uit verschillende informatiebronnen, zoals meer inbeslagnames van cocaïne, zuivere cocaïne voor een relatief lage prijs, en toenames in cocaïneresiduen op basis van rioolwateranalyses in een aantal Europese steden [3]. Sinds 2020 wordt een stijgende trend gesignaleerd in het gebruik van cocaïne in verschillende Europese landen, waaronder Nederland. Er wordt ook een toename gesignaleerd in het gebruik van crack cocaïne in het westen en zuiden van Europa. Lees meer over (crack)cocaïnegebruik in Europa op deze pagina.
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Garcia RCT, Spelta LEW, Udo MSB, Bruno V, Fonseca DA, de Faria Almeida CA, et al. Neurotoxicity of crack cocaine exposure: evidence from a systematic review of in vitro and in vivo studies. Vol. 98, Archives of toxicology. Springer; 2024. p. 2797–2816.
- 2.Nabben T, Luijk SJ, Korf DJ. Antenne 2017: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2018.
- 3.EMCDDA. European Drug Report 2025: Trends and Developments [Internet]. Luxemborug: Publications Office of the European Union; 2025. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/european-drug-report/2025_en
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.