HomeCocaïne4.2 Gebruik: algemene bevolking

4.2 Gebruik: algemene bevolking

4.2.1 Kerncijfers en trends algemene bevolking

Let op: er zijn nieuwe kerncijfers over cocaïnegebruik in 2022, deze zijn te vinden in de Kerncijfertabel Gezondheidsenquête. De gegevens worden later dit jaar verwerkt in de paragrafen, wanneer ook de aanvullende analyses en significantie toetsen zijn uitgevoerd.

In het kort: Ongeveer 1 op de 50 volwassen Nederlanders heeft in het afgelopen jaar cocaïne gebruikt, dit komt neer op 280 duizend volwassenen. Cocaïnegebruik komt vaker voor onder mannen, jongvolwassenen, hoog- en middelbaar opgeleiden en mensen met een westerse migratieachtergrond (§ 4.2.2). Het percentage gebruikers (laatste jaar) in de algemene Nederlandse bevolking (18+) is sinds 2016 stabiel. Wel lijkt het laatste-jaar-gebruik onder mannen en onder mensen met een niet-westerse migratieachtergrond gestegen (§ 4.2.2).

Snel naar:

Deze paragraaf beschrijft kerncijfers over het gebruik van cocaïne in de bevolking van 18 jaar en ouder op basis van de Gezondheidsenquête, jaarlijks uitgevoerd door het CBS in samenwerking met het RIVM en het Trimbos-instituut. Aanvullende gegevens zijn afkomstig uit de tweejaarlijkse Aanvullende Module Middelen van de Leefstijlmonitor (LSM-A) 2020 (zie bijlage A1 en A2). Daar waar resultaten zijn opgenomen uit de LSM-A, wordt dit apart vermeld.

De coronapandemie heeft mogelijk invloed gehad op het cocaïnegebruik in de algemene bevolking. Op basis van de cijfers uit de Gezondheidsenquête kunnen hierover echter geen uitspraken worden gedaan. De gegevens die worden gepresenteerd zijn namelijk door het hele jaar 2021 verzameld. Omdat vaak terug wordt gevraagd naar een periode van één jaar voor het afnemen van de vragenlijst (laatste-jaar-gebruik), hebben de cijfers deels betrekking op het gedrag van de deelnemers in het jaar 2020. Meer informatie over de impact van de coronapandemie op het gebruik van cocaïne is te vinden in § 4.1.2.

Naast gegevens over het gebruik van cocaïne in de algemene bevolking en demografische verschillen in Nederland, worden gegevens gepresenteerd uit rioolwateranalyses (zie § 3.5.1). Gegevens uit rioolwateranalyses moeten voorzichtig worden geïnterpreteerd omdat ze maar beperkt inzicht kunnen geven in de mate van drugsgebruik in de algemene bevolking of in regionale verschillen (zie Bijlage B7​[1,2]​.

Kerncijfers 2021

In 2021 had naar schatting ongeveer 1 op de 15 Nederlanders van 18 jaar en ouder ooit cocaïne gebruikt (zie onderstaande tabel). Het percentage gebruikers in het afgelopen jaar is 2,0% en minder dan 1% gebruikte cocaïne in de afgelopen maand. Dit komt neer op 900 duizend volwassen Nederlanders die ooit cocaïne gebruikten, 280.000 die in het afgelopen jaar cocaïne hebben gebruikt en 110 duizend die dat afgelopen maand deden.

Trends in cocaïnegebruik

Vanaf 2015 zijn jaarlijks vergelijkbare gegevens beschikbaar over het gebruik van cocaïne in de algemene bevolking in de leeftijdsgroep van 18 jaar en ouder (zie bijlage A1).

  • Het gebruik van cocaïne ooit in het leven lag tussen 2016 en 2020 op hetzelfde niveau, maar in 2021 is het ooitgebruik gestegen (zie onderstaande figuur).
  • Het laatste-jaar-gebruik en laatste-maand-gebruik liggen sinds 2015 op hetzelfde niveau, er zijn in deze periode geen statistisch significante verschillen gevonden.
  • Een beschrijving van de trends in cocaïnegebruik voor de leeftijdsgroep 15-64 jaar en 15-34 jaar (de internationale standaard leeftijdsgroep van het EMCDDA) is in bijlage A3 te vinden.
  • Hoewel landelijke cijfers uit de Gezondheidsenquête niet op een toename wijzen in de algemene bevolking (laatste jaar en laatste maand), is er mogelijk wel sprake van een toename in specifieke groepen (bijvoorbeeld onder mannen, hoogopgeleiden en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond, zie § 4.2.2). Ook op basis van lokale onderzoeken onder uitgaanders ​​[3,4]​ en rioolwateranalyses in drie grote steden ​​[1,2]​ zijn er signalen dat het gebruik van cocaïne mogelijk is toegenomen.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    EMCDDA. Wastewater analysis and drugs — a European multi-city study: Page last updated: March 2022 [Internet]. 2022. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/html/pods/waste-water-analysis_en#source-data
  2. 2.
    EMCDDA. Wastewater analysis and drugs — a European multicity study: Page last updated: 22 March 2023 [Internet]. 2023. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/html/pods/waste-water-analysis_en
  3. 3.
    D.J. Korf, T. Nabben, A. Benschop. Antenne 2018: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Rozenberg Publishers; 2019.
  4. 4.
    Van Dijk A, Van der Meer R, Gerrits N, Hastan P, Bloema F, Kronenburg L. HUO 2019/2020: Een onderzoek naar uitgaansgedrag van jongeren uit Den Haag. GGD Haaglanden, Productgroep Epidemiologie en Gezondheidsbevordering, Afdeling Epidemiologie; 2020.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.