4.5 Gebruik: internationale vergelijking

4.5.1 Algemene bevolking internationaal

In het kort: Het gebruik van cocaïne ligt in Nederland boven het Europese gemiddelde. In de Nederlandse steden Utrecht, Amsterdam en Eindhoven steeg tussen 2011 en 2022 de cocaïne die werd gevonden in het rioolwateronderzoek met 60-80%.

Snel naar:

Vergelijking tussen landen in Europa

In de algemene bevolking van landen in Europa, Noord-Amerika en Australië is het aantal mensen dat harddrugs zoals cocaïne gebruikt, aanzienlijk lager dan het aantal mensen dat cannabis gebruikt. Wel is cocaïne in Europa de meest gebruikte stimulerende drug ​[1]​. Het gebruik van cocaïne ligt hoger in het Westen en het Zuiden van Europa, in overeenstemming met de hogere cocaïne loads die in de rioolwateranalyses zijn aangetroffen.

• In 2021 had 5,4% van de bevolking van 15-64 jaar in alle EU-lidstaten samengenomen ervaring met cocaïne. Het ooitgebruik varieert van 0,2% in Turkije tot 12,0% in Spanje. In Nederland is dit percentage (7,9%) hoger dan het Europese gemiddelde van 5,4% ​[1]​.
• Het laatste-jaar-gebruik onder 15-64-jarigen varieert van 2,5% in Nederland tot 0,1% in Slowakije en Turkije ​[1]​.
• Het Europese gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik onder 15-34-jarigen lag op 2,3%. In Nederland was dit percentage in 2021 in deze leeftijdsgroep hoger, namelijk 4,7%. Het hoogste percentage werd gevonden in Ierland (4,8%) ​[1]​.
• Het EMCDDA signaleert cocaïnegebruik als een groeiend onderdeel van de Europese drugsproblematiek, gelet op de toegenomen zuiverheid, het toegenomen aanbod (op basis van record hoeveelheden inbeslagnames), toegenomen aantal eerste aanmeldingen in behandelcentra, toegenomen gebruik van crack cocaïne en cocaïnegerelateerde incidenten en sterfgevallen ​[1]​.

Tabel 4.5.1a         Gebruik van cocaïne onder de algemene bevolking van enkele EU-14 lidstaten en Noorwegen: leeftijdsgroepen 15-64 jaar en 15-34 jaar

Rioolwateranalyses in Europese steden

In 2022 analyseerde het EMCDDA gegevens van rioolwateranalyses uit 156 Europese steden, waarbij voor cocaïne gegevens beschikbaar waren uit 109 steden ​[6]​.

• Voor cocaïne werd de hoogste dagelijkse load gevonden in Antwerpen-Zuid met een gemiddelde dagelijkse load van 2.381,39 mg per 1.000 inwoners. Amsterdam stond op de derde plaats met een gemiddelde dagelijkse load van 1.142,43 mg per 1.000 inwoners. Zoals aangegeven in de Bijlage (B7) kan niet worden bepaald in hoeverre buitenlandse en binnenlandse toeristen hierbij een rol spelen. Eindhoven stond op de elfde plaats met een gemiddelde dagelijkse load van 713,67 mg per 1.000 inwoners. Utrecht stond op de twaalfde plaats met een gemiddelde dagelijkse load van 651,63 mg per 1.000 inwoners.
• In Nederlandse steden steeg de cocaïne load tussen 2011 en 2022. Tussen 2011 en 2022 was in Amsterdam de cocaïne load gestegen met 77% van 644,10 naar 1.142,43 mg per 1.000 inwoners. In Eindhoven steeg in diezelfde periode de cocaïne load met 63% van 437,42 naar 713,67 mg per 1.000 inwoners. In Utrecht steeg de cocaïne load tussen 2011 en 2022 met 83% van 356,34 naar 651,63 mg per 1.000 inwoners.

Verenigde Staten en Australië

• Het percentage mensen in de algemene bevolking dat ervaring heeft met cocaïne is veruit het grootst in de Verenigde Staten. De Verenigde Staten staan echter niet bovenaan in het percentage laatste-jaar-gebruikers. Het hoogste percentage laatste-jaar-gebruik in de algemene bevolking werd gevonden in Australië in 2019, namelijk 4,5%.
• In de Verenigde Staten fluctueert het laatste-jaar-gebruik van cocaïne sinds 2002, waarbij het in de periode van 2015 tot 2018 lijkt te zijn gestabiliseerd ​[7,8]​. In 2019 (2,0%), 2020 (1,9%) en 2021 (1,7%) ligt het laatste-jaar-gebruik van cocaïne onder mensen van 12 jaar en ouder uiteindelijk wel lager dan in 2002 (2,5%) ​[2,3,9,10]​.
• In Australië is een stijgende trend te zien in het ooitgebruik, het laatste-jaar-gebruik en het laatste-maand-gebruik van cocaïne ​[5]​. In 2019 ligt het laatste-jaar-gebruik onder Australische volwassenen op 4,5%, in 2016 lag het op 2,7% en in 2004 op 1,1%. De stijging was te zien in regio’s met zowel gemiddeld hoge als lage sociaaleconomische klassen en is vooral zichtbaar onder mannen. Ook de frequentie van het gebruik steeg tussen 2016 en 2019 onder Australische gebruikers van cocaïne. De startleeftijd voor cocaïne ligt in Australië op gemiddeld 24 jaar (mediaan 22 jaar). In de regio’s met een gemiddeld hogere sociaaleconomische klasse komt cocaïnegebruik vaker voor dan in de regio’s met een gemiddeld lagere sociaaleconomische klasse (6,9% tegenover 2,5% onder Australiërs van 14 jaar en ouder).
• In Nederland is het ooitgebruik, het laatste-jaar-gebruik en het laatste-maand-gebruik van cocaïne gestabiliseerd sinds 2015 (zie § 4.2). Het laatste-jaar-gebruik onder Nederlandse volwassenen van 15-64 jaar lag in 2020 op 2,1% en in 2015 op 1,9% (geen significant verschil). Het lijkt daarmee meer op de trend die in de Verenigde Staten is te zien dan op de trend in Australië. In Nederland zien we in 2020 onder mensen van 18 jaar en ouder, vergelijkbaar met de hogere sociaaleconomische regio’s in Australië, meer cocaïnegebruik onder mensen met een hoog opleidingsniveau (2,3%) dan onder mensen met een laag opleidingsniveau (0,6%) (zie § 4.2). Zoals eerder genoemd is het echter moeilijk om de bevolkingsonderzoeken precies te vergelijken vanwege verschillen in peiljaren, meetmethoden en steekproeven.

Tabel 4.5.1b         Gebruik van cocaïne onder de algemene bevolking van enkele EU-14 lidstaten en het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada en Australië: overige leeftijdsgroepen^I

Aanvullende informatie