In het kort: De verschillende onderzoeken naar uitgaanders laten geen eenduidig beeld zien. Volgens de kwantitatieve onderzoeken is door de bank genomen het gebruik van GHB de afgelopen jaren niet gestegen, maar volgens een kwalitatief onderzoek wel. Mogelijk zijn bij het kwalitatief onderzoek juist die specifieke uitgaanders in beeld gekomen waarbij het GHB-gebruik is gestegen.
Snel naar:
Uitgaanders in Nederland
In Het Grote Uitgaansonderzoek (HGU) 2020 [1] is het middelengebruik in kaart gebracht van 4.824 uitgaande jongeren en jongvolwassenen van 16-35 jaar die in het afgelopen jaar tenminste één keer een festival of club hebben bezocht.
- Van de uitgaanders had 8,3% ooit in het leven GHB of GBL gebruikt en had 4,0% in het afgelopen jaar GHB of GBL gebruikt (zie onderstaande tabel). Het ging daarbij meestal om GHB [1].
- Van de uitgaanders die in het afgelopen jaar GHB/GBL hadden gebruikt, had 0,4% (bijna) elke dag gebruikt, 2,5% een paar keer per week, 0,7% eens per week, 12,7% een paar keer per maand, 8,1% eens per maand, 40,5% een paar keer en 35,1% had slechts een keer GHB/GBL gebruikt in het afgelopen jaar [1].
Uitgaanders in Amsterdam en het Gooi en Vechtstreek
De Antenne-monitor volgt het middelengebruik in het Amsterdamse uitgaansleven middels een panelstudie met signalen en observaties van sleutelfiguren uit het uitgaansleven en surveys onder wisselende groepen jongeren en jongvolwassenen. Ondanks het omstreden imago van GHB, blijkt volgens observaties van de sleutelfiguren het gebruik van GHB te zijn gestegen onder sommige specifieke groepen van uitgaanders. Volgens de kwantitatieve surveys is het gebruik van GHB echter niet gestegen.
- De Amsterdamse Antenne-survey onder clubbers en ravers liet aanvankelijk tussen 2008 en 2013 een stijging in het gebruik van GHB zien [4]. Het percentage laatste-maand-gebruikers verdubbelde in deze periode van 5% naar 10%. Vooral de ‘ravers’ gebruikten meer (12% versus 8% van de clubbers). In 2017 had 7% van de bezoekers van clubs, raves en festivals in Amsterdam in de afgelopen maand GHB gebruikt, maar dit betekende geen statistisch significant verschil met de 10% van 2013 [5]. Onder bezoekers van feestcafés, clubs en poppodia in Hilversum lag in 2017 het laatste-maand-gebruik van GHB op 1% [6].
- Onder jongeren en jongvolwassenen die in Amsterdam mainstream-, hippe-, studenten- en gay cafés bezoeken, steeg aanvankelijk het percentage gebruikers van GHB. Tussen 2010 en 2014 steeg in deze groep het percentage ooitgebruikers van 11% naar 19% en steeg het percentage laatste-maand-gebruikers van 2% naar 4% [7]. Tussen 2014 en 2018 vond er echter weer een daling plaats [8] (ooitgebruik 11% en laatste-maand-gebruik 2%). In 2018 had van de cafébezoekers in de samengenomen gemeenten Hilversum, Bussum en Huizen 8% ooit GHB gebruikt en had 1% in de afgelopen maand nog GHB gebruikt [9].
- Onder bezoekers van coffeeshops in Amsterdam bleef tussen 2009 en 2015 het percentage GHB-gebruikers op hetzelfde niveau [10]. In 2015 had van de coffeeshopbezoekers 11% ervaring met GHB, maar had niemand in de afgelopen maand nog GHB gebruikt (0%).
- In 2019 werd de panelstudie van de Amsterdamse Antenne-monitor uitgevoerd in de periode voorjaar/zomer en de periode najaar/winter in 22 netwerken [2]. Volgens de Antenne-monitor is GHB geen typische uitgaansdrug. Het is eerder een middel dat gebruikt wordt op privéfeesten en afterfeesten. Ook in het Gooi en de Vechtstreek wordt GHB gebruikt op thuisfeesten [3]. Na 2014 steeg in Amsterdam volgens observaties van de sleutelfiguren het gebruik van GHB en in 2019 kwam het GHB-gebruik weer op het piekniveau van 2010. Dat het gebruik van GHB lijkt te zijn gestegen, is opmerkelijk gegeven het omstreden imago van GHB.
- Het gebruik van GHB verschilt sterk tussen de panelnetwerken. Bijna niemand gebruikt regelmatig GHB in ongeveer de helft van de netwerken. Daarnaast zijn er een paar netwerken waarin bijna iedereen GHB gebruikt. Met name is GHB populair in gaykringen en in de underground- en technoscene [2]. Clubs voeren doorgaans een strikt preventiebeleid om het gebruik van GHB in hun club te voorkomen.
Uitgaanders in Den Haag
In 2014 en in 2017 werd ook een survey-onderzoek gehouden onder uitgaanders in Den Haag en omstreken [4,5]. In 2014 namen 1.317 uitgaanders in de leeftijd van 12-35 jaar deel aan dit Haags Uitgaans Onderzoek (HUO). In 2017 werden op drie uitgaanslocaties 882 jongeren ondervraagd in de leeftijd van 15-35 jaar.
- In 2014 had 10% ooit GHB gebruikt en in 2017 had 12% ooit GHB gebruikt. De GHB wordt meestal zelf of door bekenden gemaakt.
Tabel 9.3.3 Gebruik van GHB onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Monshouwer K, Van Miltenburg CJA, Van Beek RJJ, Den Hollander W, Schouten F, Blankers M, et al. Het Grote Uitgaansonderzoek 2020: Uitgaanspatronen, middelengebruik, gezondheid en intentie tot stoppen of minderen onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen. Utrecht: Trimbos-instituut; 2021.
- 2.Nabben T, Benschop A. Antenne 2019: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2020.
- 3.Benschop A, Nabben T. Antenne Gooi en Vechtstreek 2019: Zicht op middelengebruik onder jonge mensen in de regio. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam/Jellinek; 2020.
- 4.Van Dijk A, Reinerie P. Huo 2014: Een onderzoek naar uitgaansgedrag van jongeren uit Den Haag en omstreken. Den Haag: GGD Haaglanden; 2015.
- 5.Van Dijk A, Keetman M, Hastan P, Bloema F, Kronenburg L, Mohabir A. HUO 2018: Een onderzoek naar uitgaansgedrag van jongeren uit Den Haag en omstreken. Den Haag: GGD Haaglanden, Productgroep Epidemiologie en Gezondheidsbevordering, Afdeling Epidemiologie; 2018.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.