GHB
HomeGHB9.3.4 Kwetsbare groepen jongeren

9.3.4 Kwetsbare groepen jongeren

In het kort: Het gebruik van GHB is niet geconstateerd onder jongeren in Justitiële Jeugdinrichtingen en komt slechts sporadisch voor onder jongeren in de jeugdzorg. Wel wordt het gebruik van GHB gesignaleerd in sommige groepen van kwetsbare jongeren in sommige regio’s van Nederland.

Snel naar:

Binnen de groep jongeren zijn bepaalde groepen extra kwetsbaar. Jongeren met leer- of opvoedingsproblemen en jongeren in de jeugdzorg hebben vaak een combinatie van risicofactoren voor middelengebruik, waaronder ernstige gedragsproblemen, emotionele stoornissen, leerproblemen en een kwetsbare familieachtergrond, zoals een gebroken gezin of (een geschiedenis van) huiselijk geweld en misbruik.

In 2019 en 2021 is de Antenne Regiomonitor uitgevoerd ​[1,2]​. Deze monitor beoogt op kwalitatieve wijze zicht te krijgen op het gebruik onder groepen kwetsbare jongeren uit verschillende regio’s in Nederland. Dit gebeurt op basis van interviews met jongeren- en preventiewerkers die zicht hebben op verschillende (35 in 2021) jongerengroepen verspreid over het land. Begin 2021 werden via een kwalitatieve studie jongeren- en preventiewerkers ondervraagd over hun indruk van het middelengebruik van in totaal 35 groepen jongeren uit 10 provincies, waar deze professionals direct mee in contact staan ​[2]​. Deze groepen zijn niet representatief voor alle jongerengroepen in de regio. Van de 35 groepen jongeren kwamen er 23 uit een grotere of kleinere stad en kwamen er 12 uit een dorp. Het aantal jongeren per groep varieerde van 8 tot 90 personen, met gemiddeld 20 personen. In totaal hadden de professionals zicht op ongeveer 850 jongeren tussen 11 en 27 jaar, met een gemiddelde leeftijd van 18 jaar. De Amsterdamse Antenne-monitor onderzocht in 2019 ook het gebruik van GHB onder jongeren in de jeugdzorg. Het ging daarbij om jongeren in zowel de ambulante als de residentiële jeugdzorg, als om jongeren in pleeggezinnen (zie onderstaande tabel) ​[3]​.

Daarnaast is in 2022 als onderdeel van EXPLORE onderzoek gedaan naar het middelengebruik onder jongens die verblijven in een Justitiële Jeugdinrichting (JJI) ​[4]​. Van de zes JJI in Nederland hebben er vier deelgenomen. In totaal is door onderzoeksassistenten bij 110 jongens een vragenlijst afgenomen (gemiddelde leeftijd 18,2 jaar, range 14-24 jaar). Daarbij werd de anonimiteit benadrukt en werd toegelicht dat niemand te weten komt wat zij invullen, dat alleen de onderzoekers toegang krijgen tot de data en dat ook zij niet kunnen zien welke jongere wat heeft ingevuld.

Het onderzoek is alleen onder jongens uitgevoerd omdat de groep meisjes in de JJI klein is en de privacy daardoor onvoldoende kon worden gewaarborgd ​[4]​.

Jongeren in de Justitiële Jeugdinrichtingen

In het landelijke EXPLORE onderzoek zijn gegevens verzameld over het gebruik van GHB onder jongens die verblijven in de Justitiële Jeugdinrichtingen ​[4]​. De vragenlijst is in vier JJI afgenomen bij in totaal 110 jongens.

  • Geen van de jongeren gaf aan in de afgelopen maand GHB te hebben gebruikt.

Jongeren in de (residentiële) jeugdzorg

De Amsterdamse Antenne-monitor onderzocht in 2019 het gebruik van GHB onder jongeren in de jeugdzorg. Het ging daarbij om jongeren in zowel de ambulante als de residentiële jeugdzorg als om jongeren in pleeggezinnen (zie onderstaande tabel) ​[3]​.

  • In 2019 werd in de jeugdzorg in Amsterdam een percentage gevonden van 3% ooitgebruik van GHB ​[3]​. Dat is even veel als in 2012, toen had 3% van de jongeren ooit GHB gebruikt en had 1% in de afgelopen maand nog GHB gebruikt (zie onderstaande tabel) ​[5]​. In 2019 had 4% van de jongeren in de jeugdzorg in de Gooi en de Vechtstreek ooit GHB gebruikt, maar daarbij ging het om slechts één gebruiker ​[6]​.
  • Zowel in 2016 als in 2017 constateerden jongerenwerkers in Amsterdam dat onder kwetsbare (buurt)jongeren met een migratieachtergrond GHB-gebruik minder voorkwam dan onder autochtone kwetsbare (buurt)jongeren ​[7,8]​.

Kwetsbare jongeren in de regio

De Antenne-monitor Nederland onderzoekt het middelengebruik op kwalitatieve en indirecte wijze onder groepen van kwetsbare jongeren in diverse regio’s van Nederland ​[1,2]​​​. Deze monitor probeert zicht te krijgen op groepen jongeren waarin sprake is van problematisch drugsgebruik, meervoudige problematiek in de directe, institutionele of sociale omgeving, of het veroorzaken van overlast.

  • GHB werd gebruikt in 6 van de 35 groepen, verdeeld over 2 dorpen en 4 steden. In 2 groepen werd GHB gebruikt door 11-25% van de jongeren en in 4 groepen werd GHB gebruikt door 1-10% van de jongeren.
  • In 4 van de 6 groepen waarin GHB werd gebruikt, zagen de professionals een afname van het gebruik, in de 2 andere groepen was het gebruik gestabiliseerd.
  • Volgens de professionals zijn er groepen die GHB collectief afwijzen, omdat GHB verslavend is.
  • Uitgaanders die GHB gebruiken komen meer voor in de Randstad, terwijl de kwetsbare groepen die GHB gebruiken meer voorkomen op het platteland en in de volksbuurten.
  • In één groep rapporteren professionals het gebruik van Blue69, dit is een mengsel van GHB, MDMA en amfetamine.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Nabben T. Antenne Nederland: Regiomonitor drugs en risicojongeren 2019. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2020.
  2. 2.
    Nabben T, Boekholt M, Benschop A. Antenne Nederland: Regiomonitor drugs en risicojongeren 2020-2021. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2021.
  3. 3.
    Nabben T, Benschop A. Antenne 2019: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2020.
  4. 4.
    Möhle M, Rombouts M, Van Gelder N, Monshouwer K. Preventie en gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere middelen in de Justitiële Jeugdinrichtingen: Het EXPLORE-onderzoek 2022. Utrecht: Trimbos-insituut; 2022.
  5. 5.
    Benschop A, Nabben T, Korf DJ. Antenne 2012: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2013.
  6. 6.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Gooi en Vechtstreek 2019: Zicht op middelengebruik onder jonge mensen in de regio. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam/Jellinek; 2020.
  7. 7.
    Nabben T, Luijk SJ, Benschop A, Korf DJ. Antenne 2016: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2017.
  8. 8.
    Nabben T, Luijk SJ, Korf DJ. Antenne 2017: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2018.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.