Opioïden
Home ❯ Opioïden ❯ 5.7.4 Sterfte internationaal

5.7.4 Sterfte internationaal

Wijzigingsdatum: 11 | 06 | 2025

In deze paragraaf:

Hoeveel mensen overlijden er door het gebruik van opioïden in de Europese Unie?

In 2023 leverden 19 landen (EU-landen + Noorwegen en Turkije) gegevens aan het Drugsagentschap van de Europese Unie (EUDA) over sterfgevallen door drugs. Van deze landen melden 18 landen in totaal ongeveer 1.200 sterfgevallen als gevolg van opioïden, voornamelijk heroïne. Naar schatting waren opioïden (vaak in combinatie met andere middelen) betrokken bij zeven op de tien sterfgevallen door een overdosering aan drugs ​[1]​.

Wat opvalt is dat in sommige landen andere opioïden dan heroïne, zoals methadon, maar ook opioïde pijnstillers, zoals tramadol en oxycodon, en andere synthetische opioïden, zoals fentanyl en varianten daarvan, een steeds grotere rol spelen bij de overlijdens door een overdosering aan opioïden ​[1]​.

Het aandeel sterfgevallen waarbij opioïden een rol speelden ten opzichte van de totale drugsgerelateerde sterfte wisselt sterk per land en ligt tussen de 11,8% op Cyprus tot 97,4% in Denemarken. In Nederland speelden in 2023 opioïden een rol bij ongeveer de helft (52,7%) van alle drugsgerelateerde sterfgevallen ​[1]​.

Hoeveel mensen overlijden door drugsgebruik in de Europese Unie?

In 2023 overleden er volgens het EUDA naar schatting 7.459 mensen in de Europese Unie (EU) door een overdosering aan drugs ​[1]​. Dit is een kleine toename ten opzichte van 2022 (7.145). Per miljoen inwoners in de leeftijdsgroep 15-64 jaar stierven ongeveer 24,7 personen in de EU door een overdosering aan drugs.  

De cijfers geven een indicatie van het aantal sterfgevallen in de EU. Voor landen die geen cijfers hebben aangeleverd is een schatting gedaan. Daarnaast is er waarschijnlijk sprake van een onderschatting omdat niet alle sterfgevallen door drugs worden herkend en/of geregistreerd. Daarom moeten deze getallen voorzichtig worden geïnterpreteerd.

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina
Gegevensverzameling drugssterfte door het EUDA

De gegevens over het aantal sterfgevallen door drugsgebruik in de verschillende landen van de EU worden verzameld door het Drugsagentschap van de Europese Unie (EUDA). De meeste gegevens over de sterfgevallen specifiek per land zijn beschikbaar voor overdoseringen, ofwel de directe drugssterfte. De sterfgevallen worden door de landen verzameld door middel van de algemene doodsoorzakenstatistiek of een speciaal sterfteregister. De selectie van de drugsdoden gebeurt op basis van de Drug-Related Deaths Standard van het EUDA ​[2]​.

Beperkingen van de gegevens

Een internationale vergelijking van de sterfgevallen door drugsgebruik is lastig vanwege verschillen in de definitie van drugssterfte en de manier waarop sterfgevallen worden geregistreerd en gecodeerd. Ook zijn er vaak verschillen in de manier en frequentie van onderzoek na overlijden door de arts ​[1]​. Wel is er een standaard van het EUDA voor drugssterfte (voor alle drugs samengenomen). Deze standaard is gebaseerd op een specifieke selectie van ICD-9 codes en ICD-10 codes uit de doodsoorzakenstatistieken, of een specifieke selectie uit forensische registers.

Speciaal register in Nederland

In Nederland gebruiken we de standaard van het EUDA  voor de selectie van druggerelateerde sterfgevallen uit de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS. Het speciaal register voor de drugssterfte, op basis van forensische gegevens, in Nederland is nog in ontwikkeling ​[3]​.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    European Drug Report 2025. European Union Drugs Agency; 2025.
  2. 2.
    EMCDDA. Drug-Related Deaths (DRD) Standard Protocol, version 3.2 2009: EMCDDA standard protocol for the EU Member States to collect data and report figures for the Key indicator DRD by the Standard Reitox templates: EMCDDA project CT.02.P1.05 [Internet]. Lisbon: European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction; 2009. Available from: file:///Users/dominiquelopez/Downloads/DRD Standard Protocol version 3.2.pdf
  3. 3.
    Vercoulen E, Ceelen M, Dorn T, Buster M, Croes E, Van Laar M. Drugsgerelateerde sterfte in beeld: Onderzoek naar de praktijk van de detectie en registratie van drugsgerelateerde sterfte en ontwikkeling van een blauwdruk voor een speciaal register. Utrecht/Amsterdam: Trimbos-instituut/GGD Amsterdam; 2021.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH