5.0 Laatste feiten en trends

De belangrijkste feiten en trends over opioïden in dit hoofdstuk zijn:

• COVID-19 en de coronamaatregelen hebben geleid tot knelpunten in de voorzieningen voor harm reduction (zie § 5.1.2).
• Heroïnegebruik komt weinig voor in de algemene bevolking, het percentage volwassenen dat ooit heroïne heeft gebruikt lag in 2021 op 0,4% (§ 5.2). Dat geldt ook voor scholieren en studenten (§ 5.3).
• Tussen 2019 en 2020 is het aantal gebruikers van sterkwerkende medische opioïden opnieuw gedaald. Onbekend is in hoeverre oxycodon en andere (nieuwe) synthetische opioïden (zoals fentanylen) niet-medisch worden gebruikt (§ 5.2, § 5.7).
• Vergeleken met andere landen in de Europese Unie heeft Nederland een laag aantal probleemgebruikers van opiaten, althans volgens cijfers voor Nederland uit 2012, alweer enige tijd geleden (§ 5.5).
• Sinds 2015 zijn geen nieuwe cijfers beschikbaar voor het aantal primaire opiaatcliënten in de verslavingszorg. Hun aantal daalde gestaag tussen 2006 en 2015. Nog maar weinig opiaatcliënten waren jonger dan 30 jaar (§ 5.6).
• In de algemene ziekenhuizen steeg het aantal nevendiagnoses voor een probleem met opiaten van 940 in 2015 naar 1.085 in 2018 (§ 5.6).
• Het aandeel geregistreerde acute gezondheidsincidenten door heroïne of methadon blijft ook in 2020 laag; deze meldingen komen vooral van forensisch artsen (§ 5.6).
• Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) registreerde aanvankelijk in 2018 een toename van het aantal informatieverzoeken over een mogelijke intoxicatie met medische opioïden, met name oxycodon, maar deze stijging heeft zich in 2019 en 2020 niet verder voortgezet (§ 5.6).
• Het aantal nieuwe en gemelde gevallen van hiv en hepatitis B en C onder injecterende drugsgebruikers is al jaren laag. Het aantal bestaande besmettingen met hepatitis C is in sommige steden hoog (§ 5.7). Nog lang niet alle drugsgebruikers met hepatitis C zijn echter opgespoord en/of krijgen de kosteneffectieve behandeling met Direct Acting Antivirals (DAAs).
• De stijging in het aantal geregistreerde sterftegevallen door (synthetische) opiaten tussen 2014 en 2017 had zich aanvankelijk in 2018 niet voortgezet, maar in 2019 en in 2020 vond er weer een stijging plaats die in 2021 is gestabiliseerd. De gemiddelde leeftijd bij overlijden blijft stijgen (§ 5.7).

Aanvullende informatie