HomeAmfetamine7.5.2 Amfetaminegebruik onder jongeren internationaal

7.5.2 Amfetaminegebruik onder jongeren internationaal

Hoe verhoudt het gebruik van (meth)amfetamine onder jongeren in Nederland zich tot andere landen in Europa?

In het kort: In 2024 had gemiddeld 1,8% van de 15-16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen ooit amfetamine gebruikt, met Hongarije, Montenegro en Polen als koplopers. Daarnaast had 1,4% ooit methamfetamine gebruikt, met Polen en Oekraïne als koplopers. In Nederland lag het amfetaminegebruik (1,3%) en methamfetaminegebruik (0,8%) onder het gemiddelde.  

Snel naar:
Amfetamine
Methamfetamine

Amfetaminegebruik onder 15-16-jarige scholieren in Nederland lager dan gemiddeld

In 2024 had gemiddeld 1,8% van de 15-16-jarige scholieren uit 37 ESPAD-landen ooit in het leven amfetamine gebruikt ​[1]​. Het gemiddelde is berekend over de deelnemende landen, zonder rekening te houden met verschillen in bevolkingsomvang. Zie ook: ‘Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina’.

Het gebruik ooit in het leven was het hoogst in Hongarije (4,3%), Montenegro en Polen (allebei 3,4%), en het laagst in Ierland en Moldavië (allebei 0,8%) en Georgië en Monaco (allebei 0,7%). Nederland scoorde met 1,3% onder het gemiddelde.

Amfetaminegebruik in Europa is hoger onder jongens dan onder meisjes

In 2024 was het percentage 15- en 16-jarige scholieren dat ooit amfetamine heeft gebruikt in de ESPAD-landen gemiddeld iets hoger onder jongens dan onder meisjes (2,1% versus 1,5%). Dit verschil was het grootst in Montenegro, waar het amfetaminegebruik ruim twee keer zo hoog was onder jongens (4,8%) als onder meisjes (2,1%).

In 15 van de 37 landen waren de verschillen tussen jongens en meisjes klein (<0,5 procentpunt). Nederland was een van deze landen (1,4% onder jongens en 1,2% onder meisjes). In Malta, Hongarije en Slowakije was het amfetaminegebruik ooit in het leven juist hoger onder meisjes dan onder jongens.

Noorse scholieren vinden amfetamine makkelijker verkrijgbaar dan andere Europese scholieren

In 2024 vond gemiddeld bijna één op de tien (9,3%) 15-16-jarige scholieren uit de ESPAD-landen dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan amfetamine konden komen. Scholieren in Noorwegen en Montenegro vinden amfetamine het makkelijkst verkrijgbaar: respectievelijk 19% en 18% zegt dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan amfetamine konden komen. Nederland scoorde met 11% boven het gemiddelde.

Methamfetaminegebruik onder 15-16-jarige scholieren in Nederland lager dan gemiddeld

In 2024 had gemiddeld 1,4% van de 15-16-jarige scholieren uit 36 ESPAD-landen ooit in het leven methamfetamine gebruikt ​[1]​. Het gemiddelde is berekend over de deelnemende landen, zonder rekening te houden met verschillen in bevolkingsomvang. Zie ook: ‘Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina’.

Het gebruik ooit in het leven was het hoogst in Polen (3,1%) en Oekraïne (2,8%), en het laagst in Georgië (0,6%) en Noord-Macedonië en Monaco (allebei 0,5%). Nederland scoorde met 0,8% ruim onder het gemiddelde.

Methamfetaminegebruik onder Europese scholieren is hoger onder jongens dan onder meisjes

In 2024 was in de ESPAD-landen het percentage 15- en 16-jarige scholieren dat ooit methamfetamine heeft gebruikt hoger onder jongens dan onder meisjes (1,6% versus 1,2%). Dit verschil was het grootst in Oekraïne, waar het methamfetaminegebruik ruim twee keer zo hoog was onder jongens (4,2%) als onder meisjes (1,7%). Ook in Nederland was het methamfetaminegebruik hoger onder jongens (1,2%) dan onder meisjes (0,5%).

In 13 van de 36 landen waren de verschillen tussen jongens en meisjes klein (>0,5 procentpunt). In Liechtenstein was het methamfetaminegebruik ooit in het leven juist hoger onder meisjes (2,5%) dan onder jongens (0%).

Scholieren in Montenegro en Polen vinden methamfetamine makkelijker verkrijgbaar dan andere Europese scholieren

In 2024 vond gemiddeld 7,8% van de 15-16-jarige scholieren uit de 36 ESPAD-landen dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan methamfetamine konden komen. Scholieren in Montenegro en Polen vonden methamfetamine het makkelijkst verkrijgbaar: respectievelijk 15% en 14% zei dat ze ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ aan methamfetamine konden komen. Nederland scoorde met 8% rond het gemiddelde.

Vragenlijstonderzoeken onder scholieren in Europa

De cijfers op deze pagina zijn afkomstig uit het ESPAD-onderzoek (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs). Dit is de grootste internationale studie naar middelengebruik onder scholieren van 15-16 jaar in Europa. Het onderzoek wordt sinds 1995 elke vier jaar uitgevoerd in ongeveer 40 landen.

In 2023/2024 is het ESPAD-onderzoek voor de achtste keer uitgevoerd ​[1]​. In totaal namen 113.882 scholieren van 15-16 jaar uit de ESPAD-landen deel aan het onderzoek. In elk land verzamelden onderzoeksteams gegevens met dezelfde vragenlijst en methode, al waren er kleine verschillen tussen landen, bijvoorbeeld in de afnamemethode: digitaal, op papier of mixed-mode. Dankzij de geharmoniseerde aanpak is het middelengebruik tussen de deelnemende landen goed vergelijkbaar.

Nederland doet sinds 1999 mee aan het ESPAD-onderzoek. De Nederlandse dataverzameling is uitgevoerd door het Trimbos-instituut en vond tegelijkertijd plaats met het Peilstationsonderzoek scholieren in 2023. In Nederland deden 1.893 scholieren mee aan het ESPAD-onderzoek.

Beperkingen van het ESPAD-onderzoek

Het ESPAD-onderzoek kent enkele beperkingen. Hoewel het onderzoek in alle deelnemende landen op eenzelfde manier wordt uitgevoerd, zijn er soms beperkingen in de representativiteit van de steekproef en kan de interpretatie van vragen verschillen tussen culturen en landen. In landen waar een sterk stigma rondom drugsgebruik heerst, geven scholieren daarnaast mogelijk minder eerlijk antwoord over hun gebruik, wat kan leiden tot een onderschatting van het werkelijke niveau van drugsgebruik. Daarnaast wordt het onderzoek niet in alle 51 Europese landen uitgevoerd, waardoor de gegevens geen volledig beeld geven van het middelengebruik onder 15- en 16-jarige scholieren in heel Europa. Ook is er bij de berekening van de gemiddelde percentages geen rekening gehouden met verschillen in bevolkingsomvang. Elk land telt even zwaar mee.

Zie voor meer informatie over het ESPAD-onderzoek: www.espad.org.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    ESPAD-groep. Belangrijkste bevindingen van het Europees Scholierenonderzoek naar alcohol en andere drugs 2024 (ESPAD) [Internet]. Drugsagentschap van de Europese Unie (EUDA) ; 2025. Available from: https://www.euda.europa.eu/publications/data-factsheets/espad-2024-key-findings_nl

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.