Cannabis
Home ❯ Cannabis ❯ 3.5 Gebruik: internationale vergelijking

3.5 Gebruik: internationale vergelijking

Wijzigingsdatum: 11 | 06 | 2025

In deze paragraaf:

3.5.1 Cannabisgebruik onder volwassenen internationaal

Hoe verhoudt het cannabisgebruik in Nederland zich tot andere landen?

In het kort: In de Europese Unie (+ Noorwegen en Turkije) gebruikte 8,4% van de volwassenen in het laatste jaar cannabis, met Spanje en Frankrijk als koplopers. Cannabisgebruik in Nederland ligt zowel onder volwassenen (15-64 jaar; 9,9%) als jongvolwassenen (15-34 jaar; 17,6%) boven het EU-gemiddelde. Spaanse, Nederlandse, Portugese en Noorse steden behoren tot de steden met de hoogst gemeten hoeveelheden cannabis in het rioolwater. Vanwege verschillen in onder andere leeftijdsgroepen en meetmethoden kunnen we de gegevens over cannabisgebruik niet goed vergelijken met andere westerse landen buiten de EU.

Snel naar:
Europese Unie
Engeland en Wales  
Verenigde Staten
Canada
Australië

De cijfers van deze landen zijn niet direct te vergelijken door verschillen in onderzoeksmethoden en -populaties. Daarom kunnen we geen sterke conclusies trekken uit kleine verschillen. De resultaten laten wel zien welke landen een relatief hoog of laag percentage gebruikers hebben. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Hoe verhoudt het cannabisgebruik in Nederland zich tot andere landen in Europa?

Cannabisgebruik onder volwassenen (15-64 jaar) in Nederland boven EU- gemiddelde

Cannabis is de meest gebruikte illegale drug in de Europese Unie (+ Noorwegen en Turkije). Van de volwassenen van 15-64 jaar, had gemiddeld één op de twaalf (8,4%) in het laatste jaar cannabis gebruikt. Dat zijn 24 miljoen mensen. Ongeveer 1,5% gebruikte cannabis (bijna) dagelijks (dat wil zeggen, op 20 dagen of meer in de laatste maand). Dat zijn ruim 4,3 miljoen mensen ​[1]​.

Het gebruik in het laatste jaar was het hoogst in Spanje (12,6% in 2024) en Frankrijk (10,8% in 2023), en het laagst in Turkije (1,1% in 2017) en Malta (0,9% in 2013). Nederland stond met 9,9% (in 2023) op plaats vijf ​[1]​.

Cannabisgebruik onder jongvolwassenen (15-34 jaar) in Nederland boven EU- gemiddelde

Onder jongvolwassenen van 15-34 jaar in de Europese Unie (+ Noorwegen en Turkije) gebruikte ongeveer één op de zeven (15,4%) cannabis in het laatste jaar. Dit komt neer op ongeveer 15,5 miljoen mensen. Ongeveer 2,2% gebruikte cannabis (bijna) dagelijks. Dat zijn ongeveer 2,2 miljoen mensen ​[1]​.

Het gebruik in het laatste jaar was het hoogst in Italië (21,5% in 2022) en Kroatië (20,3% in 2019), en het laagst in Hongarije (3,4% in 2019) en Turkije (1,8% in 2017). Nederland stond met 17,6% (in 2023) op plaats zes ​[1]​.

Meeste cannabis in rioolwater in Spaanse, Nederlandse, Portugese en Noorse steden

Rioolwateronderzoek in Europese steden in 2024 laat zien dat de hoeveelheid cannabis in het rioolwater relatief hoog was in steden in Spanje, Nederland en Portugal, maar ook in steden in Noorwegen. Nederland viel op doordat drie van de zes deelnemende steden in de top 10 staan, met Amsterdam op de eerste plaats, Groningen op de tweede plaats en Rotterdam op de zevende plaats ​[2]​.

De gemeten hoeveelheden cannabis in het rioolwater in Nederlandse steden veranderden weinig gedurende de week, wat erop wijst dat veel gebruikers niet alleen in het weekend, maar ook doordeweeks gebruiken.

De hoeveelheid cannabis in rioolwater werd gemeten via carboxy-THC (THC-COOH), een afbraakproduct (metaboliet) van THC dat na menselijke consumptie ontstaat. Dit zorgt ervoor dat we zeker weten dat de cannabis door mensen is gebruikt en niet op een andere manier in het rioolwater terecht is gekomen. Schattingen op basis van carboxy-THC kunnen door verschillende factoren worden beïnvloed (zie ook: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina). De uitscheiding van carboxy-THC via urine en ontlasting hangt bijvoorbeeld af van hoe mensen cannabis gebruiken en hun gebruiksgeschiedenis.

Daarnaast kan de aanwezigheid van (drugs)toeristen leiden tot een vertekend beeld van het daadwerkelijke drugsgebruik onder de lokale bevolking, omdat de metingen niet alleen de inwoners maar ook de tijdelijke bezoekers omvatten. Hierdoor kunnen de berekeningen per 1.000 inwoners onnauwkeurig zijn. 

Wisselende hoeveelheden cannabis in rioolwater tussen 2011 en 2024

In vergelijking met de meting van 2023 is in 2024 de hoeveelheid cannabis in het rioolwater in Amsterdam toegenomen, terwijl deze in Eindhoven, Rotterdam en Utrecht is afgenomen. Tussen de eerste meting in 2011 en 2024 schommelden de gemeten hoeveelheden in Amsterdam, Utrecht en Eindhoven ​[2]​.

In 2023 zijn voor het eerst metingen uitgevoerd in Rotterdam en Leeuwarden, en in 2024 in Groningen en Zwolle. Hierdoor ontbreken (lange termijn) trendgegevens voor deze steden.

Hoeveel mensen buiten de Europese Unie gebruiken cannabis?

Buiten de EU worden in westerse landen zoals Engeland en Wales, de Verenigde Staten, Canada en Australië ook gegevens verzameld over het gebruik van cannabis. De resultaten worden hieronder kort beschreven maar zijn door verschillen in onder andere leeftijdsgroepen en meetmethoden niet goed vergelijkbaar met de Nederlandse gegevens. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Ongeveer 1 op de 15 volwassen (16-59 jaar) in Engeland en Wales gebruikte in het laatste jaar cannabis

Cannabis is de meest gebruikte illegale drug in Engeland en Wales. In 2023/2024 gebruikte ongeveer één op de vijftien (6,8%) 16-59-jarige volwassenen cannabis in het laatste jaar. Dit is lager vergeleken met de vorige meting in 2022/2023 (7,6%). Van de 16-59-jarigen die in het laatste jaar cannabis hadden gebruikt, gebruikte ongeveer een derde (34,0%) vaker dan één keer in de maand, en 17,8% gebruikte (bijna) elke dag ​[3]​.

Bijna 1 op de 4 volwassenen (18 jaar en ouder) in de Verenigde Staten gebruikte in het laatste jaar cannabis

Cannabis is de meest gebruikte (illegale) drug in de Verenigde Staten. Cannabis is in sommige staten in de Verenigde Staten gelegaliseerd. In 2022 gebruikte bijna een kwart (23,0%) volwassenen van 18 jaar en ouder cannabis in het laatste jaar. Dit is hoger vergeleken met de vorige meting in 2021 (19,8%) ​[4]​.

Bijna 1 op de 3 mensen (15 jaar en ouder) in Canada gebruikte in het laatste jaar cannabis

Cannabis is de meest gebruikte legale drug in Canada. In 2023 gebruikte bijna een derde (32,4%) van de mensen van 15 jaar en ouder cannabis in het laatste jaar. Van deze mensen gebruikte meer dan de helft (57,4%) op 3 dagen per maand of minder. Daarnaast gebruikte 18,8% elke dag cannabis ​[5]​.

Iets meer dan 1 op de 10 mensen (14 jaar en ouder) in Australië gebruikte in het laatste jaar cannabis

Cannabis is de meest gebruikte illegale drug in Australië. In 2022/2023 gebruikte iets meer dan één op de tien (11,5%) mensen van 14 jaar en ouder cannabis in het laatste jaar. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting in 2019 (11,6%), maar lager dan in 2011 (12,9%) ​[6]​.

Wat zijn de eventuele (neven)effecten van het veranderende cannabisbeleid wereldwijd op het gebruik ervan?

Sinds 2010 zijn er veel veranderingen geweest in het cannabisbeleid wereldwijd, vooral in landen zoals Uruguay, Canada, Australië, Duitsland, Luxemburg, Malta en de VS. Deze veranderingen omvatten de legalisering van recreatieve cannabismarkten en het opheffen van verboden op teelt, verkoop en gebruik. In 2024 is onderzocht hoe het cannabisbeleid is veranderd in een aantal van deze landen en regio’s: Vermont (VS), Californië (VS), Quebec (Canada), Uruguay, Duitsland en Zwitserland. Hierbij is ook gekeken naar hoe de veranderingen in het cannabisbeleid het gebruik beïnvloedden ​[7]​. Er worden in het rapport twee studies beschreven waarin de effecten van het cannabisbeleid op het gebruik zijn onderzocht. In Californië bleek de legalisering van cannabis samen te gaan met een toename van het gebruik onder volwassenen en jongvolwassenen, evenals een toename van alcoholgebruik en het gecombineerde gebruik van beide middelen bij tieners. In Uruguay had de legalisering geen significant effect op het gebruik onder middelbare scholieren, behalve een tijdelijke toename in 2014.

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina
Vragenlijstonderzoeken in de algemene bevolking

In verschillende landen wordt regelmatig onderzoek gedaan naar het drugsgebruik onder de algemene bevolking. De gegevens komen uit vragenlijstonderzoeken onder representatieve groepen volwassenen. De cijfers op deze pagina zijn afkomst uit lidstaten van de Europese Unie (+Noorwegen en Turkije) ​[1]​, Engeland en Wales ​[3]​, de Verenigde Staten ​[4]​, Canada ​[5]​ en Australië ​[6]​. Deze landen hebben relatief vergelijkbare sociaaleconomische en culturele omstandigheden als Nederland, hoewel er ook verschillen zijn die invloed kunnen hebben op het cannabisgebruik. Dit maakt het interessant om het cannabisgebruik in Nederland te vergelijken met deze landen.

De resultaten van deze onderzoeken zijn echter niet rechtstreeks vergelijkbaar vanwege verschillen in peiljaar, leeftijdsgroepen, meetmethoden en steekproefgrootte. Bovendien worden bepaalde groepen vaak volledig buiten de steekproeven van algemene bevolkingsonderzoeken gelaten, wat relevant is omdat deze groepen mogelijk hogere percentages drugsgebruik hebben. Dit betreft bijvoorbeeld daklozen en mensen die in bepaalde instellingen verblijven, zoals gevangenissen. In Engeland en Wales worden bijvoorbeeld ook studenten die in studentenhuizen wonen, niet meegenomen. In landen waar een sterk stigma rondom drugsgebruik heerst, kunnen mensen daarnaast minder eerlijk antwoorden geven over hun gebruik, wat kan leiden tot een onderschatting van het werkelijke niveau van drugsgebruik.

Er zijn ook wereldwijde gegevens over het gebruik van cannabis beschikbaar, afkomstig uit het World Drug Report van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Deze gegevens worden aangeleverd door lidstaten, maar er kunnen aanzienlijke verschillen zijn in de kwaliteit van deze gegevens. Dit komt door variaties in onderzoeksmethoden, beschikbare middelen/capaciteit om onderzoek te doen, definities van drugsgebruik, stigma en de frequentie van de gegevensverzameling. Vanwege deze beperkingen rapporteren wij voor landen niet de gegevens uit deze wereldwijde studies, maar de gegevens van onderzoek dat door de afzonderlijke landen zelf is gedaan.

Rioolwateranalyses: aanvulling op vragenlijstonderzoeken

Als aanvulling op de vragenlijstonderzoeken onder de algemene bevolking, bieden rioolwateranalyses inzicht in de totale hoeveelheid drugs die in het rioolwater van steden wordt aangetroffen​​. In 2024 zijn gedurende één week per jaar metingen verricht in verschillende Europese steden ​[2]​, waaronder Amsterdam, Eindhoven, Utrecht, Rotterdam, Groningen en Zwolle. De metingen in het rioolwater richtten zich op cannabis, cocaïne, ecstasy (MDMA), (meth)amfetamine en ketamine.

Een belangrijk voordeel van deze methode is dat het niet afhankelijk is van zelfrapportage of de bereidheid van mensen om deel te nemen aan onderzoek. Bij vragenlijstonderzoek is er vaak sprake van onderrapportage, vooral omdat zware of problematische gebruikers vaak niet deelnemen. Maar rioolwateranalyses hebben ook beperkingen: het is niet mogelijk vast te stellen hoeveel gebruikers er zijn en wat hun kenmerken zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een klein aantal mensen veel gebruikt, of dat een grotere groep slechts beperkt gebruikt. Bovendien kan alleen voor cannabis en cocaïne met zekerheid worden vastgesteld dat de aangetroffen stoffen afkomstig zijn van menselijk gebruik door de waarneming van afbraakproducten (metabolieten). Voor andere middelen, zoals MDMA, (meth)amfetamine en ketamine, worden alleen de urine-biomarkers van de stof zelf gemeten. De gemeten hoeveelheden van deze middelen kunnen afkomstig zijn van gebruikers, maar ook van dumpingen van drugs.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    European Drug Report 2025. European Union Drugs Agency; 2025.
  2. 2.
    Wastewater analysis and drugs — a European multi-city study. European Union Drugs Agency; 2025.
  3. 3.
    Drug misuse in England and Wales: year ending March 2024. Office for National Statistics; 2024.
  4. 4.
    2022 National Survey on Drug use and Health (NSDUH) Detailed Tables . Substance Abuse and Mental Health Services Administration; 2023.
  5. 5.
    Canadian Substance Use Survey (CSUS): summary of results for 2023. Health Canada; 2024.
  6. 6.
    National Drug Strategy Household Survey 2022–2023. Australian Institute of Health and Welfare ; 2025.
  7. 7.
    S. Hoorens, T. Martinelli, M. Pardal, M. van L, R. Slootweg, B. Senator. Internationale ontwikkelingen in cannabisbeleid voor recreatief gebruik: Eindrapport. RAND & Trimbos-instituut; 2024.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH