NPS
Home ❯ NPS ❯ 8.5 Gebruik: internationale vergelijking

8.5 Gebruik: internationale vergelijking

Wijzigingsdatum: 11 | 06 | 2025

In deze paragraaf:

8.5.1 NPS-gebruik onder volwassenen internationaal

Hoe verhoudt het NPS-gebruik in Nederland zich tot andere landen?

In het kort: In de Europese Unie (EU) worden gegevens over NPS niet systematisch verzameld. Van de EU-landen waarvoor wel gegevens beschikbaar zijn, varieert het gebruik in het laatste jaar van 0,1% in Letland en Noorwegen tot 5,1% in Roemenië. Er zijn geen gegevens beschikbaar waarmee het gebruik van NPS in Nederland goed vergeleken kan worden met andere Europese landen of westerse landen buiten de EU.

Snel naar:
Europese Unie
Engeland en Wales  
Australië

De cijfers van deze landen zijn niet direct te vergelijken door verschillen in onderzoeksmethoden en -populaties. Daarom kunnen we geen sterke conclusies trekken uit kleine verschillen. De resultaten laten wel zien welke landen een relatief hoog of laag percentage gebruikers hebben. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Hoe verhoudt het NPS-gebruik in Nederland zich tot andere landen in Europa?

Geen gegevens bekend over NPS-gebruik in de EU

In de EU worden gegevens over het gebruik van nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) niet systematisch verzameld. Landelijke schattingen van het gebruik van NPS in het laatste jaar onder jongvolwassenen (15-34 jaar) variëren van 0,1% in Letland en Noorwegen tot 5,1% in Roemenië ​[1]​.

Het gebruik van NPS onder volwassenen in Nederland wordt op een andere manier uitgevraagd dan in sommige andere EU-landen. In Nederland vragen we namelijk naar het gebruik van specifieke NPS of stofgroepen, zoals het middel 3-MMC of de stofgroep synthetische cannabinoïden. We vragen echter niet naar het gebruik van ‘enige’ NPS. We kunnen het gebruik van NPS in Nederland dus niet goed vergelijken andere EU-landen. 

Meer informatie over NPS op de Europese drugsmarkt

Voor informatie over ontwikkelingen van NPS op de Europese drugsmarkt, zie: NPS: Aanbod en markt.

Hoeveel mensen buiten de Europese Unie gebruiken NPS?

Buiten de EU worden in westerse landen zoals Engeland en Wales en Australië ook gegevens verzameld over het gebruik van NPS. De resultaten worden hieronder kort beschreven maar zijn door verschillen in o.a. leeftijdsgroepen en meetmethoden niet goed vergelijkbaar met de Nederlandse gegevens. Voor meer informatie, zie: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Minder dan 1% van de volwassen (16-59 jaar) in Engeland en Wales gebruikte in het laatste jaar NPS

In 2023/2024 gebruikte 0,5% van de 16-59-jarige volwassenen in Engeland en Wales enige NPS in het laatste jaar. Dit is niet veranderd vergeleken met de vorige meting in 2022/2023 (0,4%) ​[2]​.

Minder dan 0,1% van de mensen (14 jaar en ouder) in Australië gebruikte in het laatste jaar NPS

In 2022/2023 gebruikte minder dan 0,1% van de mensen van 14 jaar en ouder in Australië enige “nieuwe en opkomende psychoactieve stoffen” in het laatste jaar. Dit is lager vergeleken met de vorige meting in 2019 (0,3%) ​[3]​.

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina
Vragenlijstonderzoeken in de algemene bevolking

In verschillende landen wordt regelmatig onderzoek gedaan naar het drugsgebruik onder de algemene bevolking. De gegevens komen uit vragenlijstonderzoeken onder representatieve groepen volwassenen. De cijfers op deze pagina zijn afkomst uit lidstaten van de Europese Unie (+Noorwegen en Turkije) ​[1]​, Engeland en Wales ​[2]​ en Australië ​[3]​. Deze landen hebben relatief vergelijkbare sociaaleconomische en culturele omstandigheden als Nederland, hoewel er ook verschillen zijn die invloed kunnen hebben op het NPS-gebruik. Dit maakt het interessant om het NPS-gebruik in Nederland te vergelijken met deze landen.

De resultaten van deze onderzoeken zijn echter niet rechtstreeks vergelijkbaar vanwege verschillen in peiljaar, leeftijdsgroepen, meetmethoden en steekproefgrootte. Bovendien worden bepaalde groepen vaak volledig buiten de steekproeven van algemene bevolkingsonderzoeken gelaten, wat relevant is omdat deze groepen mogelijk hogere percentages drugsgebruik hebben. Dit betreft bijvoorbeeld daklozen en mensen die in bepaalde instellingen verblijven, zoals gevangenissen. In Engeland en Wales worden bijvoorbeeld ook studenten die in studentenhuizen wonen, niet meegenomen. In landen waar een sterk stigma rondom drugsgebruik heerst, kunnen mensen daarnaast minder eerlijk antwoorden geven over hun gebruik, wat kan leiden tot een onderschatting van het werkelijke niveau van drugsgebruik.

Daarnaast zijn er methodologische problemen die specifiek zijn voor NPS: de soorten NPS die in deze onderzoeken worden meegenomen kunnen per land verschillen, vanwege het ontbreken van een eenduidige definitie voor NPS en mogelijk ook vanwege verschillen in wetgeving tussen landen.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    European Drug Report 2025. European Union Drugs Agency; 2025.
  2. 2.
    Drug misuse in England and Wales: year ending March 2024. Office for National Statistics; 2024.
  3. 3.
    National Drug Strategy Household Survey 2022–2023. Australian Institute of Health and Welfare ; 2025.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH