8.8.1 Drugsmarkten en aankoopwijzen
De NPS-markt is zeer dynamisch en verandert voortdurend. Veel (legale) NPS worden geproduceerd in China en (in mindere mate in) India en in bulk ingevoerd naar Europa. Daar worden ze soms vermengd, in kleine hoeveelheden verpakt en doorverkocht aan consumenten. Meer recentelijk zijn ook productielocaties in Europa gemeld. NPS worden vaak online verkocht, aangezien ze veelal (nog) niet onder de drugswetgeving zijn gebracht [1].
Het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) kijkt onder andere naar het aandeel drugsmonsters, ingeleverd door consumenten, dat ‘online’ versus offline wordt gekocht [2].
- In 2021 werden bij het DIMS 537 drugsmonsters (5,2% van het totaal) aangeboden die online gekocht waren door de gebruikers. Ten opzichte van 2020 (467 NPS-monsters; 5,8% van het totaal) is het aandeel online gekochte NPS-monsters wat afgenomen. De daling in het aandeel darknet monsters heeft mogelijk te maken met het oprollen van darknet webshops door justitie. Daarnaast zijn gebruikers hierdoor wellicht wat voorzichtiger met het gebruiken van het voorheen anoniem geachte darknet. Ook is het mogelijk dat het darknet voornamelijk gebruikt wordt door dealers, en dat de hoeveelheden die doorgaans verkocht worden op het darknet voor een eindgebruiker simpelweg te groot zijn.
De Antenne-monitor volgt het middelengebruik in het Amsterdamse uitgaansleven, onder andere door een panelstudie met sleutelfiguren uit het uitgaansleven.
- Uit de panelstudie in Amsterdam in 2020 [3] komt naar voren dat webwinkels nog steeds met NPS adverteren, maar insiders zien een daling van het aantal webwinkels die NPS verkoopt. Mogelijk komt dat omdat aanbieders anticiperen op de voorgestelde NPS-wetgeving (zie ook § 8.1, § 2.1 en § 2.4). De verwachting is dat een groot deel van de middelen die nu legaal verkocht worden naar de illegale markt verplaatst worden.
- Panelleden zien dat 3-MMC wordt aangeboden via verschillende verkoopkanalen (o.a. smartshops). Tijdens deze studie was 3-MMC nog legaal te koop; inmiddels in 3-MMC verboden volgens de Opiumwet. De markt van 2C-B blijft volgens panelleden stabiel.
Na het introduceren van meer beperkingen in China om de productie en handel in fentanyl te beperken, worden fentanyl-derivaten op de Europese drugsmarkt vervangen door andere nieuwe synthetische opioïden [4].
- In 2019 werden in Europa voor het eerst minder nieuwe fentanyl-derivaten gerapporteerd dan andere (niet-fentanyl) synthetische opioïden.
- Dit is een zorgelijke ontwikkeling, aangezien het generieke NPS-verbod dat in Nederland ingevoerd moet worden alleen betrekking heeft op fentanyl-achtige stoffen en niet op andere synthetische opioïden.
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Monitoring Centre for Drugs E, Addiction D, Europol. EU Drug Markets Report 2019. Luxembourg: Publications Office of the European Union; 2019.
- 2.Vrolijk R, Smit-Rigter L. Jaarbericht 2021 Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS). Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
- 3.Nabben T, Boekholt M, Benschop A. Antenne Nederland: Regiomonitor drugs en risicojongeren 2020-2021. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2021.
- 4.Monitoring Centre for Drugs E, Addiction D. European Drug Report 2020: Trends and Developments. Luxembourg: Publications Office of the European Union; 2020.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.