8.8.1 Drugsmarkten en aankoopwijzen

Hoe worden NPS geproduceerd en verkocht?  

In het kort: De NPS-markt is dynamisch en verandert snel. NPS worden voornamelijk geproduceerd in China en India. Nederland is een belangrijk doorvoerland voor diverse NPS. Een klein deel ervan is bedoeld voor de Nederlandse gebruikersmarkt. Sommige (legale) NPS zijn verkrijgbaar via specifieke webshops op het internet.

Snel naar:
Productie
EU Early Warning System
Verkoop

Hoe ontwikkelt de productie van NPS zich in Europa?

NPS in toenemende mate in Europa geproduceerd, Nederland belangrijk doorvoerland

De NPS-markt is zeer dynamisch en verandert voortdurend. Veel (legale) NPS worden geproduceerd in China en India en in bulk ingevoerd naar Europa. Tussen 2020 en 2022 werden er record hoeveelheden NPS in beslag genomen in Europa. NPS worden soms op Europese productielocaties vermengd en verwerkt, in kleine hoeveelheden verpakt en doorverkocht aan consumenten. Sinds 2017 worden er ook in Europa steeds meer laboratoria ontmanteld waar NPS worden gesynthetiseerd. Met name synthetische cathinonen worden steeds vaker geproduceerd in landen in de Europese Unie, vooral in Polen en Nederland ​[1]​. Nederland is een belangrijk doorvoerland voor diverse NPS. Een klein deel ervan is bedoeld voor de Nederlandse gebruikersmarkt ​[2]​. Meer informatie over de productie van NPS is te vinden op deze pagina: Drugscriminaliteit: Handel, inbeslagnames en ontmanteling

Hoeveel NPS worden gemonitord door het EU Early Warning System?

1000 NPS worden gemonitord door EU Early Warning System voor NPS

In 2024 monitorde het EU Early Warning System (EWS) voor NPS in totaal 1000 NPS, waarvan er 47 voor het eerst in Europa zijn aangetroffen. Het EWS is een systeem dat nieuwe drugs in Europa snel opspoort en in de gaten houdt. Het wordt sinds 1997 gebruikt door EU-landen samen met organisaties zoals Europol. Als ergens een nieuwe drug wordt gevonden, geven landen dat snel door. Zo kunnen gevaarlijke stoffen sneller herkend worden, en kunnen landen op tijd maatregelen nemen om mensen te beschermen tegen gezondheidsrisico’s ​[3]​.

Synthetische cathinonen

Synthetische cathinonen zoals 3-MMC en 3-CMC spelen sinds de afgelopen jaren een steeds grotere rol op de Europese drugsmarkt. In 2024 werden er zeven nieuwe cathinonen aangetroffen op door het EWS, tegenover 60 in 2023. Hoewel er minder nieuwe cathinonen op de Europese drugsmarkt verschijnen, gaat het wel vaak om hele grote hoeveelheden die door wetshandhavers worden gerapporteerd als invoer en inbeslagnames. Het ging hierbij meestal om bulkimport vanuit India, doorgevoerd door Nederland. Synthetische cathinonen worden ook in Europa geproduceerd. In 2023 zijn er in Europa 53 laboratoria ontmanteld waar deze stoffen werden geproduceerd, waarvan de meeste in Polen (40), maar ook 8 in Nederland ​[3]​.

Synthetische cannabinoïden

In 2024 waren twee op de vijf van de nieuw aangetroffen NPS nieuwe cannabinoïden, waaronder 18 semi-synthetische cannabinoïden. Semi-synthetische cannabinoïden zijn sinds 2022 nieuw op de Europese drugsmarkt. HHC (hexahydrocannabinol) was de eerste semi-synthetische cannabinoïde die in 2022 werd aangetroffen. Sinds februari 2025 staat HHC in minstens 22 EU-lidstaten op de lijst van gecontroleerde drugs ​[3]​.

Synthetische opioïden

Synthetische opioïden zijn langzaam in opkomst op de Europese markten. Deze stoffen zijn vaak heel sterk en daarmee is het gevaar van een overdosis groot. Sinds 2019 wijzen signalen (voornamelijk uit de Baltische staten) op een toegenomen beschikbaarheid van en gezondheidsschade door nieuwe synthetische opioïden, in het bijzonder de groep nitazenen. Nitazenen zijn sinds 2021 in ten minste 21 EU-landen aangetroffen. In 2024 zijn er 7 nieuwe synthetische opioïden op de Europese drugsmarkt aangetroffen, allemaal nitazenen ​[3]​.

Nieuwe benzodiazepinen

Er lijkt op de Europese drugsmarkt een toename te zijn van nieuwe benzodiazepinen die niet zijn geregistreerd als geneesmiddel (clonazolam, etizolam en flualprazolam) ​[4,5]​. Tussen 2007 en 2024 zijn er in totaal 38 nieuwe benzodiazepinen aangetroffen op de Europese drugsmarkt, waarvan er in 2023 19 werden aangetroffen in 22 EU-lidstaten, Noorwegen en Turkije ​[3]​. 

Hoe komen mensen aan NPS?

NPS worden regelmatig online verkocht

Omdat NPS veelal (nog) niet onder de drugswetgeving zijn gebracht, worden ze regelmatig online verkocht ​[6]​, bijvoorbeeld via specifieke webshops die via Google te vinden zijn ​[7]​. Deze websites zijn makkelijk te vinden en bieden een brede selectie aan verschillende NPS te koop aan ​[8]​. Dit staat in contrast met middelen die op lijst I of II van de Opiumwet staan. Hoewel deze middelen ook wel via websites of het darknet worden aangeboden, worden deze in Nederland veel minder vaak online gekocht ​[9,10]​.

Uit een panelstudie van de Antenne-monitor Amsterdam in 2022 ​[11]​ kwam naar voren dat webwinkels nog steeds volop met NPS adverteren. Soms gebruiken ze daarvoor doortastende marketingstrategieën. Voor populaire middelen die inmiddels verboden zijn, zoals 3-MMC in 2021, bieden webwinkels vervangende varianten aan die nog niet verboden zijn, zoals 3-MEC. Daarnaast worden de populaire NPS die inmiddels verboden zijn aangeboden op de illegale markt. De prijzen liggen daar dan wel een stuk hoger dan voor het verbod. In Amsterdam verkopen bezorgdiensten in het illegale circuit 3-MMC nu voor het drievoudige per gram ​[12]​.

Aanvullende informatie