HomeTabak12.6 Ziekte en sterfte

12.6 Ziekte en sterfte

Ziekte

In het kort: Mensen die roken hebben een grotere kans op o.a. kanker, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en diabetes. Ook meeroken vergroot het risico op deze aandoeningen. In Nederland zijn naar schatting ruim 670.000 mensen chronisch ziek door roken. Roken tijdens de zwangerschap vergroot het risico op een miskraam, vroeggeboorte en ernstige gezondheidsgevolgen voor het kind. Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van e-sigaretten het risico op verschillende (ernstige) aandoeningen vergroot.

In Nederland wordt 7,6% van de totale ziektelast veroorzaakt door roken 

In 2022 kwam 7,6% van de totale ziektelast in Nederland door roken ​[1,2]​. De ziektelast is de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie die door ziekten wordt veroorzaakt. De ziektelast wordt uitgedrukt in DALY’s (Disability-Adjusted Life-Years). De DALY is opgebouwd uit 1) de jaren geleefd met ziekte en 2) de jaren verloren door vroegtijdige sterfte. In 2022 werd in Nederland 7,6% van het totaal aantal DALY’s veroorzaakt door roken.

Mensen die roken hebben een grotere kans op kanker, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en diabetes

Onderzoek toont aan dat mensen die roken een grotere kans hebben op kanker ​[3]​. De meest voorkomende kankersoorten die ontstaan door roken zijn longkanker, hoofd-halskanker, slokdarmkanker en blaaskanker. Daarnaast is roken een grote risicofactor voor het ontstaan van hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of een beroerte ​[3]​. Mensen die roken hebben ook een groter risico op luchtwegaandoeningen zoals COPD en astma en op het ontwikkelen van diabetes type 2 ​[3]​. Tot slot hebben rokers een grote kans op allerlei andere aandoeningen, waaronder ook psychische aandoeningen, voor meer informatie zie: www.vzinfo.nl/roken/gevolgen

In Nederland zijn naar schatting ruim 670.000 mensen chronisch ziek door roken

In 2022 hadden naar schatting 672.000 mensen in Nederland een chronische ziekte veroorzaakt door roken ​[3]​. Het gaat hierbij dus met name om ziektes zoals kanker, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en diabetes. De meest voorkomende chronische ziekte die wordt veroorzaakt door roken is COPD. In 2022 hadden naar schatting 378.390 mensen COPD door roken.

Ook mensen die meeroken hebben een grotere kans op longkanker, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en diabetes

‘Meeroken’ is het inademen van tabaksrook uit de omgeving door mensen die zelf niet roken. Wanneer iemand vaak meerookt vergroot dit de kans op het ontwikkelen van longkanker en verschillende andere soorten kanker ​[3]​. Ook vergroot meeroken het risico op hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen zoals COPD en astma, en diabetes type 2 ​[3]​.

Roken tijdens de zwangerschap vergroot het risico op een miskraam, vroeggeboorte en ernstige gezondheidsgevolgen voor het kind

Roken vóór de zwangerschap kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen ​[3]​. Daarnaast kan roken vóór de zwangerschap negatieve gevolgen hebben voor de zwangerschap en de gezondheid van zowel moeder als kind ​[3]​. Vrouwen die tijdens de zwangerschap roken hebben een groter risico op een miskraam, vroeggeboorte en afwijkingen aan de placenta. Roken tijdens de zwangerschap vergroot ook het risico op ernstige gezondheidsgevolgen voor het kind, voor meer informatie zie: www.vzinfo.nl/roken/gevolgen

Lees hier hoeveel vrouwen rond de zwangerschap roken in Nederland.

Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van e-sigaretten het risico op kanker, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en diabetes vergroot

Er zijn nog geen onderzoeksresultaten over de lange termijn effecten van e-sigaretten op de gezondheid, omdat e-sigaretten nog niet zo lang bestaan. Er zijn echter wel aanwijzingen dat het gebruik van e-sigaretten het risico op kanker vergroot ​[3]​. Ook wordt het gebruik van e-sigaretten in verband gebracht met een verhoogd risico op hart en vaatzieken, luchtwegaandoeningen zoals COPD en astma, en diabetes type-2 ​[3]​.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    VZinfo. Roken | Ziektelast [Internet]. 2024. Available from: https://www.vzinfo.nl/roken/ziektelast
  2. 2.
    VZinfo. Roken | Ziektelastcijfers [Internet]. 2024. Available from: https://www.vzinfo.nl/roken/ziektelastcijfers
  3. 3.
    VZinfo. Roken | Gevolgen [Internet]. 2024. Available from: https://www.vzinfo.nl/roken/gevolgen#gezondheidsgevolgen

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.