3. Rookvrije zorg: voortgang afspraken en doelstellingen
Vertegenwoordigers rookvrije zorg
Doelstelling: Op 31 mei 2019 (op Wereld Niet Roken Dag) spreken vertegenwoordigers van alle zorgaanbieders in ons land de ambitie uit om in 2030 rookvrij te zijn en hierop actief beleid te voeren [1].
Voortgang: Deze doelstelling is niet behaald. Op 31 mei 2017 ondertekenden de NVZ, NFU, NL GGZ, VkN en vier beroepsgroepen de intentieverklaring ‘Maak de zorg rookvrij’. Op 18 november 2020 ondertekenden 27 koepel- en beroepsorganisaties uit de zorg, met achterban van bijna 700 organisaties en ruim 190.000 medewerkers, deze intentieverklaring. Al deze organisaties tezamen bestrijken bijna het volledige zorglandschap.
Rookvrije verslavingszorg
Doelstelling: In 2020 zijn alle instellingen voor verslavingszorg (aangesloten bij VKN) rookvrij; zij beschikken over beleid dat aansluit bij de gouden status volgens het Global Network for Tobacco Free Healthcare Services. Om deze gouden status te behalen, dient een instelling te beschikken over een systematisch stoppen-met-roken programma, een systematisch programma om de gezondheid te bevorderen, een rookvrije zorgomgeving, een rookvrije cultuur onder de gezondheidszorgmedewerkers, en dient de instelling dit systematisch te monitoren en te evalueren en deel te nemen aan rookvrije activiteiten op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Voldoet een instelling nog niet aan alle vereisten voor de gouden status, dan kan een instelling alvast de bronzen of de zilveren status behalen.
Voortgang: Deze doelstelling is niet behaald. In 2020 is het percentage instellingen voor verslavingszorg met een bronzen status (50%) afgenomen ten gunste van het percentage met een zilveren status (42%). Het percentage met een gouden status (8%) is gelijk gebleven.
Rookvrije GGZ
Doelstelling: In 2025 zijn alle GGZ-instellingen (aangesloten bij de Nederlandse GGZ) rookvrij: zij beschikken over beleid dat aansluit bij de gouden status.
Voortgang: In 2019 hebben de eerste GGZ-instellingen een bronzen status (3%) behaald volgens de systematiek van het Global Network For Tobacco Free Health Care [1]. In 2020 heeft 98% van de GGZ-instellingen naar eigen zeggen een bronzen status behaald. Het percentage met een gouden status is 2%.
Rookvrije ziekenhuizen
Doelstelling: Alle ziekenhuizen (aangesloten bij de NFU of de NVZ) zijn in 2025 rookvrij.
Voortgang: In 2020 heeft 69% van de NVZ ziekenhuizen en 100% van de academische ziekenhuizen naar eigen zeggen een rookvrij beleid.
4. Rookvrije organisaties: voortgang afspraken en doelstellingen
Grootste bedrijven in Nederland
Doelstelling: In 2020 zijn ten minste 10 van de top 100 grootste bedrijven in Nederland op weg naar een Rookvrije Generatie.
Voortgang: In 2019 zijn 16 bedrijven uit de top 100 op weg naar een Rookvrije Generatie. Dat kan betekenen dat zij rookvrij beleid invoeren, stoppen met de verkoop van tabaksproducten en/of stoppen met investeren in de tabaksindustrie [1].
Bedrijfsartsen
Doelstelling: In 2020 nemen bedrijfsartsen roken mee in elk contact, door roken te ontmoedigen en tools aan te bieden om te stoppen met roken.
Voortgang: In 2019 was er een toename van het percentage contactmomenten (tot 24%) waarin stoppen-met-roken werd meegenomen [1].
Rijkskantoren
Doelstelling: Op 1 juli 2019 is het onderzoek afgerond naar hoe Rijkskantoren in 2021 rookvrij kunnen worden gemaakt.
Voortgang: Het onderzoek is in 2019 afgerond. De resultaten van het onderzoek zijn als volgt: Rijkswerkgevers bieden stoppen-met-rokenprogramma’s aan. In 2021 kunnen rookruimten en andere rookvoorzieningen worden gesloten in en rond Rijkskantoren, mits er heldere communicatie plaatsvindt over het aangepaste rookbeleid en wat hiervoor nodig is [1].
Rookvrij beleid
Doelstelling: In 2020 hebben meer bedrijven een rookvrij beleid voor werknemers, gebouwen en terreinen.
Voortgang: Het aantal bedrijven met een rookvrij beleid is niet bekend. Het programma Aanpak Vitaal Bedrijf zal worden opgestart [1].
Stoppen met investeren in de tabaksindustrie
Doelstelling: In 2020 zijn ten minste 16 van de 20 grootste institutionele beleggers in Nederland gestopt met het investeren in de tabaksindustrie.
Voortgang: Deze doelstelling is gehaald [1].
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Van Giessen A, Boer J, Van Gestel I, Douma E, Du Pon E, Blokstra A, et al. Voortgangsrapportage Nationaal Preventieakkoord 2019. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM); 2020.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.