2.2 Tabak

2.2.1 Wettelijke kaders en beleid: tabak

Tabaks- en rookwarenwet

Het belangrijkste nationale wettelijke kader voor het reguleren van het gebruik van tabak is de Tabaks- en rookwarenwet ​[1]​. Deze paragraaf rapporteert primair informatie over het tabaksbeleid die in 2021 beschikbaar is gekomen.

Tabaksontmoedigingsbeleid

Tabaksontmoediging is een van de speerpunten van het volksgezondheidsbeleid. De belangrijkste doelstellingen van het tabaksontmoedigingsbeleid zijn:

• het aantal rokers omlaag brengen;
• voorkomen dat jongeren gaan roken;
• de schade door meeroken beperken en het stoppen met roken stimuleren ​[2]​.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de regels in de Tabaks- en rookwarenwet. Roken is één van de drie thema’s van het Nationaal Preventieakkoord (NPA) dat op 23 november 2018 met meer dan 70 partijen werd afgesloten ​[3,4]​.

De belangrijkste beleidswijzigingen van het afgelopen decennium waren de verhoging van de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar (2014), de implementatie van de Europese tabaksproductenrichtlijn (TPD) (2016), het rookverbod in openbare ruimten en de horeca (2016), het rookverbod op het werk (2016), het verbod op tabaksreclame (2016), het verbod op sponsoring door de tabaksindustrie (2016), het reguleren van de nieuwere elektronische dampwaren (2017) ​[2]​, en de maatregelen in het kader van het Nationaal Preventieakkoord ​[3,4]​.

Vervolgens is in 2020 de prijs van een pakje van 20 sigaretten gemiddeld 1 euro duurder geworden, werd de stoppen-met-roken-zorg gratis voor alle verzekerden, is op 1 juli 2020 voor de supermarkten een uitstalverbod voor tabaksproducten ingegaan, zijn per 1 oktober 2020 neutrale verpakkingen ingevoerd, en dienden vanaf 1 augustus 2020 de terreinen van onderwijsinstelllingen rookvrij te zijn ​[5]​.

De belangrijkste overheidsmaatregelen uit 2021 en 2022 zijn het invoeren van een accijnsverhoging, het invoeren van een uitstalverbod van tabaksproducten, en een verbod op sigarettenautomaten. Ook is er een verbod ingevoerd op rookruimten in semipublieke gebouwen, openbare gebouwen en bedrijfspanden, en gelden sinds 2020 de rookveboden ook voor elektronische sigaretten. Al deze maatregelen zijn genomen in het kader van het Nationaal Preventieakkoord ​[3,4]​.

Op 9 november 2021 informeerde de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de Tweede Kamer dat het beleid rondom de waterpijp werd overgelaten aan het huidige nieuwe kabinet ​[6]​. Ook het uitbreiden van de bevoegdheden van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) werd overgelaten aan het huidige nieuwe kabinet ​[6]​.

Nationaal Preventieakkoord

Roken is één van de drie thema’s van het Nationaal Preventieakkoord (NPA) dat op 23 november 2018 met meer dan 70 partijen werd afgesloten ​[3]​. De belangrijkste ambitie van het deelakkoord Roken van het NPA is om in 2040 een rookvrije generatie te realiseren ​[4]​. Hiermee wordt bedoeld dat:

• in 2040 minder dan 5% rookt;
• in 2040 er geen minderjarigen meer met roken beginnen;
• in 2040 geen zwangere vrouwen meer roken.

Aanvullende informatie