HomeCannabis3.3.3 Gebruikspatronen en wijze van verkrijgen

3.3.3 Gebruikspatronen en wijze van verkrijgen

Snel naar:

Kerncijfers over het gebruik van middelen onder scholieren van 12 tot en met 16 jaar worden om de twee jaar alternerend verzameld via het Peilstationsonderzoek Scholieren en via de Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)-studie. Sinds de meting van 2017 is de HBSC-studie wat betreft de steekproef vergelijkbaar met het Peilstationsonderzoek (zie bijlage B1). In 2021 werd de HBSC-studie uitgevoerd in het voortgezet onderwijs in 288 klassen en konden de gegevens worden geanalyseerd van 5.733 leerlingen, waaronder 5.243 scholieren van 12 tot en met 16 jaar ​[1]​. In de HBSC-studie wordt het laatste-jaar-gebruik niet gerapporteerd, voor de NDM is het-laatste-jaar-gebruik op hoofdniveau geanalyseerd. Bij de uitsplitsingen naar schoolniveau, migratieachtergrond, gezinsvorm en gezinswelvaart rapporteert de NDM net zoals de HBSC-studie uitsluitend het ooitgebruik en het laatste-maand-gebruik. De HBSC-studie bevat minder vragen over middelengebruik dan het Peilstationsonderzoek scholieren. Daarom kan maar een deel van de gegevens geüpdatet worden naar 2021 en hebben de overige gegevens nog betrekking op 2019.

Mate van consumptie

In 2021 gebruikte ongeveer 1 op de 20 scholieren (5,7%) van 12-16 jaar in de laatste maand cannabis.

  • Bijna de helft van de laatste-maand-gebruikers blowde niet meer dan één of twee keer. Ongeveer een kwart blowde frequent (meer dan negen keer in de afgelopen maand).

Tabel 3.3.4     Mate van cannabisgebruik onder scholieren van 12-16 jaar die de afgelopen maand cannabis hebben gebruikt, naar geslacht en totaal. Peiljaar 2019

In het Peilstationsonderzoek van 2019 is gevraagd naar het aantal joints dat per keer wordt gerookt ​[2]​.

  • Gemiddeld wordt 1,4 joint per keer gerookt, jongens en meisjes verschillen hierin niet (zie ook tabel hieronder).

Wijze van verkrijgen

In het Peilstationsonderzoek van 2019 is gevraagd waar jongeren hun cannabis verkrijgen ​[2]​.

  • Het grootste deel (46%) van de laatste-maand-gebruikers krijgt hun cannabis meestal of rookt het met anderen mee, 16% zegt het meestal door vrienden of anderen te laten kopen, en 16% koopt het zelf. Vijftien procent van de cannabisgebruikers noemt alle drie de opties (zelf kopen, krijgen, en laten kopen).
  • Wanneer naar het kopen van cannabis gevraagd wordt, geeft meer dan twee derde van de laatste-maand-gebruikers aan nooit zelf te kopen; meisjes vaker dan jongens. De rest koopt wel eens zelf cannabis.
  • De meesten kopen hun wiet of hasj ‘bij een dealer thuis’ en ‘op straat, park, etc.’. Zes procent van de laatste-maand-gebruikers van 12-16 jaar zegt de cannabis (weleens) in een coffeeshop to kopen. Dit is opvallend aangezien de leeftijdsgrens voor toegang tot een coffeeshop 18 jaar is. Jongens rapporteren vaker dan meisjes en 16-jarigen vaker dan jongere scholieren dat ze wiet of hasj (weleens) in een coffeeshop kopen.
  • Het aandeel dat zegt zijn cannabis in de coffeeshop te kopen is dalende. In 2015 gaf 15% van de laatste-maand-gebruikers aan cannabis (ook) in de coffeeshop te kopen.

Tabel 3.3.5     Wijze van verkrijgen van cannabis door scholieren van 12-16 jaar die de afgelopen maand cannabis hebben gebruikt, naar leeftijdsgroep, geslacht en totaal. Peiljaar 2019

Blowen onder schooltijd

In het Peilstationsonderzoek 2019 is gevraagd of jongeren wel eens blowen onder schooltijd ​[2]​.

  • Van alle scholieren die in de laatste maand cannabis hebben gebruikt, antwoordt bijna de helft (44%) dat zij dit in de afgelopen maand wel eens onder schooltijd (tijdens tussenuren of in de pauze) hebben gedaan.
  • Berekend als percentage van alle scholieren gaat het om 2,3% van alle leerlingen ​[2]​. In 2011 was dit 3,0% van alle scholieren; 31% van de laatste-maand-gebruikers ​[3]​.

Opvattingen en rol van ouders

In de oudermodule van het HBSC-onderzoek 2021 zijn de opvattingen en het opvoedgedrag van de ouders van de middelbare scholieren met betrekking tot middelengebruik onderzocht (zie bijlage B1) ​[4]​.

  • In 2021 gaven bijna alle ouders (90%) aan dat zij denken dat cannabisgebruik door jongeren onder de 18 jaar erg schadelijk is.
  • De meeste ouders gaven aan dat hun kind niet mag blowen. Ruim acht op de tien ouders (82%) gaven in 2021 aan dat hun kind zeker geen trekje van een joint mag nemen. Dit is ongeveer gelijk met het percentage in in 2019 (83%), maar lager dan in 2011 (88%) en 2015 (88%).
  • In 2021 dachten acht op de tien ouders (78%) dat maatregelen die zij nemen of zouden nemen om ervoor te zorgen dat hun kind geen cannabis gaat gebruiken, effectief zijn. Dit is vergelijkbaar met 2019 (78%) maar iets lager dan in 2015 (82%).
  • Bijna twee derde (64%) van de ouders denkt dat zij hun kind ervan kunnen weerhouden om cannabis te proberen. Dit is vergelijkbaar met het percentage in 2015 (66%) en 2019 (63%), maar wel hoger dan in 2011 (44%).
  • Ouders van jongeren van 12 t/m 14 jaar stellen strengere regels als het gaat om blowen dan ouders van 15- t/m 16-jarigen. Van de ouders van 12 t/m 14-jarigen gaf 85% aan dat hun kind zeker geen trekje van een joint mag nemen tegenover 78% van de ouders van 15 t/m 16-jarigen. Ook gaf een groter percentage van de ouders van 12 t/m 14 jarigen aan te denken dat zij hun kind er van kunnen weerhouden om cannabis te gebruiken vergeleken met ouders van 15 t/m 16 jarigen (67% versus 61%).
  • Er waren geen verschillen tussen ouders van jongeren van verschillende schoolniveaus als het gaat om het stellen van regels over cannabisgebruik.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Boer M, Van Dorsselaer S, De Looze M, De Roos S, Brons H, Van den Eijnden R, et al. HBSC 2021: Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht; 2022.
  2. 2.
    Rombouts M, Van Dorsselaer S, Scheffers-van Schayck T, Tuithof M, Kleinjan M, Monshouwer K. Jeugd en riskant gedrag 2019: Kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek Scholieren. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  3. 3.
    Verdurmen JE, Monshouwer K, Van Dorsselaer S, Vermeulen-Smit E, Lokman S, Vollebergh WAM. Jeugd en riskant gedrag 2011. Utrecht: Trimbos-instituut; 2012.
  4. 4.
    Rombouts M, Monshouwer K, Van Dorsselaer S. Ouders over middelengebruik, sociale mediagebruik en gamen door jongeren: Cijfers uit het HBSC-onderzoek 2021 onder ouders. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.