HomeCannabis3.3.4 Cannabisgebruik onder studenten

3.3.4 Cannabisgebruik onder studenten

Hoeveel studenten gebruiken cannabis?

In het kort: Cannabis is de meest gebruikte drug onder studenten van 16 jaar en ouder van het mbo, hbo en de universiteit. In 2023 gebruikte bijna een kwart (23,2%) van de mbo-studenten cannabis in het laatste jaar en bijna één op de drie (29%) hbo- en universiteitsstudenten. Het cannabisgebruik ooit in het leven onder 16-18-jarige mbo-studenten is tussen 2015 en 2023 gedaald van 31,9% naar 25,9%. Wekelijks gebruik van cannabis onder hbo- en universiteitsstudenten is tussen 2021 en 2023 gedaald van 8% naar 6%.

Snel naar:
Mbo-studenten
Hbo- en universiteitsstudenten

Hoeveel mbo-studenten gebruiken cannabis? 

Bijna een kwart van de mbo-studenten gebruikte in het laatste jaar cannabis

In 2023 hadden drie op de tien (30,9%) mbo-studenten van 16 jaar en ouder ooit cannabis gebruikt. Bijna een kwart (23,2%) gebruikte cannabis in het laatste jaar en ruim één op de acht (13,8%) gebruikte in de laatste maand ​[1]​. Cannabis is daarmee de meest gebruikte drug onder mbo-studenten.

Cannabisgebruik is hoger onder jongens dan onder meisjes

Het gebruik van cannabis ooit in het leven was hoger onder jongens (33,6%) dan onder meisjes (27,9%). Dit geldt ook voor het gebruik in het laatste jaar en in de laatste maand ​[1]​.

Cannabisgebruik stijgt met de leeftijd

Het gebruik van cannabis ooit in het leven en in het laatste jaar steeg met de leeftijd. Echter, het verschil tussen 18-jarigen en 19-plussers was niet statistisch significant. Ook het gebruik in het laatste jaar verschilt niet significant tussen 17-jarigen en 19-plussers. Er waren geen verschillen in het gebruik in de laatste maand tussen de verschillende leeftijden ​[1]​.

Cannabisgebruik verschilt niet tussen 16- en 17-jarige mbo-studenten en vo-leerlingen van dezelfde leeftijd

Het cannabisgebruik ooit in het leven onder 16- en 17-jarige mbo-studenten verschilde niet met leerlingen van het voortgezet onderwijs (vo) van dezelfde leeftijd. Dit geldt ook voor het gebruik in het laatste jaar en in de laatste maand ​[1]​.

Laatste-maand-gebruikers roken gemiddeld 1,7 joints per keer

Mbo-studenten die in de laatste maand cannabis hebben gebruikt, rookten gemiddeld 1,7 joints per keer. Jongens rookten gemiddeld meer joints per keer dan meisjes (1,8 joints versus 1,4 joints) ​[1]​.

Cannabisgebruik ooit in het leven is tussen 2015 en 2023 gedaald onder 16-18-jarige mbo-studenten

Het gebruik van cannabis ooit in het leven onder 16-18-jarige mbo-studenten leek in 2023 (25,9%) lager vergeleken met de vorige meting in 2021 (30,4%), maar het verschil is niet statistisch significant. Vergeleken met de eerste meting in 2015 (31,9%) is het cannabisgebruik ooit in het leven in 2023 wel lager. Het gebruik in de laatste maand is tussen 2015 en 2023 niet veranderd (schommelde rond de 13%) ​[1]​.

Deze trendgegevens zijn berekend voor 16-18-jarigen en wijken daarom af van de hierboven genoemde percentages over alle mbo-studenten van 16 jaar en ouder. Het gebruik in het laatste jaar is in 2023 voor het eerst uitgevraagd waardoor er geen trendgegevens zijn.

Mbo-studenten gebruiken cannabis meestal in een joint gemengd met tabak

Van de mbo-studenten die in de laatste maand cannabis hebben gebruikt, rookte bijna iedereen (90,9%) cannabis in een joint met tabak. Andere veelgenoemde gebruikswijzen waren cannabis in de vorm van snoep, eten of drank (ook wel: edibles, 21,0%) en cannabis puur in een sigaret (20,6%) ​[1]​.

Bijna een kwart van de minderjarige mbo-studenten die blowen koopt zelf cannabis in een coffeeshop

Van de minderjarige mbo-studenten (16 en 17 jaar) die in de laatste maand cannabis hebben gebruikt, heeft 74,7% wel eens zelf cannabis gekocht. Dit percentage is gestegen ten opzichte van de vorige meting in 2021 (60,4%) ​[1]​.

Hoewel coffeeshops geen cannabis mogen verkopen aan minderjarigen, kocht meer dan een kwart (26,9%) van de 16-jarige laatste-maand-gebruikers en 36,7% van de 17-jarige laatste-maand-gebruikers weleens zelf cannabis in een coffeeshop. Verder werd “bij een dealer thuis” vaak genoemd (35,2% van de 16-jarigen en 23,9% van de 17-jarigen) en kochten minderjarige mbo-studenten opvallend vaak cannabis via WhatsApp of andere sociale media ​[1]​.

Regionale gegevens over het gebruik van cannabis onder mbo-studenten

In 2021 is vragenlijstonderzoek gedaan onder mbo-studenten in Amsterdam. In 2021 had vier op de tien (41%) van de Amsterdamse mbo-studenten van 16 jaar en ouder ooit cannabis gebruikt. Ongeveer een derde (31%) gebruikte cannabis in het laatste jaar en één op de vijf (20%) gebruikte in de laatste maand. Van de studenten die cannabis in de laatste maand hadden gebruikt, gebruikte één op de vijf (21%) dagelijks ​[2]​. Zie: Antenne Amsterdam 2021.

Hoeveel studenten van het hbo en de universiteit gebruiken cannabis?  

Bijna één op de drie hbo- en universiteitsstudenten gebruikte in het laatste jaar cannabis

In 2023 had bijna de helft (49%) van de studenten van het hbo en de universiteit (wo) van 16 jaar en ouder ooit cannabis gebruikt. Bijna één op de drie (29%) gebruikte cannabis in het laatste jaar en 6% wekelijks of vaker ​[3]​. Cannabis is daarmee de meest gebruikte drug onder studenten van het hbo en de universiteit.

Vanwege de lage respons (in 2023 6,5% van het totaal aantal studenten van de 24 deelnemende instellingen), geven deze cijfers een indicatie van middelengebruik, maar kunnen ze niet worden gezien als precieze schattingen van het gebruik in de totale studentenpopulatie (zie ook: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina).

Wekelijks cannabisgebruik komt in sommige groepen hbo- en universiteitsstudenten meer voor dan in andere groepen

De kans op wekelijks cannabisgebruik onder hbo- en universiteitsstudenten was groter onder mannen dan onder vrouwen (9% versus 3%), onder 22-25-jarigen dan onder 16-21-jarigen (7% versus 5%), onder internationale studenten (14%) en onder studenten met een migratieachtergrond (7%) dan onder studenten zonder migratieachtergrond (4%)en onder voltijdsstudenten dan onder niet-voltijdsstudenten (6% versus 3%). Er werden ook een significant verschillen gevonden tussen 16-21-jarigen en 26-29-jarigen en tussen hbo- en universiteitsstudenten, maar deze worden omschreven als ‘heel klein / niet betekenisvol’ ​[3]​. Zie het rapport van de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs voor de samenhang met andere sociaal-demografische kenmerken.

Wekelijks cannabisgebruik onder hbo- en universiteitsstudenten is sinds 2021 licht gedaald

Vergeleken met de eerste meting in 2021 is het percentage wekelijkse gebruikers van cannabis in 2023 licht gedaald van 8% naar 6% ​[3]​. Ook het gebruik van dit middel ooit in het leven en het gebruik in het laatste jaar leken in 2023 iets lager dan in 2021, maar dit is niet statistisch getoetst.

Mbo-studenten

De Mbo-Middelenmonitor ​[1]​ onderzoekt het middelengebruik onder mbo-studenten. In 2023 werd dit onderzoek voor de vijfde keer uitgevoerd door het Trimbos-instituut, in samenwerking met Kantar Public (nu Verian). Dit jaar werd het onderzoek alleen uitgevoerd onder mbo-studenten, terwijl eerdere metingen (in 2015, 2017, 2019 en 2021) ook hbo-studenten betrokken. In 2023 namen 4.448 mbo-studenten van 16 jaar en ouder deel aan het onderzoek. De dataverzameling vond plaats in het najaar van 2023 op 64 mbo-locaties. In totaal werden 6.053 studenten willekeurig benaderd door onderzoeksassistenten om een digitale vragenlijst in te vullen.

Er zijn ook regionale gegevens over middelengebruik onder mbo-studenten. Deze gegevens komen uit de Antenne Amsterdam uit 2021 ​[2]​. De dataverzameling voor het onderzoek werd uitgevoerd op acht mbo-scholen in Amsterdam, waarbij veldwerkers studenten tijdens pauzes vroegen om deel te nemen aan een anonieme online vragenlijst over middelengebruik. De deelnemers vulden de vragenlijst in via hun eigen telefoon. Vanwege COVID-19-maatregelen werd de dataverzameling vertraagd, maar extra veldwerk werd verricht om het aantal ingevulde vragenlijsten te verhogen. Uiteindelijk vulden 1.174 studenten de vragenlijst in, wat ongeveer 6% van de studentenpopulatie van de deelnemende scholen vertegenwoordigt. Om de representativiteit te waarborgen, werd een weging toegepast.

Hbo- en universiteitsstudenten

De Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten Hoger Onderwijs ​[3]​ onderzoekt de mentale gezondheid en het middelengebruik van studenten van het hbo en de universiteit (wo) om de twee jaar. Dit onderzoek is in 2023 voor de tweede keer uitgevoerd door een samenwerkingsverband van het RIVM, de GGD GHOR Nederland en het Trimbos-instituut. In 2023 vulden 32.217 hbo- en universiteitsstudenten van 16 jaar en ouder alle vragen over middelengebruik in. De dataverzameling vond plaats in het najaar van 2023 bij 24 onderwijsinstellingen in heel Nederland. De deelnemende onderwijsinstellingen stuurden een uitnodiging naar studenten van 16 jaar en ouder om de digitale vragenlijst in te vullen. De vragenlijst werd ook in het Engels aangeboden voor buitenlandse studenten. Het onderzoek heeft enkele belangrijke beperkingen, zoals een laag responspercentage van 6,5% in 2023 en de onder- of oververtegenwoordiging van bepaalde groepen studenten. De data zijn wel gewogen om deze representatiever te maken, maar het is mogelijk dat de resultaten nog steeds vertekend zijn en niet volledig representatief voor de totale studentenpopulatie in Nederland.

Vanwege verschillen in methodes van dataverzameling zijn de resultaten van de Mbo-Middelenmonitor, de Antenne Amsterdam en de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten Hoger Onderwijs niet direct met elkaar te vergelijken.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    K. Morren, S. Van Dorsselaer, K. Monshouwer. Factsheet: Middelengebruik onder mbo-studenten 2023. Trimbos-instituut; 2024.
  2. 2.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.
  3. 3.
    Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, Van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023. RIVM en Trimbos-instituut; 2023.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.