HomeCannabis3.3.4 Studenten

3.3.4 Studenten

In het kort: Het gebruik van cannabis is onder 16 t/m 18-jarige MBO- en HBO-studenten sinds 2015 stabiel gebleven. In 2021 gebruikte ongeveer een op de acht MBO- en HBO-studenten in de afgelopen maand. Er zijn signalen dat het gebruik van cannabis hoger is onder WO-studenten dan onder HBO-studenten.

Snel naar:

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder MBO- en HBO-studenten in deze leeftijdsgroep met de Middelenmonitor MBO-HBO ​[1–4]​. Deze monitor onderzocht in 2015, 2017, 2019 en 2021 het cannabisgebruik onder 16-18 jarige studenten van het MBO en het HBO. Het gaat om een landelijk onderzoek. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[4]​.

Daarnaast is in 2021 voor het eerst een grootschalig onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (HBO en WO). Ook deze monitor zal iedere twee jaar worden uitgevoerd. Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (zie bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[5]​. In 2021 namen 28.442 studenten deel, verdeeld over 15 instellingen voor hoger onderwijs ​[6]​. Het middelengebruik werd vergeleken tussen studenten in het HBO en studenten op de universiteit.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse MBO-scholen (bijlage B8) ​[7,8]​ . De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 MBO-studenten (> 16 jaar) van acht MBO-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar. Cijfers over middelengebruik zijn gebaseerd op gewogen data ​[8]​.

Studenten van het MBO en HBO

De Middelenmonitor MBO-HBO gaf voor het cannabisgebruik in 2015, 2017, 2019 en 2021 het volgende beeld ​​[1–4]​.

  • Ongeveer een derde (30%) van de 16 t/m 18-jarige MBO en HBO-studenten had in 2021 ervaring met cannabis. Eén op de acht (13%) gebruikte cannabis in de afgelopen maand.
  • Het gebruik van cannabis is onder de MBO- en HBO studenten sinds 2015 stabiel.
  • Onder 16-jarigen lijkt het ooit-gebruik en laatste-maand-gebruik van cannabis onder scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (respectievelijk 27,8% en 14,4%) iets hoger dan onder MBO-studenten (respectievelijk 21,4% en 11,2%), maar het verschil is niet significant.
  • Onder 17-jarigen is het ooit-gebruik en het laatste-maand-gebruik van cannabis hoger onder scholieren van het voortgezet onderwijs (respectievelijk 36,6% en 17,3%) dan onder studenten van het HBO (respectievelijk 23,1% en 8,0%).
  • Onder 18-jarigen zijn er geen verschillen in het cannabisgebruik (ooit en laatste maand) tussen MBO- en HBO-studenten.
  • MBO- en HBO-studenten die in de afgelopen maand cannabis gebruikten, rookten gemiddeld 1,5 joint per keer. Ongeveer een derde van de laatste-maand-gebruikers (34%) gaf aan wel eens cannabis te gebruiken onder schooltijd.
  • Hoewel jongeren onder de 18 jaar officieel geen toegang hebben tot de coffeeshop, gaf 19% van de 16-jarige en 27% van de 17-jarige laatste-maand-gebruikers aan wel eens cannabis in de coffeeshop te kopen. Onder de 18-jarigen was dit 77%.

Studenten van het HBO en de universiteit

  • De helft (53,2%) van de studenten gebruikte cannabis ooit in het leven ​[6]​. Dit percentage ligt op de universiteit (60,7%) hoger dan op het HBO (47,8%).
  • Een kleiner deel (33,5%) gebruikte cannabis in het afgelopen jaar; ook hier lag het gebruik bij studenten op de universiteit (40,9%) hoger dan bij studenten op het HBO (28,1%).
  • Het gebruik in de laatste maand kwam voor onder 16,8% van de ondervraagde studenten, met meer gebruikers onder studenten op de universiteit (21,0%) dan onder studenten op het HBO (13,8%).
  • Van de ondervraagde studenten gebruikte 8% in het afgelopen jaar tenminste wekelijks cannabis, dit kan worden beschouwd als frequent gebruik. Meer mannen (11,9%) dan vrouwen (5,2%) gebruikte frequent cannabis, dit verschil tussen mannen en vrouwen is op het HBO (10,5% vs. 4,3%) ongeveer even groot als op de universiteit (13,8% vs. 6,3%).
  • Frequent cannabisgebruik ligt hoger onder studenten die zelfstandig wonen (12,0%) dan onder studenten die wonen bij hun ouders/verzorgers (4,2%). Dit verschil is groter onder studenten op de universiteit (12,5% vs. 3,5%) in vergelijking met studenten op het HBO (11,3% vs. 4,5%).
  • Frequent cannabisgebruik komt vaker voor onder studenten van 26-29 jaar dan onder studenten van 21 jaar en jonger, komt voor vaker voor bij studenten met een migratieachtergrond dan bij studenten zonder migratieachtergrond, komt vaker voor bij studenten die zichzelf als LHBTQ+ identificeren dan bij studenten die zichzelf niet als LHBTQ+ identificeren en komt vaker voor bij bachelor studenten dan bij master- of andere studenten.
  • Daarnaast komt frequent cannabisgebruik vaker voor bij studenten met een concentratie-, lees- of rekenproblemen dan bij studenten zonder dit soort problemen en komt vaker voor bij studenten met een belemmerende psychische aandoening zoals een depressie, angst- of eetstoornis dan bij studenten zonder belemmerende psychische aandoening.
  • Frequent cannabisgebruik hangt ook samen met meer ervaren stress, prestatiedruk, slaapproblemen en eenzaamheid.
  • Studenten met een studieschuld die hoger is dan €10.000,- gebruiken vaker frequent cannabis dan studenten die minder dan €5.000,- studieschuld hebben.

MBO-studenten in Amsterdam

Ook in de Monitor Antenne Amsterdam wordt het cannabisgebruik van MBO-studenten uitgevraagd ​[8]​. Het is van belang om op te merken dat het hier om een oudere leeftijdsgroep (gemiddeld 19,0 jaar ) gaat dan in de hierboven genoemde MBO-HBO monitor (gemiddeld 17,3 jaar). De percentages zijn daarom niet een op een vergelijkbaar.

  • In 2021 had vier op de tien (41%) Amsterdamse MBO-studenten ervaring met cannabis ​[8]​. Ongeveer een derde (31%) gebruikte cannabis in het afgelopen jaar en een op de vijf (20%) gebruikte cannabis in de afgelopen maand.
  • Van de laatste-maand-gebruikers gaf een op de vijf (21%) aan dagelijks te gebruiken. Bijna een kwart van de laatste-maand-gebruikers gaf aan dat zij zelf vinden dat ze te veel of te vaak gebruiken en dat zij zouden willen minderen of stoppen.
  • In vergelijking met 2016 daalde in 2021 het percentage ooit- en laatste-jaar-gebruikers onder de Amsterdamse MBO-studenten. Het percentage laatste-maand-gebruikers bleef ongeveer gelijk.

Tabel 3.3.6           Percentage cannabisgebruikers onder studenten

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  2. 2.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  3. 3.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Factsheet: Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  4. 4.
    Monshouwer K, Tuithof M, Van Dorsselaer S. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2021. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  6. 6.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport II Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–123.
  7. 7.
    Nabben T, Luijk SJ, Benschop A, Korf DJ. Antenne 2016: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2017.
  8. 8.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.