3.6.3 Incidenten

In het kort: Het wegvallen van het toerisme door de coronamaatregelen leidde tot een afname in het aantal gemelde cannabisincidenten in 2020 en 2021 bij de Monitor Drugsincidenten, vooral in de regio Amsterdam, waar toeristen doorgaans een groot deel van de patiëntenpopulatie beslaan. Bij het NVIC was in 2021 cannabis de drug met het hoogste aantal telefonisch gemelde blootstellingen bij personen van 13 jaar en ouder. Het Euro-DEN Plus project verzamelt gegevens over drugsgerelateerde spoedgevallen van een netwerk van ziekenhuizen in 20 Europese landen. Na heroïne (22%) en cocaïne (19%) was cannabis (17%) de stof die het vaakst betrokken was bij acute drugsintoxicaties in deze landen.

Snel naar:

Monitor Drugsincidenten

In 2021 werden in totaal 3.984 drugsincidenten geregistreerd. Het gebruik van cannabis werd bij 861 (22%) van de incidenten gemeld, waarvan 67% als enige gebruikte drug (monogebruik) met of zonder alcohol. Bij de overige incidenten was cannabis in combinatie met één of meer andere drugs gebruikt, meestal met cocaïne (38%), amfetamine (16%), ecstasy (14%) en/of GHB (13%).

Kenmerken patiënten en incidenten gerelateerd aan gebruik van cannabis

• Het wegvallen van het (internationaal) toerisme door de coronamaatregelen leidde tot een sterke afname in het aantal gemelde cannabisintoxicaties in 2020 en 2021, vooral in de regio Amsterdam, waar toeristen doorgaans een groot deel van de patiëntenpopulatie beslaan. Onder Nederlands ingezetenen bleef het aandeel intoxicaties met cannabis stabiel.
• In 2021 werd 24% van de geregistreerde incidenten met cannabis gemeld door ambulancediensten, 26% door MDI-ziekenhuizen, 28% door LIS-ziekenhuizen, 2% door EHBO-diensten en 16% door forensisch artsen.
• Incidenten die worden geregistreerd bij de MDI worden ingedeeld naar de mate van intoxicatie (licht, matig of ernstig). In het LIS wordt de mate van intoxicatie niet bijgehouden. In 2021 waren de meeste patiënten op de SEH (40%) ernstig onder invloed na het gebruik van cannabis. Veelvoorkomende klachten bij een ernstige intoxicatie zijn onder andere bewustzijnsverlies, psychoses en ernstige agitatie. Daarnaast was 28% matig onder invloed met klachten als paniekaanvallen die behandeling met rustgevende middelen behoeven en flauwvallen. Tot slot was 36% licht onder invloed waarbij klachten werden gerapporteerd als misselijkheid, duizeligheid en (lichte) angsttoestanden. In deze gevallen gingen de klachten vanzelf over.
• Bij 53% van de in 2021 geregistreerde incidenten met cannabis als enige gebruikte drug werd ook alcohol gebruikt.
• De mediane leeftijd van patiënten met een cannabis-intoxicatie bedroeg in 2021 27 jaar. Ter vergelijking: de mediane leeftijd van de gemiddelde patiënt die werd gezien voor een drugsintoxicatie bedroeg 31 jaar.

Tabel 3.6.1     Incidenten met cannabis als enige drug geregistreerd door de Monitor Drugsincidenten (MDI) en het Letsel Informatie Systeem (LIS), 2020.

Verkeersongevallen met cannabis

In 2022 heeft VeiligheidNL onderzoek gedaan naar middelengebruik (alcohol, drugs en rijgevaarlijke medicijnen) onder verkeersslachtoffers in de periode 2012-2021. Er zijn gegevens verzameld bij de SEH’s van 14 LIS-ziekenhuizen ​[2]​. De hieronder genoemde cijfers zijn een ondergrens van het werkelijke aantal verkeerslachtoffers dat cannabis heeft gebruikt, omdat er op de SEH-afdeling niet altijd wordt gevraagd naar middelen- of medicijngebruik voorafgaand aan een ongeval. Sommige percentages zijn gebaseerd op kleine aantallen en moeten daarom voorzicht worden geïnterpreteerd.

• Cannabis is de meest gebruikte drug bij verkeersslachtoffers op de SEH van LIS-ziekenhuizen.
• Van alle 7.179 verkeersslachtoffers op de SEH tussen 2012 en 2021 die alcohol en/of drugs hadden gebruikt voorafgaand aan het ongeval (inclusief passagiers en voetgangers), had 2,2% (n=155) cannabis gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,7% (n=48) gebruikte uitsluitend cannabis.
• Van alle verkeersslachtoffers op de SEH die voorafgaand aan het ongeval alcohol en/of drugs hadden gebruikt (2012-2021), was 20,0% (n=1.434) bestuurder van een gemotoriseerd voertuig. Van hen had 3,7% (n=53) cannabis gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 1,5% (n=22) had uitsluitend cannabis gebruikt.
• Van alle verkeersslachtoffers op de SEH die voorafgaand aan het ongeval alcohol en/of drugs hadden gebruikt (2021-2021) was 72,8% fietser (inclusief elektrische fietsers) (n=5.224). Van hen had 1,5% (n=76) cannabis gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,3% (n=14) had uitsluitend cannabis gebruikt.

Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) voorziet artsen en andere hulpverleners van informatie over de mogelijke gezondheidseffecten en behandeling van acute vergiftiging ​[3]​.

• In 2021 was cannabis de drugs met het hoogste aantal telefonisch gemelde blootstellingen bij personen van 13 jaar en ouder (232 blootstellingen). Dit is vrijwel gelijk met het aantal telefonisch gemelde blootstellingen in 2020 (233 blootstellingen).
• Naast de telefonische raadplegingen kunnen ook risicoanalyses via de website www.vergiftigingen.info uitgevoerd worden. Deze website is vrij toegankelijk. Cannabisproducten stonden hier op de vierde plaats met 355 risicoanalyses, na MDMA, cocaïne en amfetamine.

Cannabisintoxicaties in Europa

Het Euro-DEN Plus project verzamelt gegevens over drugsgerelateerde spoedgevallen van een netwerk van ziekenhuizen in Europa. Gegevens werden verzameld over 23,947 geregistreerde acute intoxicaties aan 32 ziekenhuizen in 20 Europese landen (exclusief Nederland) over een periode van 4 jaar (2014-2017) ​[4]​. Nederland is in 2018 begonnen gegevens in 2 centra te verzamelen.

• Na heroïne (22%) en cocaïne (19%) was cannabis (17%) de stof die het vaakst betrokken was bij acute drugsintoxicaties in deze 20 Europese landen.
• Vooral onder tieners was er een groot aantal drugsgerelateerde spoedgevallen waarbij cannabis een rol speelde (er kunnen meerdere middelen en rol spelen bij een drugsgerelateerd spoedgeval). In de jongste leeftijdsgroep (<19 jaar) was het percentage incidenten met cannabis (42%) hoger dan in de leeftijdsgroep 19-60 jaar (ongeveer 15%) als ook in de leeftijdsgroep van 60 en ouder (ongeveer 14%).
• Een trendanalyse toont aan dat het aantal cannabisintoxicaties tussen 2014 en 2016 licht afnam, maar vervolgens in weer 2017 toenam.

Aanvullende informatie