HomeEcstasy (MDMA)6.3.3 Studenten

6.3.3 Studenten

In het kort: Het gebruik van ecstasy (XTC) onder 16- tot 18-jarige mbo- en hbo-studenten schommelde tussen 2015 en 2021 rond de 9% (ooitgebruik). Onder hbo- en wo- studenten van 16 jaar en ouder is het ecstasygebruik onveranderd gebleven tussen 2021 en 2023 (3-4% laatste-maand-gebruik). In Amsterdam is het laatste-jaar-gebruik van ecstasy onder mbo-studenten afgenomen tussen 2016 en 2021 van 15,1% naar 8,6%.

Snel naar:

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder mbo- en hbo-studenten in deze leeftijdsgroep met de landelijke Middelenmonitor mbo-hbo ​[1–4]​​. Deze monitor onderzocht in 2017, 2019 en 2021 het ecstasygebruik onder 16-18-jarige studenten van het mbo en het hbo. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[3]​. In 2023 heeft een nieuwe dataverzameling plaatsgevonden. Dit keer zijn alleen mbo-studenten meegenomen in het onderzoek. De resultaten van deze meting worden in 2024 gepubliceerd.

Daarnaast wordt sinds 2021 elke twee jaar grootschalig onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (hbo en wo). Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs (MMMS) is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (zie bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[5,6]​. In 2023 namen 32.000 studenten (≥16 jaar) deel, verdeeld over 24 onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs (13 hbo-instellingen en 11 universiteiten) verspreid over heel Nederland ​[7]​. Met de tweede meting van de MMMS worden cijfers van de eerste meting (2021) geactualiseerd, vindt op onderdelen verdieping plaats ten opzichte van de eerste meting, en worden vergelijkingen gemaakt met de eerste meting.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse mbo-scholen (bijlage B8). De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 mbo-studenten ( 16 jaar) van acht mbo-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek ​[8]​. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet goed vergelijkbaar.

Studenten van het mbo en hbo

De Middelenmonitor mbo-hbo gaf voor het ecstasygebruik onder 16-18-jarige mbo- en hbo-studenten in 2021 het volgende beeld ​[3]​:

  • In 2021 gebruikten minder dan één op de tien mbo- en hbo-studenten ooit ecstasy in het leven (9,1%).
  • Het gebruik van ecstasy ooit in het leven is vrij constant sinds 2015. Het ooitgebruik van ecstasy is in 2021 (9,1%) wat hoger dan in 2019 (7,3%) maar het verschil is niet significant.
  • Het gebruik van ecstasy onder mbo- en hbo-studenten in de afgelopen maand ligt sinds 2015 rond de 3%, met uitzondering van 2017 toen het gebruik op een lager niveau lag (2,1%) vergeleken met 2,7% in 2021.
  • Het percentage 16-jarige mbo-studenten dat ooit ecstasy heeft gebruikt (5,5%) verschilt niet significant van het percentage 16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo) (5,2%).
  • Onder 17- en 18-jarigen lijkt het gebruik van ecstasy onder mbo-studenten wat hoger dan onder hbo-studenten, maar de verschillen zijn niet significant.

Studenten van het hbo en de universiteit

Onderstaande resultaten zijn afkomstig uit de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs (MMMS) ​[7]​. Het onderzoek kent enkele methodologische beperkingen, zoals een laag responspercentage (6,5% in 2023) en onder-/oververtegenwoordiging van bepaalde groepen. Door weging is de data meer representatief gemaakt. Er kan echter niet worden uitgesloten dat de resultaten vertekend zijn en daarmee niet representatief voor de totale studentenpopulatie in Nederland. De resultaten moeten dus voorzichtig worden geïnterpreteerd. De MMMS gaf voor het ecstasygebruik onder hbo- en wo-studenten van 16 jaar en ouder in 2023 het volgende beeld:

  • Ecstasy is na cannabis de meest gebruikte drug. Eén op de vijf (21%) studenten gebruikte ecstasy ooit in het leven. Een kleiner deel (14%) gebruikte ecstasy in het afgelopen jaar. Het gebruik in de laatste maand kwam voor onder 4% van de ondervraagde studenten.
  • Het laatste-maand-gebruik is in 2023 vergelijkbaar met de eerste meting in 2021 (3%).
  • Ecstasygebruik komt in sommige groepen meer voor dan in andere groepen. De analyses (gecorrigeerd voor de mogelijke invloed van gender, leeftijd, herkomst, onderwijstype en onderwijsvorm) laten het volgende beeld zien:
    • Gender, migratieachtergrond en opleidingsvorm hangen samen met laatste-maand-ecstasygebruik. Ten opzichte van mannen is er onder vrouwen minder vaak sprake van ecstasygebruik (4% versus 3%). Ten opzichte van studenten zonder migratieachtergrond komt onder internationale studenten ecstasygebruik minder vaak voor (4% versus 3%). Ten opzichte van voltijd studenten komt onder niet-voltijd studenten ecstasygebruik minder vaak voor (4% versus 2%).
    • Er zijn geen verschillen in ecstasygebruik naar leeftijd (16 t/m 21 jaar, 22 t/m 25 jaar, 16 t/m 29 jaar en 30 jaar en ouder) en onderwijstype (hbo, wo).

Mbo-studenten in Amsterdam

Ook in de Monitor Antenne Amsterdam wordt het ecstasygebruik van mbo-studenten uitgevraagd ​[8]​. Het is van belang om op te merken dat het hier om een oudere leeftijdsgroep (gemiddeld 19,0 jaar) gaat dan in de hierboven genoemde mbo-hbo monitor (gemiddeld 17,3 jaar). De percentages zijn daarom niet een op een vergelijkbaar.

  • In 2021 had een op de acht mbo-studenten in Amsterdam ervaring met het gebruik van ecstasy (13,0%).
  • Bijna een op de tien gaf aan in het afgelopen jaar ecstasy te hebben gebruikt (8,6%).
  • Het gebruik van ecstasy in de laatste vier weken was 2,9%.
  • Het laatste-jaar-gebruik van ecstasy is sinds de laatste meting onder mbo-studenten in Amsterdam afgenomen van 15,1% in 2016 tot 8,6% in 2021.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  2. 2.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  3. 3.
    Monshouwer K, Tuithof M, Van Dorsselaer S. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2021. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
  4. 4.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  6. 6.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport II Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–123.
  7. 7.
    Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, Van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023. RIVM en Trimbos-instituut; 2023.
  8. 8.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.