6.3.4 Uitgaande jongeren en jongvolwassenen

In het kort: Ecstasy is na cannabis de meest gebruikte drug onder jongeren die uitgaan. Van de jongeren uit het Grote Uitgaansonderzoek heeft meer dan de helft heeft het middel ooit gebruikt. Dit aandeel ligt al minstens 5 jaar op dit niveau. Hoewel het gebruik al een aantal jaren op hetzelfde niveau ligt, lijkt er wel sprake van een hogere mate van acceptatie onder uitgaanders dan enkele jaren geleden. De meeste uitgaanders (meer dan 80%) gebruiken het middel enkele keren per jaar. Het middel wordt voornamelijk gebruikt festivals en in nachtclubs, hoewel ecstasy door sommige jongeren ook op andere locaties gebruikt wordt. Dit blijkt uit zowel landelijke surveys als lokale studies in de Randstad.

Snel naar:

Uitgaanders in Nederland

In Het Grote Uitgaansonderzoek (HGU) 2020 ​[1]​ is het middelengebruik in kaart gebracht van 4.824 uitgaande jongeren en jongvolwassenen van 16-35 jaar die in het afgelopen jaar tenminste één keer een festival of club hebben bezocht.

• Iets meer dan de helft (53,9%) van de uitgaanders had ooit ecstasy gebruikt en de meesten van hen (43,9%) gebruikten ook in het afgelopen jaar (tabel 6.3.5). Het percentage laatste-jaar-gebruikers in dit onderzoek niet veel lijkt te verschillen van dat in Het Grote Uitgaansonderzoek in 2016 (44,0% vs. 46,2%) (Monshouwer et al., 2016).
• Van de deelnemers die ecstasy in het afgelopen jaar hadden gebruikt, nam 15,3% het eenmalig in dat jaar, 65,7% nam het middel een paar keer per jaar maar minder dan maandelijks, 14,0% eens per maand. De overige 5% van de respondenten nam ecstasy een paar keer per maand of vaker.
• Op een uitgaansdag namen gebruikers gemiddeld 1,7 ecstasypil. Dat is gemiddeld meer dan het aantal pillen op een niet-uitgaansdag (1,2 pillen), maar het aantal respondenten dat ecstasy gebruikt op een dag dat men niet uitgaat is relatief klein (26,3% van het totale aantal gebruikers).
• Vrouwen gebruiken minder veel dan mannen, Op een uitgaansdag gebruikte ongeveer de helft (48%) van de vrouwen maximaal één pil, versus één op de drie mannen (29%). Zwaarder gebruik tijdens het uitgaan, meer dan twee pillen kwam vaker voor onder mannen (19%) dan onder vrouwen (7%).
• Ecstasy is een typische partydrug. Op de vraag waar ecstasygebruikers tijdens het uitgaan het jaar voor het begin van de coronacrisis het meest gebruikten, noemde 90% een festival, op afstand gevolgd door een club (32%), thuis of bij vrienden thuis (32%) of op een huisfeestje (31%).
• De frequentie van feest/festival- en clubbezoek hangt samen met de kans om ecstasy te gebruiken. Hoe vaker men een festival bezoekt, hoe groter de kans dat uitgaanders in het laatste jaar ecstasy gebruikten.
• In HGU 2020 is respondenten ook gevraagd of zij zelf vonden dat zij te vaak of teveel ecstasy gebruikten en of zij wilden minderen of stoppen met het gebruik van ecstasy. Een klein aandeel van uitgaanders die ecstasy in het afgelopen jaar gebruikte vond dat zij zelf te veel of te vaak gebruikte (16,1%), Het aandeel gebruikers dat wilde minderen (13,0%) of wilde stoppen (5,0%) lag echter nog lager. Meer frequente dan niet-frequente gebruikers wilden minderen (28,6% versus 9,4%). Dit verschil werd niet gevonden bij de vraag of gebruikers wilden stoppen: 4,0% van frequente gebruikers en 5,3% van niet-frequente gebruikers gaf aan te willen stoppen.
• Naar aanleiding van de discussie over de mate van normalisering van ecstasygebruik onder uitgaanders is in het Grote Uitgaansonderzoek 2020 ook aandacht besteed aan de mate van acceptatie rondom het gebruik van ecstasy. Het overgrote deel van de gebruikers van ecstasy keurt hun eigen gebruik goed (84,8%); slechts 6,7% van gebruikers keurt hun eigen gebruik van ecstasy af.
• De meeste uitgaanders denken dat het gebruik van ecstasy meer geaccepteerd is dan 5 jaar geleden (83,1%), slechts 4,4% denk dat het gebruik van ecstasy minder geaccepteerd is. Uitgaanders die ecstasy gebruiken denken vaker dat ecstasy meer geaccepteerd in vergelijking met 5 jaar geleden dan uitgaanders die ecstasy niet gebruiken. Als het gaat om acceptatie in de Nederlandse samenleving denkt een groot deel van de uitgaanders dat ecstasy geaccepteerd is (62,6%), een veel kleiner aandeel denkt dat het niet geaccepteerd is (21,3%).

Uitgaanders in Amsterdam en Gooi en Vechtstreek

De Antenne-monitor volgt het middelengebruik in het Amsterdamse uitgaansleven en in de regio Gooi en Vechtstreek via vragenlijsten onder wisselende groepen jongeren en jongvolwassenen.

• In de Antenne-monitor van 2018 werden cafébezoekers ondervraagd ​[3,4]​. In Amsterdam had de helft van de ondervraagde cafébezoekers ecstasy gebruikt in het afgelopen jaar en een kwart in de afgelopen maand, ongeveer even veel als in 2014. De helft van de laatste-jaar-gebruikers gebruikte niet meer dan viermaal per jaar; 10% verklaarde vaker dan tienmaal per jaar te gebruiken. Een achtste van de respondenten vond het eigen gebruik te veel. Etniciteit en bezigheid (werkend of studerend) bleken niet van invloed op gebruik. Wel hadden cafébezoekers woonachtig in Amsterdam ongeveer anderhalf keer vaker ooit of het afgelopen jaar ecstasy gebruikt dan mensen van buiten Amsterdam ​[3]​.
• Van de cafébezoekers uit de Gooi en Vechtstreek in 2018 gaf 32,5% aan ecstasy in het afgelopen jaar te hebben gebruikt en 14,1% deed dit in de afgelopen maand. Meer dan twee derde van de laatste-jaar-gebruikers gebruikten hooguit viermaal per jaar ecstasy; 8.3% verklaarde vaker dan tienmaal per jaar ecstasy te gebruiken. Een tiende van de respondenten vond het eigen gebruik te veel.

In de Antenne-monitor worden ook kwalitatieve gegevens van sleutelfiguren uit het uitgaansleven verzameld ​[5]​.

• In 2018 en 2019 signaleerden sleutelfiguren dat ecstasy nog steeds het meest populaire stimulerende middel is in het Amsterdamse uitgaansleven ​[3]​. Wel is vanaf 2014 een licht dalende trend opgetreden in de populariteit van ecstasy, al laten cijfers uit de hiervoor genoemde surveys dit niet zien. Sleutelfiguren in Amsterdam merken op dat de belangstelling voor ecstasy onder langgebruikers geleidelijk afneemt. Bijwerkingen worden na langer gebruik heviger, terwijl de euforische effecten juist afnemen ​[3,5]​.
• In elk panelnetwerk in Amsterdam worden nog steeds regelmatige gebruikers van ecstasy aangetroffen. Het ecstasygebruik in Amsterdam hangt volgens sleutelfiguren sterk af van de setting. Op dance-feesten of massale festivals is gebruik normaler. Anonimiteit is daarbij van belang. In clubs of andere gelegenheden waar men dicht op elkaar staat, vinden jongeren hun uiterlijk belangrijk en gaat het om ‘’zien en gezien worden’’. Ecstasygebruik is daar minder goed mee te verenigen ​[3]​.
• In de regio Gooi en Vechtstreek wordt volgens sleutelfiguren ecstasy gebruikt op huisfeesten van vooral de bovenklasse. Ook onder jongeren die een avond uitgaan in Amsterdam is de drug populair ​[4]​.

Uitgaanders in Den Haag

In het Haags Uitgaansonderzoek 2019, een uitgaansonderzoek van GGD Haaglanden, is het middelengebruik van 519 uitgaande jongeren en jongvolwassenen van 15-35 jaar op vier Haagse uitgaanslocaties in kaart gebracht ​[6]​. Deze studie combineert eveneens een enquête met panelinterviews met sleutelfiguren uit het Haagse uitgaansleven. Volgens de panelleden in Den Haag is het gebruik van ecstasy het afgelopen jaar gelijk gebleven, maar is het gebruik wel steeds meer geaccepteerd.

• In 2019 had 61% van de deelnemers aan de vragenlijst ervaring met ecstasy en 50% gebruikte het in het afgelopen jaar.
• Ondanks het signaal van de panelleden dat het gebruik hetzelfde is gebleven, liggen de percentages echter hoger dan in 2014 en 2017. Ongeveer de helft van de deelnemers van de Haagse surveys in 2014 en 2017 had ooit ecstasy gebruikt. In 2017 lag het gebruik in het afgelopen jaar op 36%. Omdat het een iets andere doelgroep betreft kunnen de percentages echter niet een-op-een vergeleken worden.
• De uitgaanders in Den Haag zijn zich bewust van de negatieve gevolgen van ecstasy, maar die wegen volgens hen niet op tegen de positieve effecten.

Tabel 6.3.5        Gebruik van ecstasy onder uitgaande jongeren en jongvolwassen^IV

Aanvullende informatie