Hoeveel jongeren uit kwetsbare groepen gebruiken ketamine?

In het kort: Er is nog weinig bekend over het gebruik van ketamine in kwetsbare groepen jongeren. Relatief weinig jongeren in Justitiële Jeugdinrichtingen en in de brede, regionale jeugdzorg gebruiken ketamine. Onder groepen risicojongeren lijkt ketamine populairder te worden, maar gaat het meestal om een enkeling of kleine subgroep.

Snel naar:
Jongeren in Justitiële Jeugdinrichtingen
Jongeren in de jeugdzorg
Groepen risicojongeren

Wat verstaan we onder kwetsbare groepen jongeren?

 Op deze pagina bespreken we een aantal onderzoeken over het middelengebruik binnen ‘kwetsbare groepen jongeren’. Wij gebruiken de term ‘kwetsbare groepen jongeren’ om aan te duiden dat het hier gaat om groepen jongeren die een grotere kans hebben op problemen met en door middelengebruik ​[1]​. Dit komt door een opeenstapeling van verschillende risicofactoren binnen deze groepen. Omgevingsfactoren spelen hierbij de belangrijkste rol, vaak in wisselwerking met persoonlijke risicofactoren. Het kan bijvoorbeeld gaan om problemen in de gezinssituatie, schoolgerelateerde problemen of gedragsproblemen. Jongeren in de jeugdzorg of in jeugddetentie zijn voorbeelden van groepen waarin vaak zo’n opeenstapeling van risicofactoren speelt.

Hoeveel jongeren in de Justitiële Jeugdinrichtingen gebruiken ketamine?

Bijna één op de zeven jongeren die in een Justitiële Jeugdinrichting verblijven hebben ooit ketamine gebruikt

In 2022 had bijna één op de zeven jongeren die verblijven in Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI) ooit ketamine gebruikt (14%) en geen van hen deed dit in de laatste maand ​[2]​.

Van de jongeren in een JJI die vaker dan één keer in hun leven ketamine hadden gebruikt (n = 13), deden de meesten dit voordat ze in de inrichting werden geplaatst. Daarna zijn ze minder gaan gebruiken. 

Hoeveel jongeren in de jeugdzorg gebruiken ketamine?

Geen landelijke gegevens bekend over gebruik van ketamine onder jongeren in de jeugdzorg

Er zijn geen landelijke gegevens bekend over het ketaminegebruik onder jongeren in de (residentiële) jeugdzorg. Wel zijn er regionale gegevens over ketaminegebruik onder jongeren in de brede jeugdzorg in Amsterdam en in de Gooi- en Vechtstreek. Deze jongeren worden ambulant begeleid, wonen op een leefgroep of ontvangen pleegzorg. In 2019 hadden vier van de onderzochte jongeren in Amsterdam ooit ketamine gebruikt (3%) ​[3]​. Slechts 1 jongere (4%) uit de Gooi- en Vechtstreek had in 2019 ooit ketamine gebruikt ​[4]​. Het ging in deze onderzoeken om een kleine steekproef, waardoor deze resultaten voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd. 

Hoe ziet het ketaminegebruik in groepen risicojongeren eruit?

Wie vallen er onder groepen risicojongeren?

Een groep risicojongeren is volgens de Antenne Regiomonitor een jongeren- en/of vriendengroep waarbij er al sprake is van middelengebruik en minimaal één van de volgende drie problemen speelt:

• Problematisch of overmatig drugsgebruik;
• Meervoudige problematiek in de omgeving van de jongeren (bijvoorbeeld binnen de familie, schoolsituatie of vriendengroep);
• Overlast of criminaliteit.

De problemen hoeven niet bij alle jongeren in de jongerengroep voor te komen. Deze jongerengroepen worden soms ook wel aangeduid als ‘kansarme jeugd’, ‘probleemjeugd’ of ‘hangjeugd’ ​[5]​.

Ketaminegebruik komt in de helft van de groepen risicojongeren voor

In 2024 kwam in de helft van de onderzochte groepen risicojongeren (16 van de 32) ketaminegebruik voor ​[5]​. In het merendeel van de groepen waarin ketamine werd gebruikt (13 van de 16) gebruikte een enkeling tot maximaal een kwart in de groep ketamine. In twee groepen risicojongeren gebruikte een kwart tot de helft en in één groep gebruikte de helft tot driekwart van de jongeren. Er waren geen groepen risicojongeren waarbij meer dan driekwart van de jongeren gebruikte.

Ketamine wordt met name gebruikt door jongeren van Nederlandse komaf (12 groepen, tegenover 4 groepen van niet-Nederlandse komaf).

Ketaminegebruik lijkt populairder geworden onder groepen risicojongeren

De jongerenwerkers gaven aan dat in zeven (van de 16) groepen risicojongeren het gebruik van ketamine niet veranderde in het laatste jaar. In drie van de groepen nam het ketaminegebruik af. In zes groepen nam het ketaminegebruik volgens de jongerenwerkers toe.

Ten opzichte van de vorige meting zien jongerenwerkers in sommige groepen een daling in gebruik, maar in een groter aantal groepen juist een toename. Het middel lijkt dus populairder te worden.

Ketamine wordt vooral in het weekend als uitgaansdrug gebruikt

Ketamine wordt onder groepen risicojongeren vooral gebruikt in het weekend en tijdens het uitgaan. Dit sluit aan bij resultaten uit een ander onderzoek, waaruit bleek dat ketamine een populaire drug is onder uitgaanders.

Experimenteren kan leiden tot problematisch gebruik

Jongerenwerkers maken zich zorgen over het gemak waarmee jongeren met ketamine experimenteren, ook op doordeweekse avonden. In sommige gevallen leidt dit tot problematisch gebruik, met lichamelijke (blaas)klachten. Jongerenwerkers geven ook aan dat zij zien dat sommige risicojongeren het middel gebruiken vanwege het verdovende en dissociatieve effect. Eén jongerenwerker vermoedt dat jongeren het middel ook inzetten om met angst of somberheid om te gaan.

Aanvullende informatie