Hoe vaak komen lachgasgerelateerde gezondheidsincidenten voor?

In het kort: Er is geen landelijk dekkende registratie van drugsgerelateerde incidenten, daardoor weten we niet hoeveel drugsgerelateerde incidenten er in Nederland zijn. De daling in het aantal geregistreerde lachgasincidenten die sinds 2022 zichtbaar is, zette zich verder door in 2023. Na een daling in het aantal telefonische informatieverzoeken over lachgas bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum in 2023, steeg het aantal informatieverzoeken weer in 2024. Bij een groot deel van de informatieverzoeken was sprake van problematisch lachgasgebruik.

Het exacte aantal drugsgerelateerde incidenten is niet bekend

We weten niet precies hoeveel drugsgerelateerde incidenten er landelijk zijn. We kunnen wel iets zeggen over met welke drugs er relatief vaak incidenten zijn, hoe dit over de jaren heen eventueel veranderd is, wat de aard van de incidenten is en wat de kenmerken zijn van de mensen met een incident. 

Aantal geregistreerde lachgasgerelateerde gezondheidsincidenten verder gedaald

In 2023 werden er 50 lachgasgerelateerde gezondheidsincidenten geregistreerd bij de Monitor Drugsincidenten (MDI) ​[1]​. Dat is minder dan 1% van het totaal aantal geregistreerde drugsincidenten door de MDI. De daling in het aantal lachgasincidenten die sinds 2022 zichtbaar is, zette zich hiermee verder door in 2023.

Uitleg over deze cijfers en meer informatie over de MDI vind je onder het kopje Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina.

Lachgasgerelateerde incidenten komen relatief vaak voor bij jongvolwassenen

Incidenten met lachgas werden ongeveer even vaak bij mannen als vrouwen gezien. Bij volwassenen kwamen incidenten met lachgas relatief vaak voor bij jongeren (18-24 jaar).

Hoe vaak zoeken hulpverleners informatie op over lachgas bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum?

Aantal informatieverzoeken over lachgas bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum gestegen in 2024

In 2024 deden hulpverleners 48 telefonische informatieverzoeken bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) ​[2]​. Dat is 2% van het totaal aantal telefonische informatieverzoeken voor (mogelijke) blootstellingen van mensen aan drugs en illegale middelen. Onder deze categorie vallen zowel klassieke drugs, als nieuwe psychoactieve stoffen (NPS).

Het aantal informatieverzoeken over lachgas daalde van 72 in 2022 naar 24 in 2023 en steeg toen weer naar 48 in 2024. Sinds 1 januari 2023 staat lachgas op lijst II van de Opiumwet. Dit betekent dat het vanaf die datum verboden is om lachgas te importeren, exporteren, verkopen of bezitten. Het NVIC denkt dat het verbod heeft geleid tot de afname in 2023 van het aantal telefonische informatieverzoeken over (mogelijke) blootstellingen aan lachgas. Het is niet duidelijk waarom het aantal informatieverzoeken in 2024 weer is gestegen.

Bij een groot deel van de informatieverzoeken over lachgas sprake van problematisch gebruik

In 2024 was bij een groot deel van de informatieverzoeken over lachgas sprake van problematisch gebruik. Dit betekent dat lachgas regelmatig werd gebruikt en/of lachgas in grote hoeveelheden werd gebruikt (50 ballonnen of meer per sessie). Bij ongeveer een kwart van de patiënten waarover het NVIC in 2024 werd geraadpleegd was er sprake van neurologische klachten.

Op de website www.vergiftigingen.info werden daarnaast 103 ernstberekeningen uitgevoerd voor lachgas. Een ernstberekening is een inschatting van de ernst van de intoxicatie op basis van een aantal gegevens. Zie Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina voor meer uitleg. Dat is 3% van het totaal aantal ernstberekeningen voor (mogelijke) blootstellingen van mensen aan drugs en illegale middelen. Het aantal ernstberekeningen voor lachgas is vergeleken met 2023 toegenomen, toen ging het om 52 ernstberekeningen.

Hoe vaak komen lachgasgerelateerde verkeersongevallen voor?

Lachgas verstoort de waarneming en het reactievermogen en handelingen met ballonnen in de auto kunnen de aandacht afleiden van het verkeer. Hierdoor is het niet veilig om tijdens en na het gebruik van lachgas deel te nemen aan het verkeer. Volgens cijfers van de politie is het aantal verkeersincidenten waarbij lachgas vermoedelijk een rol speelde de afgelopen jaren flink toegenomen, van 2652 in 2019 naar 5102 in 2020 ​​[3–5]​​.

Ook in 2021 lijken de cijfers stabiel hoog, 4860 incidenten in totaal. Het gaat dan bijvoorbeeld om incidenten waarbij sprake was van het rijden onder invloed, onveilig rijgedrag, maar ook om verkeersongelukken ​​[3]​​.

Het aantal verkeersongelukken waarbij lachgas vermoedelijk een rol speelde nam toe van 2019 naar 2020. Het gaat hierbij om ongelukken met blikschade (213 in 2019; 319 in 2020), maar ook om ongelukken met letsel (100 in 2019; 145 in 2020) en zelfs met dodelijke afloop (16 in 2019; 25 in 2020) ​​[3]​.

Een belangrijke kanttekening bij deze cijfers is dat niet met een blaas-, bloed- of speekseltest kan worden gemeten of iemand onder invloed is van lachgas. Bij de hierboven genoemde aantallen was er op enigerlei wijze sprake van lachgas. Het kan dan gaan om het daadwerkelijk gebruik, maar bijvoorbeeld ook dat er een tankje en/of ballonnen in een voertuig werden aangetroffen. Er kan dus niet met zekerheid worden vastgesteld of lachgasgebruik de directe aanleiding is geweest van deze incidenten.

De universiteit van Maastricht heeft samen met TNO en het LUMC in opdracht van de politie onderzocht of lachgas kan worden aangetoond in ademlucht en bloed ​​[6]​. Uit het onderzoek blijkt dat lachgasgebruik tot tenminste 60 minuten na inhalatie meetbaar is in ademlucht en bloed. Tevens blijkt uit het onderzoek dat het gebruik van lachgas de rijvaardigheid aantast. Het onderzoek concludeert dat het technisch haalbaar is een meetinstrument voor opsporing en handhaving te ontwikkelen.

Aanvullende informatie