HomeSlaap- en kalmeringsmiddelen10.3 Gebruik: jongeren en jongvolwassenen

10.3 Gebruik: jongeren en jongvolwassenen

10.3.1 Slaap- en kalmeringsmiddelengebruik onder scholieren regulier voortgezet onderwijs

Hoeveel scholieren gebruiken slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept?

In het kort: In 2023 had 10% van de 15-16-jarige scholieren ooit slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept gebruikt. Dit percentage lag hoger onder meisjes (13%) dan onder jongens (7,6%). Tussen 2003 en 2023 schommelde het ooitgebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept onder 15-16-jarige scholieren tussen 7% en 10%.  

Eén op de tien scholieren heeft ooit slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept gebruikt

In 2023 had 10% van de 15-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs ooit slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept gebruikt ​[1]​.

Meer meisjes dan jongens hebben ooit slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept gebruikt

Het percentage 15-16-jarige scholieren dat ervaring heeft met het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept lag in 2023 hoger onder meisjes (13%) dan onder jongens (7,6%).

Slaap- en kalmeringsmiddelengebruik zonder doktersrecept ooit in het leven schommelt tussen 7% en 10%

Tussen de eerste meting van 2003 en de laatste meting in 2023 schommelde het ooitgebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen onder 15-16-jarige scholieren tussen 7,2% en 10%. Het percentage 15-16-jarige scholieren dat ooit slaap- en kalmeringsmiddelen zonder doktersrecept heeft gebruikt lijkt vooral onder meisjes gestegen (van 8,3% in 2003 naar 13% in 2023).

Vragenlijstonderzoek onder scholieren

Cijfers over middelengebruik onder jongeren zijn afkomstig uit het Peilstationsonderzoek en het HBSC-onderzoek en worden gerapporteerd op de website ScholierenMonitor. Slaap- en kalmeringsmiddelen vallen buiten deze onderzoeken, maar worden wel meegenomen in een Europese studie waaraan ook Nederland deelneemt: het ESPAD-onderzoek (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs). Het onderzoek wordt sinds 1995 elke vier jaar uitgevoerd onder 15- en 16-jarige scholieren in ongeveer 40 landen. In 2023/2024 is het ESPAD-onderzoek voor de achtste keer uitgevoerd ​​[1]​. Nederland doet sinds 1999 mee aan het ESPAD-onderzoek. De Nederlandse dataverzameling is uitgevoerd door het Trimbos-instituut en vond tegelijkertijd plaats met het Peilstationsonderzoek scholieren in 2023. In Nederland deden 1.893 scholieren mee aan het ESPAD-onderzoek.

Op de pagina Slaap- en kalmeringsmiddelengebruik onder jongeren internationaal. staan van de meest recente meting de resultaten vermeld van de andere landen die data over slaap- en kalmeringsmiddelengebruik hebben verzameld.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    ESPAD-groep. Belangrijkste bevindingen van het Europees Scholierenonderzoek naar alcohol en andere drugs 2024 (ESPAD) [Internet]. Drugsagentschap van de Europese Unie (EUDA) ; 2025. Available from: https://www.euda.europa.eu/publications/data-factsheets/espad-2024-key-findings_nl

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.