HomeSlaap- en kalmeringsmiddelen10.3.3 Studenten

10.3.3 Studenten

In het kort: In 2021 had 4,5% van de studenten van het HBO en de universiteit in het afgelopen jaar slaap- of kalmeringsmiddelen oneigenlijk gebruikt, dat wil zeggen zonder recept van een arts. Bij de vrouwelijke studenten (5,2%) lag dit percentage hoger dan bij de mannelijke studenten (3,7%). Van de MBO-studenten in Amsterdam had 4,1% in het afgelopen jaar slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt zonder recept van een arts.

Snel naar:

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder MBO- en HBO-studenten in deze leeftijdsgroep met de Middelenmonitor MBO-HBO ​[1–4]​. Het gaat om een landelijk onderzoek. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[4]​. Het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen is in dit onderzoek echter niet uitgevraagd.

Daarnaast is in 2021 voor het eerst een grootschalig landelijk onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (HBO en WO). Ook deze monitor zal iedere twee jaar worden uitgevoerd. Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[5,6]​. In 2021 namen 28.442 studenten deel, verdeeld over 15 instellingen voor hoger onderwijs ​[6]​. Het middelengebruik werd vergeleken tussen studenten in het HBO en studenten op de universiteit.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse MBO-scholen (bijlage B8) ​[7,8]​. De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 MBO-studenten (> 16 jaar) van acht MBO-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar. Cijfers over middelengebruik zijn gebaseerd op gewogen data ​[8]​.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken, bijvoorbeeld HBO-studenten. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet vergelijkbaar.

De cijfers over het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen uit deze verschillende onderzoeken zijn samengevat in de tabel onderaan de pagina.

Studenten van het HBO en de universiteit

De Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs gaf het volgende beeld ​[6]​:

  • Van de studenten van het HBO en de universiteit samengenomen had 4,5% in het afgelopen jaar slaap- of kalmeringsmiddelen oneigenlijk gebruikt, dat wil zeggen zonder recept van een arts. Er werd hierin geen statistisch significant verschil gevonden tussen studenten van het HBO (4,6%) en de universiteit (4,3%).
  • Vrouwelijke studenten (5,2%) hadden vaker dan de mannelijke studenten (3,7%) in het afgelopen jaar oneigenlijk slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt zonder recept van een arts.
  • Het oneigenlijk gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen kwam vaker voor onder studenten tussen de 26 en 29 jaar (5,7%) vergeleken met studenten tussen de 16 en 21 jaar (3,9%).
  • Het gebruik lag onder internationale studenten (6,0%) hoger dan onder Nederlandse studenten zonder migratieachtergrond (4,3%).
  • Het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen lag hoger onder studenten die zich als LHBTQ+ omschrijven (6,5%) dan studenten die zich niet als LHBTQ+ omschrijven (4,1%).
  • Het gebruik onder studenten met belemmerende concentratie-, lees- of rekenproblemen (7,3%) lag hoger dan onder studenten die geen belemmerende problemen ondervinden (4,3%).
  • Ook onder studenten die een belemmerde psychische aandoening (9,7%) hadden lag het oneigenlijk gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen hoger dan onder studenten die geen belemmerende psychische aandoeningen hadden (4,0%).

MBO-studenten in Amsterdam

In 2021 had 7,2% van de MBO-studenten in Amsterdam slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt, in 2016 lag dit percentage op 11,8% (zie onderstaande tabel) ​[7,8]​. Het ging daarbij om zowel het gebruik mét recept, als het gebruik zonder recept.

  • In 2021 had van de MBO-studenten in Amsterdam 3,2% in het afgelopen jaar zonder recept gebruikt, en had 4,1% slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt mét recept van een arts (zie onderstaande tabel) ​[8]​.
  • Van de MBO-studenten in Amsterdam die in 2021 in het afgelopen jaar medicijnen hadden gebruikt, wilde 7,5% daarmee stoppen of minderen ​[8]​. Behalve om gebruikers van slaap- of kalmeringsmiddelen (7,2%), ging het daarbij ook om gebruikers van ADHD-medicatie (6,4%), zware pijnstillers zoals oxycodon of fentanyl (5,0%), en antidepressiva (3,6%) ​[8]​.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  2. 2.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  3. 3.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  4. 4.
    Monshouwer K, Tuithof M, Van Dorsselaer S. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2021. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  6. 6.
    Dopmeijer JM, Nuijen J, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs: Deelrapport II: Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021.
  7. 7.
    Nabben T, Luijk SJ, Benschop A, Korf DJ. Antenne 2016: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2017.
  8. 8.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.