10.2.2 Gebruik onder groepen in de volwassen bevolking

In het kort: Het percentage laatste-jaar-gebruikers van slaap- en kalmeringsmiddelen lag in 2022 hoger onder vrouwen, ouderen en laagopgeleiden. 

Snel naar:

Geslacht

Anders dan bij het alcohol- en drugsgebruik, ligt het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen hoger onder vrouwen dan onder mannen. 

• In 2022 had van de vrouwen van 18 jaar en ouder 23,6% ooit slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt, vergeleken met 14,0% van de mannen. Het gebruik in het afgelopen jaar lag bij de vrouwen op 12,7% en bij de mannen op 6,4% (zie onderstaande tabel). 
• Dat vrouwen vaker gebruiken dan mannen, geldt eveneens voor het gebruik (ook) zonder recept. Hier lag het gebruik in het afgelopen jaar bij de vrouwen op 4,5% en bij de mannen op 2,7%. 

Leeftijd

• Van de 50-plussers heeft in 2022 ongeveer een op de vijf ooit slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt (21,4%), vergeleken met 14,1% onder de 18-29-jarigen en 17,7% onder de 30-49-jarigen (zie onderstaand figuur). 
• Het laatste-jaar-gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen was in 2022 bijna twee keer zo hoog onder 50-plussers (11,6%) als onder 18-29-jarigen (6,5%). Het gebruik onder 30-49-jarigen (8,2%) zat daar tussenin.
• Het laatste-jaar-gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen (ook) zonder recept was in 2022 hoger onder 18-29-jarigen (4,3%) dan onder 30-49-jarigen (3,2%). Het gebruik (ook) zonder recept onder 50-plussers (3,6%) zat daar tussenin, maar verschilde niet significant van de andere leeftijdsgroepen. Het laatste-maand-gebruik (ook) zonder recept verschilde niet tussen de leeftijdsgroepen.
• De gemiddelde leeftijd van de mensen die in het afgelopen jaar slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikten was 54,1 jaar. De gemiddelde leeftijd van de mensen die in het afgelopen jaar slaap- of kalmeringsmiddelen (ook) zonder recept gebruikten was 48,5 jaar.
• Lees meer over het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen onder jongeren en jongvolwassen op deze pagina.

Figuur 10.2.1       Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen in de bevolking van 18 jaar en ouder, naar leeftijdsgroep. Peiljaar 2020

Figuur 10.2.2       Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen (ook) zonder recept in de bevolking van 18 jaar en ouder, naar leeftijdsgroep. Peiljaar 2020

Opleidingsniveau

Onderstaande tabel toont het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen in het algemeen (met en zonder recept), naar opleidingsniveau.

• Laagopgeleide personen hebben in 2022 in het afgelopen jaar vaker slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt vergeleken met middelbaar- en hoogopgeleiden, 13,9% tegenover respectievelijk 8,9% en 8,1%. 
• Het laatste-jaar- en laatste-maand-gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen (ook) zonder recept was ongeveer gelijk onder laag, middelbaar en hoogopgeleiden.

Tabel 10.2.2        Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen in de bevolking van 18 jaar en ouder naar opleidingsniveau.

Herkomst

• Mensen met een Nederlandse herkomst hebben in 2022 vaker ervaring gehad met slaap- of kalmeringsmiddelen dan mensen met een niet-Europese herkomst, 19,6% tegenover 16,0% (zie onderstaande tabel).
• Ook het laatste-jaar-gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen was in 2022 hoger onder mensen met een Nederlandse herkomst (9,9%) dan onder mensen met een niet-Europese herkomst (8,2%).
• Het laatste-jaar-gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen (ook) zonder recept was hoger onder mensen met een Nederlandse (3,8%) en Europese herkomst (4,2%) dan onder mensen met een niet-Europese herkomst (2,2%). Het laatste-maand gebruik (ook) zonder recept was hoger onder mensen met een Nederlandse herkomst (1,9%) dan onder mensen met een niet-Europese herkomst (1,2%).

Tabel 10.2.4        Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen in de bevolking van 18 jaar en ouder naar migratieachtergrond^I. Peiljaar 2020

Stedelijkheid

• Het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen was 2022 in (zeer) sterk stedelijke gebieden en matig stedelijke gebieden dan in weinig/niet stedelijke gebieden. Dit geldt zowel voor het ooit- als laatste-jaar-gebruik (zie onderstaande tabel).
• Het laatste-jaar- en laatste-maand-gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen (ook) zonder recept was ongeveer gelijk onder mensen in (zeer) sterk stedelijke, matig stedelijke en weinig/niet stedelijke gebieden.  

Tabel 10.2.6        Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen in de bevolking van 18 jaar en ouder naar stedelijkheid^I. Peiljaar 2020

Werkenden

In 2023 heeft het Trimbos-instituut voor het eerst gegevens gepubliceerd over het middelengebruik onder werkenden versus niet-werkenden ​[1]​. Hiervoor zijn de gegevens gebruikt van de LSM-A van het peiljaar 2022.

Het laatste-jaar-gebruik van slaapmedicatie is lager onder werkenden dan onder niet-werkenden. Het is niet bekend of het gaat om het oneigenlijk gebruik van slaapmedicatie of om het gebruik op voorschrift van een arts.

Aanvullende informatie