4.8.1 Samenstelling

Wat is de samenstelling van de cocaïne die wordt verkocht op de Nederlandse drugsmarkt?

In het kort: Van alle drugsmonsters die in 2024 waren ingeleverd bij de testlocaties, werd 5,1% verkocht als cocaïne. Dit is vergelijkbaar met 2023. Van de cocaïnemonsters bevatte 94,3% ook echt cocaïne. In 2024 bevatte 65,8% van alle als cocaïne verkochte drugsmonsters alleen cocaïne, de overige monsters bevatten (ook) andere stoffen. De zuiverheid van cocaïne is sinds een hoogtepunt in 2022 met 74,2% in 2024 gedaald naar 68,8%, daarmee ligt de zuiverheid weer ongeveer op het niveau van 2020. Procaïne is het meest voorkomende versnijdingsmiddel, gevolgd door levamisol en fenacetine.

Eén op de twintig ingeleverde drugsmonsters is verkocht als cocaïne

In 2024 werden 944 drugsmonsters ingeleverd die zijn verkocht als cocaïne. Dit is 5,1% van het totaal aantal drugsmonsters (18.408) dat werd ingeleverd bij de testlocaties. Daarmee ligt het aandeel cocaïnemonsters ongeveer op hetzelfde niveau als in 2023 (5,2%). In de afgelopen tien jaar lijkt het aandeel ingeleverde cocaïnemonsters wat af te nemen ​[1]​. Volgens het DIMS kan deze daling een indicatie zijn dat de populariteit van cocaïne wat afneemt. Het kan echter ook een effect zijn van een al jarenlange overwegend pure markt waarin mensen niet altijd de noodzaak zien om cocaïne te laten testen. Daarnaast hebben cocaïnemonsters ook een relatief grote kans om tijdens drukte bij de testservices niet geanalyseerd te worden. Dit kwam in 2024 ook voor.

Meer dan negen op de tien cocaïnemonsters bevatten echt cocaïne

In 2024 bevatte het overgrote deel (94,4%) van de als cocaïne verkochte drugsmonsters ook echt cocaïne. Dit percentage is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Het percentage schommelde de afgelopen tien jaar tussen de 97,1% (in 2016 en 2017) en 93,3% (in 2022).

Cocaïnemonsters in Nederland bevatten gemiddeld 68% cocaïne

In 2024 hadden cocaïnemonsters die bij testlocaties werden ingeleverd een gemiddeld cocaïnegehalte van 68,2%. De helft van alle cocaïne-monsters had een cocaïnegehalte tussen de 63% en 78%. Het theoretisch maximaal haalbare cocaïnegehalte in cocaïne-monsters is 89%. Dit is omdat cocaïne-poeder in zoutvorm wordt gebruikt, maar het DIMS uitslagen in de base-vorm rapporteert.

Cocaïnegehalte iets lager dan voorgaande jaren

Het gemiddelde cocaïnegehalte in cocaïnemonsters is de afgelopen twee jaar gedaald van 74,2% in 2022 naar 68,2% in 2024 maar daarmee nog steeds hoog.

In de rest van Europa neemt het cocaïnegehalte in cocaïnemonsters toe. In 2023 lagen in de helft van de Europese landen de gemiddelde percentages tussen 66% en 81% ​[2]​. In een kwart van de Europese landen ligt het gemiddelde cocaïnegehalte onder de 66%, en in een kwart boven de 81%.

Cocaïne wordt relatief vaak versneden met andere stoffen

In 2024 bestond 65,8% van de cocaïnemonsters waarin ook echt cocaïne zat uit alléén cocaïne. Ter vergelijking, in 2023 bevatte 76,1% van alle cocaïnemonsters alléén cocaïne, zonder vervuilingen. In 2014 was slechts 17,1% van alle cocaïnemonsters vrij van vervuilingen. Vergeleken met andere middelen zoals ecstasy, amfetamine of ketamine wordt cocaïne nog wel relatief vaak versneden met andere stoffen.

Cocaïne wordt het vaakst versneden met procaïne en levamisol

In cocaïnemonsters waar in 2024 na analyse een versnijdingsmiddel in werd aangetroffen, ging het  in 11,8% van de gevallen om procaïne, in 11,6% van de gevallen om levamisol en in 9,1% van de gevallen om fenacetine. Ook cafeïne (4,0%) en lidocaïne 1,7%) werden aangetroffen. Procaïne heeft de afgelopen jaren de plaats van levamisol overgenomen als het belangrijkste versnijdingsmiddel van cocaïne. Dit komt mogelijk doordat procaïne goedkoop is en qua uiterlijk niet onderscheiden is van cocaïne. Het kan ook te maken hebben met de pijnstillende/verdovende werking van procaïne die gebruikers mogelijk prefereren en toeschrijven aan cocaïne.

Levamisol is een ontwormingsmiddel voor dieren. Wanneer iemand veel of vaak levamisol binnenkrijgt, kan dat gevaarlijk zijn (zie ook: Ziekte en sterfte). Het aandeel cocaïnemonsters met levamisol neemt over de jaren af. Ter vergelijking, in 2022 bevatte 26,4% van de cocaïnemonsters nog levamisol. In 2014 ging het nog om 73,6%.

In 2024 bestonden cocaïnemonsters waarin ook levamisol zat gemiddeld voor 12,8% uit levamisol. Cocaïne met meer dan 10% levamisol brengt een grotere kans op gezondheidsrisico’s met zich mee.

Cocaïnemonsters waar geen cocaïne in zit bevat het vaakst procaïne

In iets meer dan één op de twintig (5,7%) van de als cocaïne verkochte drugsmonsters zat geen cocaïne. In deze drugsmonsters werd het vaakst procaïne (18,6%, 8 keer), ketamine (16,3%, 7 keer) of lidocaïne (14,0%, 6 keer) gevonden. Procaïne wordt bij monsters die helemaal geen cocaïne bevatten hoogstwaarschijnlijk opzettelijk gebruikt om gebruikers te misleiden. Dit komt omdat het goedkoop is en het dezelfde lokale verdovende effecten heeft als cocaïne. Waarschijnlijk gaat het bij de andere stoffen om vergissingen van de verkoper of worden ze expres toegevoegd vanwege de hoge prijs van cocaïne ten opzichte van andere middelen.

Crack-cocaïne (basecoke) wordt nauwelijks ingeleverd bij testlocaties

In 2024 werden in totaal 59 monsters ingeleverd die waren verkocht als crack-cocaïne (basecoke). Dit is ongeveer 0,3% van het totaal ingeleverde aantal drugsmonsters (18.408) bij het DIMS. Vergeleken met 2023 (18 monsters) is dit aantal flink gestegen. In 2024 is er vanuit het DIMS een pilot gestart om via een netwerk van intermediairen, zoals veldwerkers, inzicht te krijgen in het gebruik van meer kwetsbare groepen. Hierdoor zijn er extra crack-cocaïne-monsters geanalyseerd, wat de toename kan verklaren.

Het basecokegehalte in 2024 lag gemiddeld op 76,7% (maximum 100%). Het gehalte van voorgaande jaren wordt hier niet besproken omdat het aantal monsters dusdanig laag was dat er geen betrouwbare schatting gemaakt kan worden.

Aanvullende informatie

Bronnen

1. 1.

   Hutten N, Smit-Rigter L. Jaarbericht DIMS 2024. Trimbos-instituut; 2025.
2. 2.

   European Drug Report 2025: Trends and Developments [Internet]. European Union Drugs Agency (EUDA); 2025. Available from: https://www.euda.europa.eu/publications/european-drug-report/2025_en