4.6.3 Incidenten

Snel naar:

In het kort: Het wegvallen van het toerisme leidde tot een afname in het aantal gemelde cocaïne-incidenten in 2020 en 2021 bij de Monitor Drugsincidenten, vooral in de regio Amsterdam, waar toeristen doorgaans een groot deel van de patiëntenpopulatie beslaan. Bij een meerderheid van de cocaïne-incidenten werd ook alcohol gebruikt. Bij het NVIC was in 2021 cocaïne de drug met het op één na hoogste aantal telefonische en online raadplegingen rondom blootstelling bij personen van 13 jaar en ouder.

Monitor Drugsincidenten

In 2021 werden in totaal 3.984 drugsincidenten geregistreerd ​[1]​. Het gebruik van cocaïne werd bij 708 (18%) van de incidenten gemeld, waarvan 47% als enige gebruikte drug (monogebruik) met of zonder alcohol. Bij de overige incidenten was cocaïne in combinatie met één of meer andere drugs gebruikt, meestal met GHB (30%), cannabis (29%), ecstasy (21%) en/of amfetamine (17%). De gegevens hieronder hebben uitsluitend betrekking op incidenten waarbij cocaïne-HCl (cocaïnepoeder of snuifcoke) was gebruikt (tenzij anders aangegeven). Het aantal incidenten met cocaïnebase (basecoke, crack) was te klein (24 gevallen) om als aparte groep te bespreken.

Kenmerken patiënten en incidenten gerelateerd aan gebruik van cocaïne

• In 2021 werd 13% van de 333 geregistreerde incidenten met cocaïne als enige gebruikte drug (met of zonder alcohol) gemeld door ambulancediensten, 26% door MDI-ziekenhuizen, 29% door LIS-ziekenhuizen, 2% door EHBO-diensten en 29% door forensisch artsen.
• Incidenten die worden geregistreerd bij de MDI worden ingedeeld naar de mate van intoxicatie (licht, matig of ernstig). In het LIS wordt de mate van intoxicatie niet bijgehouden. In 2021 waren de meeste patiënten die werden behandeld door ambulancepersoneel (45%) ernstig onder invloed na het gebruik van cocaïne. Veelvoorkomende klachten bij een ernstige intoxicatie zijn onder andere cardiovasculaire complicaties (bijvoorbeeld een extreem hoge hartslag en bloeddruk), flauwvallen en ernstige agressie. Daarnaast was 16% matig onder invloed met klachten als paniekaanvallen die behandeling met rustgevende middelen behoeven. Tot slot was 39% licht onder invloed waarbij klachten werden gerapporteerd als hartkloppingen en pijn op de borst. In deze gevallen gingen de klachten vanzelf over.
• Bij 60% van de in 2021 geregistreerde incidenten met cocaïne als enige gebruikte drug werd ook alcohol gebruikt.
• Patiënten met een cocaïne-intoxicatie zijn relatief oud. De mediane leeftijd van patiënten met een cocaïne-intoxicatie bedroeg in 2021 35 jaar. Ter vergelijking: de mediane leeftijd van de gemiddelde patiënt die werd gezien voor een drugsintoxicatie bedroeg 31 jaar.

Tabel 4.6.1           Incidenten met cocaïne als enige drug geregistreerd door de Monitor Drugsincidenten (MDI) en het Letsel Informatie Systeem (LIS), 2019.

Verkeersongevallen met cocaïne  

In 2022 heeft VeiligheidNL onderzoek gedaan naar middelengebruik (alcohol, drugs en rijgevaarlijke medicijnen) onder verkeersslachtoffers in de periode 2012-2021. Er zijn gegevens verzameld bij de SEH’s van 14 LIS-ziekenhuizen ​[2]​. De hieronder genoemde cijfers zijn een ondergrens van het werkelijke aantal verkeerslachtoffers dat cocaïne heeft gebruikt, omdat er op de SEH-afdeling niet altijd wordt gevraagd naar middelen- of medicijngebruik voorafgaand aan een ongeval. Sommige percentages zijn gebaseerd op kleine aantallen en moeten daarom voorzicht worden geïnterpreteerd.

• Cocaïne is, na cannabis, de op één na meest gebruikte drug bij verkeersslachtoffers op de SEH van LIS-ziekenhuizen.
• Van alle 7.179 verkeersslachtoffers op de SEH tussen 2012 en 2021 die alcohol en/of drugs hadden gebruikt (inclusief passagiers en voetgangers), had 1,1% (n=76) cocaïne gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,3% (n=19) gebruikte uitsluitend cocaïne.
• Van alle verkeersslachtoffers op de SEH die voorafgaand aan het ongeval alcohol en/of drugs hadden gebruikt (2012-2021), was 20,0% (n=1.434) bestuurder van een gemotoriseerd voertuig. Van hen had 3,1% (n=44) cocaïne gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,9% (n=13) had uitsluitend cocaïne gebruikt.
• Van alle verkeersslachtoffers op de SEH die voorafgaand aan het ongeval alcohol en/of drugs hadden gebruikt (2021-2021) was 72,8% fietser (inclusief elektrische fietsers) (n=5.224). Van hen had 0,5% (n=27) cocaïne gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,1% (n=5) had uitsluitend cocaïne gebruikt.

Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) voorziet artsen en andere hulpverleners van informatie over de mogelijke gezondheidseffecten en behandeling van acute vergiftiging ​[3]​.

• Blootstellingen aan cocaïne worden relatief vaak gemeld vergeleken met andere drugs.
• Het aantal telefonisch gemelde blootstellingen aan cocaïne bij personen van 13 jaar en ouder was 182 in 2021 (ten opzichte van 169 in 2020). In de categorie drugs was alleen het aantal gemelde blootstellingen aan cannabisproducten (232) hoger.
• Naast de telefonische raadplegingen kunnen ook risicoanalyses via de website www.vergiftigingen.info uitgevoerd worden. Cocaïne stond hier op de tweede plaats met 672 van in totaal 3541 risicoanalyses, na MDMA (899 analyses).
• In 2021 was er een (lichte) stijging in het aantal telefonische meldingen en online risicoanalyses voor cocaïne vergeleken met 2020 (respectievelijk 169 en 568) en 2019 (respectievelijk 171 en 472). Cocaïne staat al jarenlang in de top 3 van drugs met de meeste telefonisch gemelde blootstellingen.

Aanvullende informatie