NPS
HomeNPS8.3.2 Studenten

8.3.2 Studenten

In het kort: Een relatief kleine groep studenten gebruikt NPS. Het laatste-maand-gebruik van NPS varieert in 2021 van 0,1% (4-FA) tot 0,8% (3-MMC) onder MBO-HBO studenten, en van 0,1% (4-FA/4-FMP) tot 1,1% (2C-B) onder HBO-WO studenten. In de periode 2017-2021 is het gebruik van 2C-B onder studenten van het MBO en HBO toegenomen, en het gebruik 4-FA is in diezelfde periode flink gedaald. Onder studenten op de universiteit lijkt het NPS-gebruik in 2021 hoger te liggen dan onder HBO-studenten.

Snel naar:

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder MBO- en HBO-studenten in deze leeftijdsgroep met de Middelenmonitor MBO-HBO ​[1–3]​. Deze monitor onderzocht ook het NPS-gebruik onder 16-18 jarige studenten van het MBO en het HBO. Het gaat om een landelijk onderzoek. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[1]​.

Daarnaast is in 2021 voor het eerst een grootschalig onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (HBO en WO). Ook deze monitor zal iedere twee jaar worden uitgevoerd. Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (zie bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[4]​. In 2021 namen 28.442 studenten deel, verdeeld over 15 instellingen voor hoger onderwijs ​[5]​. Het middelengebruik werd vergeleken tussen studenten in het HBO en studenten op de universiteit, maar werd voor zowel 2C-B als 4-FA niet getoetst op statistische significantie.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse MBO-scholen (bijlage B8). De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 MBO’-studenten (> 16 jaar) van acht MBO-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar. Cijfers over middelengebruik zijn gebaseerd op gewogen data ​[6]​.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken, bijvoorbeeld HBO-studenten. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet vergelijkbaar.

De cijfers over het NPS-gebruik uit deze verschillende onderzoeken zijn samengevat in de tabellen onderaan de pagina.

Studenten van het MBO en HBO

De Middelenmonitor MBO-HBO gaf voor het NPS-gebruik onder 16-18 jarige MBO-HBO studenten in 2015, 2017, 2019 en 2021 het volgende beeld ​[1–3]​. In 2021 is gevraagd naar het gebruik van 2C-B, 3-MMC, 4-MMC en 4-FA.

  • Studenten van het MBO en HBO hebben meer ervaring met 2C-B dan met de andere NPS (zie onderstaande figuur). Het ooit-gebruik van 2C-B (3,1%) is ongeveer drie keer lager dan voor ecstasy (9,1%) en ongeveer evenveel als voor paddo’s (2,9%).
  • Als we kijken naar het laatste-maand-gebruik, dan is 3-MMC de meest gebruikte NPS (zie onderstaande figuur). Meer jongens dan meisjes hebben ervaring met 3-MMC in 2021.
  • Het ooit- en laatste-maand-gebruik van 2C-B is tussen 2017 en 2019 stabiel gebleven. Het laatste-maand-gebruik is in 2021 onveranderd ten opzichte van de voorgaande metingen, maar het ooitgebruik is wel toegenomen (zie tabel onderaan de pagina).
  • Het ooit-gebruik van 4-FA is significant gedaald van 1,9% in 2017 naar 0,5% in 2019 en 2021. 4-FA-gebruik is waarschijnlijk gedaald na gezondheidswaarschuwingen eind 2016 en het verbod van 4-FA op 25 mei 2017 (zie § 8.1).

Studenten van het HBO en de universiteiten

  • Minder dan een op de tien (8,6%) van de studenten gebruikte 2C-B ooit in het leven. Dit percentage ligt op de universiteit (11,0%) hoger dan in het HBO (6,8%).
  • Een kleiner deel (5,2%) gebruikte 2C-B in het afgelopen jaar en 1,1% gebruikte 2C-B in de afgelopen maand. Ook hier lag het gebruik bij studenten op de universiteit hoger dan bij studenten in het HBO.
  • Minder dan een op de twintig (3,5%) van de studenten gebruikte 4-FA ooit in het leven. Dit percentage ligt op de universiteit (4,3%) hoger dan in het HBO (3,0%).
  • Een kleiner deel (0,8%) gebruikte 4-FA in het afgelopen jaar en 0,1% gebruikte 4-FA in de afgelopen maand. Ook hier lijkt het gebruik bij studenten op de universiteit hoger te liggen dan bij studenten in het HBO.

Tabel 8.3.2           Percentage 2C-B-gebruikers onder studenten

MBO-studenten in Amsterdam

Ook in de Monitor Antenne Amsterdam wordt het NPS-gebruik van MBO-studenten uitgevraagd ​[6]​. Het is van belang om op te merken dat het hier om een oudere leeftijdsgroep (gemiddeld 19,0 jaar) gaat dan in de hierboven genoemde MBO-HBO monitor (gemiddeld 17,3 jaar). De percentages zijn daarom niet een op een vergelijkbaar.

  • De meest gebruikte NPS (ooitgebruik) was in 2021 2C-B (4,2%), gevolgd door 3-/4-MMC (2,1%), 4-FA/4-FMP en metoxetamine (MXE) (beiden 0,6%). Zie onderstaande tabel voor de ooitprevalentie van andere NPS.
  • In 2021 heeft van de MBO-studenten in Amsterdam 2% ervaring met 3-/4-MMC en ook 2% gebruikte in het afgelopen jaar. Het laatste-maand-gebruik is 1%. De gemiddelde startleeftijd is 18 jaar. Gemiddeld gebruikten de laatste-jaar-gebruikers vier keer in het afgelopen jaar 3-/4-MMC. Twee van hen (13% van de laatste-jaar-gebruikers) gaven aan te willen stoppen of minderen.
  • Het ooitgebruik van 4-FA/4-FMP, methylon, 5-APB/6-APB en 2-FMC/3-FMC/4-FMC is in 2021 lager dan in 2016. Het ooitgebruik van 2C-B bleef gelijk. Wel ligt het ooitgebruik van 3-MMC/4-MMC in 2021 hoger dan in 2016 (zie onderstaande tabel).

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  2. 2.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Factsheet: Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  3. 3.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  4. 4.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport II Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–123.
  6. 6.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.