8.3.3 Uitgaande jongeren en jongvolwassenen

In het kort: Het algemene beeld dat uit onderstaande bronnen naar voren komt is dat het NPS-gebruik hoger is onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen dan in de algemene bevolking. Het gebruik van 2C-B is in 2020 licht toegenomen, terwijl het gebruik van 4-FA verder is afgenomen, waardoor 2C-B tot de meest gebruikte NPS behoort in 2020. De prevalentie van 2C-B gebruik blijft niettemin lager dan dat van de meer gevestigde drugs, zoals ecstasy en amfetamine. Ook is het gebruik van 3-MMC in 2020 toegenomen.

Snel naar:

Uitgaanders in Nederland

In Het Grote Uitgaansonderzoek (HGU) 2020 ​[1]​ is het middelengebruik in kaart gebracht van 4.824 uitgaande jongeren en jongvolwassenen van 16-35 jaar die in het afgelopen jaar tenminste één keer een festival of club hebben bezocht.

• In 2020 lag het gebruik van de meeste NPS op enkele procenten (zie tabel hieronder). Uitzonderingen daarop waren 2C-B en 4F-A die al in de meting drie jaar daarvoor populair waren, en 4-MMC en 3-MMC.
• In 2020 hadden meer jongeren ervaring met 2C-B dan met 4-FA/4-FMA. Vooral het laatste-jaar-gebruik was aanzienlijk hoger voor 2C-B dan voor 4-FA/4-FMA.
• Vergeleken met Het Grote Uitgaansonderzoek uit 2016 is het gebruik van 2C-B in 2020 gestegen en dat van 4F-A gedaald. In de steekproef van HGU 2016 lag het ooit- en laatste-jaar-gebruik voor 2C-B op 14,8% en 9,5%, en voor 4F-A op respectievelijk 29,2% en 24,5%.
• Het gebruik van 3-MMC, in 2020 voor het eerst gemeten, ligt hoger dan dat van de chemisch verwante stof 4-MMC. 4-MMC staat al sinds 2012 op lijst I van de Opiumwet, maar lijkt nog steeds populair te zijn, terwijl 3-MMC (een nieuwere stof) tijdens HGU 2020 nog legaal was en verkrijgbaar was in smartshops en online winkels. (3-MMC werd op 27 oktober 2021 op lijst II van de Opiumwet wordt geplaatst.) Het is mogelijk dat mensen die aangeven 4-MMC te gebruiken in werkelijkheid 3-MMC gebruiken vanwege de (toen nog) legale status van 3-MMC. Andersom gebeurt dat zelden: gegevens van het DIMS suggereren dat als mensen 3-MMC als zodanig kopen, dit middel er ook daadwerkelijk in zit.
• HGU 2020 laat vergelijkbare patronen zien als de marktmonitor DIMS (zie § 8.8).

Tabel 8.3.3             Gebruik van NPS door bezoekers van party’s, festivals en clubs van 16-35 jaar. Peiljaar 2020

Uitgaanders in Amsterdam

De Antenne-monitor Amsterdam volgt het middelengebruik onder uitgaande jongeren in Amsterdam middels een panelstudie en surveys onder wisselende groepen jongeren en jongvolwassenen. In 2019 zijn alleen kwalitatieve gegevens verzameld over NPS-gebruik ​[2]​.

• Sleutelfiguren signaleren dat de meeste NPS-varianten in het Amsterdamse uitgaansleven onbekend zijn. Gebruikers zijn steeds sceptischer geworden en de belangstelling voor NPS neemt met de laatste jaren af. Ze zeggen dat NPS niet kunnen tippen aan traditionele drugs. Alleen 2C-B en 3-MMC vormen hierop een uitzondering.
• Panelleden merken dat er een duidelijk signaal is dat gebruikers een groeiende belangstelling zien voor 3-MMC, na het verbod op 4-FA. Promotie door smartshops zorgt voor meer bekendheid van dit middel. Hoewel 3-MMC steeds bekender wordt, is dat tot nu toe beperkt tot een aantal panelnetwerken.
• Het gebruik van 4-FA is sinds het verbod in 2017 afgenomen en volgens de panelleden is het middel in 2019 bijna verdwenen. In plaats daarvan is 2C-B nu het meest populaire middel binnen deze NPS groep.
• De synthetische cathinonen en fenylethylaminen blijven de meest bekende NPS groepen.

Gegevens van de Antenne-monitor Amsterdam uit 2018 lieten zien dat 4-FA en 2C-B toen de meest gebruikte NPS waren onder uitgaanders. Trendcijfers suggereerden al een toename van 2C-B. In de survey uit 2018 werden cafébezoekers ondervraagd ​[3]​ (zie tabel hieronder).

• In 2018 had van de cafébezoekers in Amsterdam (gemiddeld 26 jaar oud) in het afgelopen jaar 10,8% 4-FA gebruikt en 8,9% 2C-B gebruikt. Ter vergelijking, in deze gebruikersgroep was het laatste-jaar-gebruik van ecstasy (48%), cocaïne (38%) en amfetamine (22%) hoger. Minder cafébezoekers hadden andere NPS zoals 4-MMC en 5/6-APB gebruikt.
• Het laatste-jaar gebruik van 2C-B is tussen 2014 en 2018 gestegen.

Tabel 8.3.4             Gebruik van NPS onder cafébezoekers in Amsterdam, Peiljaren 2014 en 2018

Aanvullende informatie