15.3.2 Studenten

In het kort: In 2021 had bijna een op de twintig studenten van hoger onderwijs in het afgelopen jaar concentratieverhogende middelen (zoals Ritalin, Concerta of Modafinil) zonder doktersrecept gebruikt. Onder MBO-studenten in Amsterdam rapporteerde ongeveer één op de 70 studenten (1,4%) in het afgelopen jaar ADHD-medicijnen zoals Ritalin of Concerta (ook) zonder recept te hebben gebruikt.

Snel naar:

Studenten van het HBO en de universiteit

In de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik onder Studenten hoger onderwijs is het oneigenlijk gebruik van concentratieverhogende middelen onderzocht. Het gaat hierbij niet alleen om middelen met als werkzame stof methylfenidaat (zoals Ritalin en Concerta), maar ook om middelen met Modafinil. Dit is een medicijn dat slaapaanvallen voorkomt en wordt voorgeschreven bij narcolepsie (slaapziekte).

• Bijna een op de twintig (4%) studenten heeft in het afgelopen jaar concentratieverhogende middelen zonder doktersrecept gebruikt (zie tabel onderaan de pagina). Het gebruik ligt hoger onder mannen (4,7%) dan onder vrouwen (3,3%).
• De studenten die aangaven in het afgelopen jaar concentratieverhogende middelen te hebben gebruikt (niet op doktersrecept) deden dit met name tijdens het studeren/tentamens (85%).
• Het oneigenlijk gebruik van concentratieverhogende middelen in het afgelopen jaar komt iets meer voor bij bachelor-studenten dan bij master-/andere studenten (4,0% vs. 3,8%); komt meer voor bij studenten die op zichzelf wonen dan bij studenten die bij hun ouders wonen (5,3% vs. 2,5%), en komt meer voor bij studenten met een belemmerende psychische aandoening zoals een depressie, angst- of eetstoornis dan bij studenten zonder belemmerende psychische aandoening (6,2% vs. 3,8%).
• Daarnaast komt het oneigenlijk gebruik van concentratieverhogende middelen in het afgelopen jaar meer voor bij studenten met een concentratie-, lees-, of rekenprobleem dan bij studenten zonder dit soort problemen (8,7% vs. 3,6%). Mogelijk heeft een deel van deze studenten de medicijnen daadwerkelijk nodig, maar is er (nog) geen diagnose gesteld.
• Studenten die veel stress ervaren, studenten die vaak prestatiedruk ervaren en studenten die veel slaapproblemen ervaren hebben vaker oneigenlijk gebruik gemaakt van concentratieverhogende middelen in het afgelopen jaar dan studenten die weinig stress ervaren, die niet vaak prestatiedruk ervaren en die weinig slaapproblemen ervaren.
• Studenten met een huidige studieschuld van €10.000 of meer, studenten met een toekomstige studieschuld van €30.000 of meer hebben en studenten met een studievertraging hebben vaker concentratieverhogende middelen (niet op recept) in het afgelopen jaar gebruikt dan studenten met een lagere (toekomstige) studieschuld en studenten zonder studievertraging.
• Aan de studenten is ook gevraagd of de coronapandemie en de coronamaatregelen invloed hebben gehad op het oneigenlijk gebruik van concentratieverhogende middelen. De meeste studenten (87%) gaven aan dat deze vraag niet op hen van toepassing was, vermoedelijk omdat zij deze middelen niet gebruikten.
• Van diegenen die wel concentratieverhogende middelen gebruikten gaf de meerderheid (72%) aan dat hun gebruik niet was veranderd, een zesde (16%) gaf aan meer te gebruiken en een kleinere groep (12%) gaf aan minder te gebruiken dan voor de coronapandemie. 

MBO-studenten in Amsterdam

• In 2021 gaf 6,4% van de Amsterdamse MBO-studenten aan in het afgelopen jaar ADHD-medicatie zoals ritalin of concerta te hebben gebruikt ​[8]​. Van de studenten gaf 5,3% aan de medicatie op doktersvoorschrift te gebruiken, 1,4% gebruikte (ook) zonder recept.

Aanvullende informatie