HomeTabak12.3.5 Studenten

12.3.5 Studenten

In het kort: Onder studenten van het MBO en het HBO daalde tussen 2017 en 2019 het percentage rokers van tabak, maar tussen 2019 en 2021 was deze daling getopt. Het percentage dagelijkse rokers van tabak lag hoger op het HBO vergeleken met de universiteit, en lag hoger onder studenten met een belemmerende psychische stoornis.

Snel naar:

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder MBO- en HBO-studenten in deze leeftijdsgroep met de Middelenmonitor MBO-HBO ​[1–3]​. Deze monitor onderzocht ook het roken onder 16-18-jarige studenten van het MBO en het HBO. Het gaat om een landelijk onderzoek. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[3]​.

Daarnaast is in 2021 voor het eerst een grootschalig landelijk onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (HBO en WO). Ook deze monitor zal iedere twee jaar worden uitgevoerd. Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[4,5]​. In 2021 namen 28.442 studenten deel, verdeeld over 15 instellingen voor hoger onderwijs ​[5]​. Het middelengebruik werd vergeleken tussen studenten in het HBO en studenten op de universiteit.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse MBO-scholen (bijlage B8) ​[6,7]​. De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 MBO-studenten (> 16 jaar) van acht MBO-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar. Cijfers over middelengebruik zijn gebaseerd op gewogen data ​[7]​.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken, bijvoorbeeld HBO-studenten. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet vergelijkbaar.

De cijfers over het roken uit deze verschillende onderzoeken zijn samengevat in de tabel onderaan de pagina.

Studenten van het MBO en HBO

De Middelenmonitor MBO-HBO gaf voor het roken onder 16-18-jarige MBO-HBO studenten in 2015, 2017, 2019 en 2021 het volgende beeld (zie tabel onderaan de pagina) ​[3]​:

  • In 2021 had 46,9% van de MBO-HBO studenten ooit gerookt, had 27,0% in de afgelopen maand gerookt, en rookte 10,7% dagelijks. Deze percentages lagen lager dan in 2015, maar lagen niet lager vergeleken met 2019. De daling had zich vooral voorgedaan tussen 2017 en 2019. In deze periode was het ooitgebruik gedaald van 51,0% naar 45,1%, was het laatste-maand-gebruik gedaald van 31,2% naar 25,1%, en was het dagelijks roken gedaald van 16,9% naar 11,0% (zie onderstaande tabel) ​[3]​.
  • Het percentage rokers van tabak lag hoger op het MBO dan op het HBO. Op het MBO, bijvoorbeeld, was 13,7% van de 18-jarigen een dagelijks roker vergeleken met 8,7% op het HBO ​[3]​.
  • In 2021 had 36,1% van de MBO-HBO studenten wel eens een e-sigaret gebruikt en 8,6% deed dat nog steeds. Op het MBO lagen deze percentages hoger dan op het HBO. Van de 18-jarige leerlingen op het MBO had 40,8% ooit een e-sigaret gebruikt, vergeleken met 26,7% op het HBO. Op het MBO gebruikte 9,2% van de 18-jarigen nog steeds de e-sigaret, vergeleken met 4,1% op het HBO ​[3]​.
  • In 2021 had 36,0% van de MBO-HBO studenten wel eens een waterpijp gebruikt, en 8,6% in de afgelopen maand ​[3]​.
  • In 2021 had 7% van de MBO-HBO studenten wel eens nicotinezakjes gebruikt, en 1,6% in de afgelopen maand ​[3]​.

Studenten van het MBO in Amsterdam

  • In 2021 had van de studenten van het MBO in Amsterdam 43,2% ooit gerookt, had 31,1% in het afgelopen jaar gerookt, 23,7% in de afgelopen maand, en rookte 11,8% dagelijks (zie onderstaande tabel) ​[7]​.
  • In het afgelopen jaar had 10,2% van de Amsterdamse MBO’ers een e-sigaret gebruikt, 12,0% een shisa-pen, 10,9% een waterpijp, en 6,1% snus ​[7]​. In totaal rookte 26% op minimaal één van deze alternatieve manieren, waarvan de helft ook gewone sigaretten of shag bleef roken ​[7]​.
  • Tussen 2016 en 2021 daalde het percentage rokers van tabak onder de Amsterdamse MBO-studenten (zie onderstaande tabel). Het ooitgebruik daalde van 57,4% naar 43,2%, het laatste-jaar-gebruik daalde van 43,4% naar 31,1%, het laatste-maand-gebruik daalde van 35,3% naar 23,7%, en het dagelijks roken daalde van 17,7% naar 11,8% ​[7]​.

Studenten van het HBO en de universiteit

  • Van de studenten van het HBO en de universiteit samengenomen rookte 8,0% dagelijks, rookte 6,8% regelmatig maar niet elke dag, had 15% een enkele keer gerookt en rookte 69% niet ​[5]​.
  • Het percentage dagelijkse rokers lag hoger op het HBO (9,5%) vergeleken met de universiteit (5,7%).
  • Onder de studenten van 22-25 jaar en 26-29 jaar lag het percentage dagelijkse rokers het hoogst (respectievelijk 9,3% en 12,2%).
  • Studenten die zelfstandig wonen (9,8%) rookten vaker dagelijks dan studenten die bij hun ouders wonen (5,0%).
  • Het dagelijkse gebruik van tabak lag hoger onder internationale studenten (11,6%) dan onder Nederlandse studenten met (6,8%) of zonder (7,9%) migratieachtergrond.
  • Studenten met een belemmerende psychische stoornis (11,9%) rookten vaker dagelijks dan studenten zonder een belemmerende psychische stoornis (7,1%).
  • Studenten die een bèta-opleiding volgen (5,3%) rookten minder vaak dagelijks dan studenten die geen bèta-opleiding volgen (8,5%).

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  2. 2.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  3. 3.
    Monshouwer K, Tuithof M, Van Dorsselaer S. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2021. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
  4. 4.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs: Deelrapport I: Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen J, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs: Deelrapport II: Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021.
  6. 6.
    Nabben T, Luijk SJ, Benschop A, Korf DJ. Antenne 2016: Trends in alcohol, tabak en drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2017.
  7. 7.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2023. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.