HomeCocaïne4.2.2 Veranderingen in cocaïnegebruik onder volwassenen

4.2.2 Veranderingen in cocaïnegebruik onder volwassenen

Is het cocaïnegebruik onder volwassenen veranderd?

In het kort: In 2024 is het gebruik van cocaïne in het laatste jaar onder volwassenen niet veranderd vergeleken met 2023. Vergeleken met 2015 is het laatste-jaar-gebruik van cocaïne in 2024 wel hoger. Deze stijging deed zich met name voor onder mannen, 30-49-jarigen en onder volwassenen met een opleiding op het mbo niveau 2-4, havo of vwo en onder volwassenen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden.

Cocaïnegebruik is sinds de vorige meting niet veranderd, maar op lange termijn gestegen

Het gebruik van cocaïne in het laatste jaar en in de laatste maand onder volwassenen is in 2024 niet veranderd vergeleken met de vorige meting in 2023. Het gebruik ooit in het leven is in 2024 wel hoger dan in 2023. Vergeleken met de eerste meting in 2015 is het cocaïnegebruik ooit in het leven en in het laatste jaar in 2024 hoger. Het gebruik in de laatste maand verschilt niet tussen 2015 en 2024.

Cocaïnegebruik is alleen onder mannen op lange termijn gestegen

In 2024 verschilt het percentage mannen en vrouwen dat in het laatste jaar cocaïne heeft gebruikt niet van 2023. Vergeleken met 2015 is in 2024 het percentage mannen dat in het laatste jaar cocaïne heeft gebruikt hoger (2,4% versus 3,5%), en onder vrouwen gelijk gebleven.

Cocaïnegebruik is alleen onder 30-49-jarigen op lange termijn gestegen

Tussen 2023 en 2024 is er voor geen van de leeftijdsgroepen een statistisch significante verandering in het gebruik van cocaïne in het laatste jaar. Vergeleken met 2015 is in 2024 onder 30-49-jarigen het percentage dat in het laatste jaar cocaïne heeft gebruikt hoger (2,1% versus 3,6%). Voor de andere leeftijden verschilt het laatste jaar cocaïnegebruik in 2024 niet van dat in 2015.

De gemiddelde leeftijd van cocaïnegebruikers in 2024 hoger dan in 2023

De gemiddelde leeftijd van volwassenen die in het laatste jaar cocaïne hebben gebruikt is in 2024 (32,6 jaar, SD=10,4) hoger dan in 2023 (30,6 jaar, SD=8,9). Vergeleken met 2015 (31,5 jaar, SD=9,8) is in 2024 de gemiddelde leeftijd van de laatste jaar cocaïnegebruikers niet veranderd.  

De gemiddelde leeftijd waarop laatste-jaar-gebruikers voor het eerst snuifcocaïne hebben gebruikt is tussen 2016 (22,7 jaar, SD= 5,9) en 2024 (23,1 jaar, SD= 5,9) niet veranderd.

Cocaïnegebruik is alleen onder volwassen met mbo niveau 2-4, havo- of vwo-opleiding op lange termijn gestegen

Tussen 2023 en 2024 is het gebruik van cocaïne in het laatste jaar voor alle opleidingsniveaus gelijk gebleven. Onder volwassenen met een opleiding op het mbo niveau 2-4, havo of vwo is het percentage dat in het laatste jaar cocaïne heeft gebruikt in 2024 (2,2%) hoger dan in 2015 (1,3%). Voor de andere opleidingsniveaus verschilt het cocaïnegebruik in 2024 niet van dat in 2015.

Cocaïnegebruik onder alle herkomstgroepen niet veranderd

Tussen 2023 en 2024 is het gebruik van cocaïne in het laatste jaar voor alle herkomstgroepen gelijk gebleven. Ook vergeleken met 2022 is het cocaïnegebruik in 2024 gelijk gebleven onder de herkomstgroepen. Sinds 2022 gebruikt het CBS een nieuwe indeling naar herkomst, er zijn daarom geen lange termijn trendgegevens voor de nieuwe herkomstgroepen beschikbaar tussen 2015 en 2022.

Cocaïnegebruik is op lange termijn alleen onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden gestegen 

Tussen 2023 en 2024 is het gebruik van cocaïne in het laatste jaar voor alle stedelijkheidsniveaus gelijk gebleven. Onder volwassenen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden is het percentage dat in het laatste jaar cocaïne heeft gebruikt in 2024 (3,3%) hoger dan in 2015 (2,3%). Voor de andere stedelijkheidsniveaus verschilt het cocaïnegebruik in 2024 niet van dat in 2015.

Crack-cocaïnegebruik al jaren niet veranderd

Het gebruik van crack-cocaïne (ooit, laatste jaar, laatste maand) onder volwassenen is tussen 2023 en 2024 gelijk gebleven. Ook vergeleken met de eerste meting van de LSM-A Middelen in 2016 is het gebruik van crack-cocaïne niet veranderd.

In gemarginaliseerde groepen is het crackgebruik de afgelopen jaren toegenomen, lees daarover meer op deze pagina: Cocaïne – Problematisch gebruik.

Landelijke cijfers over middelengebruik onder volwassenen

Landelijke prevalentiecijfers over middelengebruik onder volwassenen worden verzameld in de Leefstijlmonitor. De Leefstijlmonitor bestaat uit meerdere bronnen. Voor drugs gaat het om de Gezondheidsenquête (GE) en de Aanvullende Module Middelen (LSM-A Middelen). Beide onderzoeken zijn representatief voor de volwassen Nederlandse bevolking. Zie voor meer informatie: Bijlage A.

De hoofdbron voor middelengebruik onder volwassenen van 18 jaar en ouder is de Gezondheidsenquête (GE). De GE wordt elk jaar uitgevoerd door het CBS. De gegevens over onder andere middelengebruik worden verzameld met een online vragenlijst of persoonlijk interview. Bij het persoonlijke interview vullen deelnemers gevoelige vragen over bijvoorbeeld drugsgebruik zelf in via een computer. Het gebruik van cocaïne wordt sinds 2015 op vergelijkbare wijze uitgevraagd in de vragenlijst van de GE. In 2024 vulden 7.740 volwassenen van 18 jaar en ouder de vragenlijst van de GE in.

Verdiepende gegevens over middelengebruik komen uit de Aanvullende Module Middelen (LSM-A Middelen). De LSM-A Middelen is een aparte verdiepende vragenlijst die sinds 2016 om de twee jaar wordt uitgezet. De vragenlijsten worden meestal digitaal afgenomen, maar ook via een (telefonisch) interview. Bij het persoonlijke interview vullen deelnemers gevoelige vragen over bijvoorbeeld drugsgebruik zelf in via een computer. De LSM-A Middelen bevat naast de vragen over de middelen die in de GE worden meegenomen ook vragen over middelen zoals truffels, nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) en psychoactieve medicatie. Daarnaast worden sommige drugs, zoals cocaïne en crack, apart uitgevraagd, terwijl deze in de GE onder één categorie vallen. Ook worden aanvullende vragen gesteld over gebruiksfrequentie, aankooplocaties, gezondheidsproblemen en hulpzoekgedrag. In 2024 vulden 10.085 volwassenen van 18 jaar en ouder de vragenlijst van de LSM-A Middelen in.

Aanvullende informatie

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.