4.2.2 Gebruik onder groepen in de volwassen bevolking

Let op: er zijn nieuwe kerncijfers over cocaïnegebruik in 2023, deze zijn te vinden in de Kerncijfertabel Gezondheidsenquête. De gegevens worden later dit jaar verwerkt in de paragrafen, wanneer ook de aanvullende analyses en significantie toetsen zijn uitgevoerd.

In het kort: Cocaïnegebruik komt vaker voor onder mannen, jongvolwassenen, hoogopgeleiden en volwassenen met een Europese herkomst. Het laatste-jaar-gebruik lijkt in 2022 onder jongvolwassenen en hoogopgeleiden en in (zeer) sterk stedelijke gebieden gestegen.

Snel naar:

De cijfers over het gebruik van cocaïne kunnen worden uitgesplitst naar geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, herkomst en stedelijkheid. Het aantal laatste-maand-gebruikers van cocaïne is in de steekproef van de Gezondheidsenquête te laag om nader uit te splitsen naar deze demografische kenmerken. Onderstaande tekst heeft daarom alleen betrekking op het gebruik ooit in het leven en in het laatste jaar.

Geslacht

• Cocaïnegebruik onder mensen van 18 jaar en ouder kwam in 2022 ruim 2 keer zo vaak voor onder mannen dan onder vrouwen.
• In 2022 is het percentage laatste-jaar-gebruik van cocaïne onder zowel mannen (3,4%) als vrouwen (1,5%) hoger dan in 2021 (respectievelijk 2,8% en 1,3%) maar het verschil is niet significant. Vergeleken met 2015 (2,4% mannen; 0,9% vrouwen) is het gebruik onder zowel mannen als vrouwen in 2022 wel gestegen. Deze stijging was het grootst onder mannen. 

Leeftijd

• Het gebruik van cocaïne komt het meest voor onder jongvolwassenen.
• De gemiddelde leeftijd van de laatste-jaar-gebruikers van cocaïne was 30,4 jaar in 2022.
• Onder 18-29-jarigen is het laatste-jaar-gebruik tussen 2021 en 2022 gestegen van 5,6% naar 7,6%. In 2015 had 4,4% van de 18-29-jarigen cocaïne gebruikt in het afgelopen jaar; ook over de lange termijn is in deze leeftijdsgroep sprake van een toename. In de leeftijdsgroep 30-49 jaar lijkt het laatste-jaar-gebruik vergeleken met 2015 iets te zijn toegenomen maar het verschil met 2021 is niet significant. 
• In de LSM-A 2022 werd aan laatste-jaar-cocaïnegebruikers gevraagd op welke leeftijd zij dit middel voor het eerst namen. De gemiddelde startleeftijd was 22,9 jaar in 2022. De helft van de volwassen Nederlanders die in 2022 in het afgelopen jaar cocaïne gebruikte, gebruikte dit middel op de leeftijd van 19 tot 25 jaar voor het eerst.
• Lees meer over cocaïnegebruik onder jongeren en jongvolwassen op deze pagina.

Opleidingsniveau

• Cocaïnegebruik kwam in 2022 meer voor onder hoogopgeleiden dan onder middelbaar- en laagopgeleiden. Onder hoogopgeleiden lag het laatste-jaar-gebruik 3,5 keer hoger dan onder laagopgeleiden.
• In 2022 is het laatste-jaar-gebruik onder hoogopgeleiden hoger vergeleken met 2015. Tussen 2020 en 2021 nam het laatste-jaar-gebruik voor het eerst toe onder hoogopgeleiden. In 2022 is het percentage verder gestegen, maar het verschil met 2021 is niet significant. Onder laag- en middelbaaropgeleiden bleef het gebruik in de periode 2015-2022 onveranderd. 

Herkomst

• In 2022 was het gebruik van cocaïne het hoogst onder Nederlanders met een Europese herkomst en het laagst onder Nederlanders met een niet-Europese herkomst. Daarbij moet worden opgemerkt dat alleen de verschillen tussen Europese en niet-Europese herkomst significant zijn.
• Sinds 2022 hanteert het CBS een nieuwe indeling naar herkomst (zie Bijlage A1). Er zijn daarom geen trendgegevens naar herkomst beschikbaar tussen 2015 en 2022. 

Stedelijkheid

• Cocaïnegebruik kwam in 2022 het meest voor in (zeer) sterk stedelijke gebieden: het percentage ooit- en laatste-jaar-gebruik ligt ruim twee tot drie keer hoger dan in minder stedelijke gebieden.
• Het gebruik van cocaïne is onder volwassenen in matig en weinig/niet stedelijke gebieden tussen 2015 en 2022 stabiel, maar in (zeer) sterk stedelijke gebieden in deze periode toegenomen. 

Werkenden

In 2023 heeft het Trimbos-instituut voor het eerst gegevens gepubliceerd over het middelengebruik onder werkenden versus niet-werkenden. Hiervoor zijn de gegevens gebruikt van de LSM-A van het peiljaar 2022 ​[2]​.

• Het laatste-jaar-gebruik van cocaïne is hoger onder werkenden dan onder niet-werkenden.

Regionale verschillen

Uit de GGD Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen, die wordt gehouden onder 16-25-jarigen, blijkt dat er regionale verschillen bestaan in het gebruik van cocaïne ​[1]​.

• In 2022 werden de hoogste percentages cocaïnegebruik in de afgelopen 4 weken gevonden in GGD-regio Groningen (6,5%) en GGD-regio Amsterdam (5,7%). 
• Cocaïne werd het minst gebruikt in de GGD-regio IJsselland en GGD-regio Flevoland (beide 1,3%).

Aanvullende informatie

Bronnen

1. 1.

   GGD’en en RIVM. Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 [Internet]. 2023. Available from: https://www.vzinfo.nl/drugsgebruik/regionaal/jongvolwassenen
2. 2.

   Tuithof M, Blokland M, Sannen M. Alcohol, drugs, medicijnen (ADM) en werk. Werkend Nederland in 2022. Utrecht: Trimbos-instituut;