HomeCocaïne4.3.3 Studenten

4.3.3 Studenten

In het kort: Onder 16-18-jairge mbo- en hbo-studenten gebruikte in 2021 3,9% ooit cocaïne en 1,1% gebruikte cocaïne in de laatste maand. Na een eerdere daling in 2019, steeg in 2021 het ooitgebruik van cocaïne onder mbo-hbo-studenten. Onder hbo- en wo-studenten van 16 jaar en ouder had 2023 12% ervaring met cocaïne, 7% gebruikte in het laatste jaar en 2% in de laatste maand. Het laatste-maand-gebruik is in 2023 onveranderd ten opzichte van de eerste meting in 2021.

Snel naar:

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder mbo- en hbo-studenten in deze leeftijdsgroep met de landelijke Middelenmonitor mbo-hbo ​[1–4]​. Deze monitor onderzocht ook het cocaïnegebruik onder 16-18-jarige studenten van het mbo en het hbo. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[4]​. In 2023 heeft een nieuwe dataverzameling plaatsgevonden. Dit keer zijn alleen mbo-studenten meegenomen in het onderzoek. De resultaten van deze meting worden in 2024 gepubliceerd.

Daarnaast wordt sinds 2021 elke twee jaar grootschalig onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (hbo en wo). Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs (MMMS) is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (zie bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[5,6]​. In 2023 namen 32.000 studenten (≥16 jaar) deel, verdeeld over 24 onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs (13 hbo-instellingen en 11 universiteiten) verspreid over heel Nederland ​[7]​.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse mbo-scholen (bijlage B8). De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 mbo-studenten ( 16 jaar) van acht mbo-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar ​[8]​.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken, bijvoorbeeld HBO-studenten. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet vergelijkbaar.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet goed vergelijkbaar.

Studenten van het mbo en het hbo

De Middelenmonitor mbo-hbo gaf voor het cocaïnegebruik onder 16-18-jarige mbo- en hbo-studenten in 2021 het volgende beeld ​[4]​:

  • In 2021 had 3,9% van de mbo- en hbo-studenten ooit in het leven cocaïne gebruikt. Het laatste-maand-gebruik lag op 1,1%.
  • Cocaïne (laatste-maand-gebruik: 1,1%) is na cannabis (13,2%) en ecstasy (2,7%) de meest gebruikte drug onder mbo- en hbo-studenten.
  • Het ooitgebruik van cocaïne onder mbo- en hbo-studenten daalde significant van 2017 (3,9%) tot 2019 (2,6%), maar steeg in 2021 (3,9%) weer naar hetzelfde niveau als in 2017.

Studenten van het hbo en de universiteit

Onderstaande resultaten zijn afkomstig uit de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs. Het onderzoek kent enkele methodologische beperkingen, zoals een laag responspercentage (6,5% in 2023) en onder-/oververtegenwoordiging van bepaalde groepen. Door weging is de data meer representatief gemaakt. Er kan echter niet worden uitgesloten dat de resultaten vertekend zijn en daarmee niet representatief voor de totale studentenpopulatie in Nederland. De resultaten moeten dus voorzichtig worden geïnterpreteerd. De Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs gaf voor het cocaïnegebruik onder hbo- en wo-studenten van 16 jaar en ouder in 2023 het volgende beeld ​[7]​.

  • Eén op de acht (12%) studenten gebruikte cocaïne ooit in het leven. Een kleiner deel (7%) gebruikte cocaïne in het afgelopen jaar. Het gebruik in de laatste maand kwam voor onder 2% van de ondervraagde studenten.
  • Het laatste-maand-gebruik is in 2023 onveranderd ten opzichte van de eerste meting in 2021 (beide 2%).
  • Cocaïnegebruik komt in sommige groepen meer voor dan in andere groepen. De analyses1 laten het volgende beeld zien:
    • Vrouwen hadden minder vaak in de afgelopen maand cocaïne gebruikt dan mannen (1% versus 3%). Daarnaast hadden 16-21-jarige studenten de afgelopen maand minder vaak cocaïne gebruikt dan 22-25- en 26-29-jarige studenten (1% versus 3%).
    • Er zijn geen verschillen in cocaïnegebruik naar herkomst (geen migratieachtergrond, migratieachtergrond, internationale student), onderwijstype (hbo, wo) en opleidingsvorm (voltijd, niet-voltijd).
  1. In de analyses is gecorrigeerd voor de mogelijke invloed van de andere variabele (gender, leeftijd, herkomst, onderwijstype en onderwijsvorm). ↩︎

Mbo-studenten in Amsterdam

Ook in de Monitor Antenne Amsterdam wordt het gebruik van mbo-studenten uitgevraagd ​[8]​. Het is van belang om op te merken dat het hier om een oudere leeftijdsgroep (gemiddeld 19,0 jaar) gaat dan in de hierboven genoemde mbo-hbo monitor (gemiddeld 17,3 jaar). De percentages zijn daarom niet een op een vergelijkbaar.

  • Het percentage Amsterdamse mbo-studenten dat in 2021 ervaring heeft met cocaïne is 5%. Het laatste-jaar-gebruik ligt op 2,8% en 1,6% had in de afgelopen maand cocaïne gebruikt.
  • In vergelijking met 2016 (6,0%) daalde het percentage laatste-jaar-gebruikers in 2021 (2,8%). Ook het percentage Amsterdamse mbo-studenten dat ooit cocaïne had gebruikt (2016: 8,8%; 2021: 5,0%) of in de laatste maand (2016: 3,0%; 2021: 1,6%) was in 2021 lager dan in 2016.
  • Minder dan 1 op de 5 studenten (16,6%) die in de afgelopen maand cocaïne hebben gebruikt gaf aan dat zij willen stoppen of minderen.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  2. 2.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  3. 3.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  4. 4.
    Monshouwer K, Tuithof M, Van Dorsselaer S. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2021. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport II Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–123.
  6. 6.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  7. 7.
    Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, Van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023. RIVM en Trimbos-instituut; 2023.
  8. 8.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.